Γράφει η Ειρήνη Χαϊδή, η υποψήφια Διδάκτορ Ειδικής Αγωγής, Εκπαιδευτική Επιστημονική Συνεργάτιδα ΕΚΕΦΕ «Δ»
«Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας σ’ όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς κι αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους».
Άρθρο 16, παράγρ. 4 του Συντάγματος
Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, στόχος της Ειδικής Αγωγής είναι η Συνεκπαίδευση (inclusion), ή «Συμπεριληπτική Εκπαίδευση» ή «Εκπαίδευση του μη αποκλεισμού», όρος που καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο στην αντίληψη όλων. Αντιπροσωπεύει την αποδοχή ΟΛΩΝ και υποστηρίζει ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.
• Οι ειδικές ανάγκες ΔΕΝ αναφέρονται αποκλειστικά στην αναπηρία.
• H συνεκπαίδευση σημαίνει ΙΣΟΤΙΜΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ.
• Συνεκπαίδευση σημαίνει ότι ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός της τάξης των γενικών σχολείων ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗ ΤΟΥ και ΟΧΙ να «φτιάχνεται» πρόγραμμα από τον ειδικό παιδαγωγό για κάθε μαθητή με ειδικές ανάγκες, στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης.
Τι σημαίνει Ειδική Αγωγή;
«Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) είναι το σύνολο των παρεχομένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», ως αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας όλων των ηλικιών και για όλα τα στάδια και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, με στόχο τη διασφάλιση και την παροχή όλων των πολιτών με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ίσων ευκαιριών για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία, με πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους στη μόρφωση και στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη», ως ισότιμα μέλη μιας ευνομούμενης Πολιτείας.
Σκοπός της ΕΑΕ, μέσα από εκπαιδευτική προσέγγιση με ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα, προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες, τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τις μειονεξίες των παιδιών, είναι:
α) Η ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών.
β) Η βελτίωση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων και δεξιοτήτων τους.
γ) Η ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή, ανάλογα με τις ικανότητές τους.
δ) Η αλληλο-αποδοχή, η αρμονική συμβίωσή τους με τον κοινωνικό περίγυρο.
ε) Η πλήρης προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία είναι υποχρεωτική κατά τον σχεδιασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και του εκπαιδευτικού υλικού αλλά και κατά την επιλογή του πάσης φύσεως εξοπλισμού (συμβατικού και ηλεκτρονικού), των κτιριακών υποδομών αλλά και κατά την ανάπτυξη όλων των πολιτικών και διαδικασιών των ΣΜΕΑΕ (Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης) και των ΚΕΣΥ (Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης).
Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι όσοι παρουσιάζουν:
• Νοητική αναπηρία
• Αισθητηριακές αναπηρίες όρασης και ακοής
• Κινητικές αναπηρίες
• Χρόνια προβλήματα υγείας, μη ιάσιμα νοσήματα
• Διαταραχές λόγου – ομιλίας
• Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία)
• Σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
• Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού)
• Ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες
• Σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης, εγκατάλειψης ή ενδοοικογενειακής βίας
• Χαρισματικά παιδιά: μαθητές με μια ή περισσότερες νοητικές ικανότητες ή και ταλέντα ανεπτυγμένα σε υπερβολικό βαθμό, σε σχέση με τους συνομηλίκους τους.
• Μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται με παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, δεν χαρακτηρίζονται μαθητές με ειδικές ανάγκες.
Ωστόσο, δεν νοείται Ειδική Αγωγή ως αυτόνομη εκπαίδευση, διότι τονίζει τη διαφορετικότητα και τον αποκλεισμό των μαθητών με ανεπάρκειες. Σε αντίθεση με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση, που περικλείει έννοιες ισότητας, δικαιοσύνης, αποδοχής, αμοιβαιότητας, αντι-ρατσισμού, διαπολιτισμικότητας, εμπλέκοντας παιδαγωγικές φιλοσοφίες για την επίτευξη του στόχου: ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών σε ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ!!
• Κάθε παιδί έχει το βασικό δικαίωμα για εκπαίδευση, ανεξάρτητα από το φύλο, το χρώμα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την εθνικότητα, τη νοητική και σωματική ικανότητα.
• Κάθε παιδί έχει μοναδικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα, ικανότητες, ιδιαιτερότητες και μαθησιακές ανάγκες. Είναι μια μοναδική οντότητα.
• Κατά την εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες των μαθητών.
• Τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να έχουν πρόσβαση στο σχολείο γενικής αγωγής, ένα σχολείο ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ως η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαφοροποίησης και της απομόνωσης των παιδιών με ειδικές ανάγκες από τις συνηθισμένες εκ
