Από την ειδική έκδοση της Αμαρυσίας – Επιχείρηση: Εταιρική υπευθυνότητα – Δράσεις και πρακτικές με κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο
Γράφει ο Γιάννης Μπρατάκος, Πρόεδρος του ΕΒΕΑ
Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι ένας ευρύς όρος. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, όταν αναφερόμαστε σε αυτήν εννοούμε τη θέση που καταλαμβάνει μια εταιρεία στην Κοινωνία των Πολιτών, τον τρόπο με τον οποίο ασκεί τις δραστηριότητές της και τον αντίκτυπό της στο περιβάλλον. Η έννοια της ΕΚΕ υποδηλώνει ότι μια εταιρεία πρέπει να παράγει οικονομική αξία, δημιουργώντας κέρδος με υπευθυνότητα και επιτρέποντας τη δημιουργία βιώσιμων ευκαιριών για την ταυτόχρονη πρόοδο και βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών στις γύρω κοινότητες.
Τα οφέλη της συμμετοχής μιας επιχείρησης σε δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης υπερβαίνουν την ευσυνειδησία μιας ανιδιοτελούς πράξης. Εφόσον γίνονται για τους σωστούς λόγους και με τον σωστό τρόπο, συμβάλλουν στην αφοσίωση των πελατών και των εργαζομένων και κυρίως, στην αλλαγή της κουλτούρας και της κοινωνικής αντίληψης.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι επιθυμούν να ανήκουν σε μια επιχείρηση που ενστερνίζεται τον ρόλο της εταιρικής υπευθυνότητας, επηρεάζοντας θετικά την κοινωνία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΚΕ έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών, από ένα εργαλείο δημοσίων σχέσεων, σε στρατηγική επιταγή για τη μελλοντική ανάπτυξη μιας εταιρείας. Μήπως, όμως, οι επιχειρήσεις μπορούν να γίνουν περισσότερο στρατηγικές και λιγότερο «τακτικές» στην προσέγγισή τους;
Η ΕΚΕ είναι πολυδιάστατη και δεν αφορά μόνο στη φιλανθρωπία. Επεκτείνεται στον τρόπο συμπεριφοράς της εταιρείας και στην αξία που δημιουργεί μέσω της ηθικής και υπεύθυνης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Για να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην κοινωνία, οι εταιρείες θα πρέπει να εντοπίσουν βιώσιμες λύσεις για την αντιμετώπιση συστημικών προβλημάτων και τις βαθύτερες αιτίες τους.
Αν πάρουμε για παράδειγμα τις φιλανθρωπικές δράσεις των εταιριών, που πραγματοποιούνται στα πλαίσια των προγραμμάτων εταιρικής ευθύνης τους, βλέπουμε ότι αφορούν κυρίως στη διανομή τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 αλλά και με αφορμή την κλιματική κρίση και τις συνεπαγόμενες φυσικές καταστροφές, αυτή η ανάγκη έγινε ακόμη μεγαλύτερη και οι περισσότερες εταιρείες ανακατηύθυναν τα κοινωνικά τους προγράμματα, στοχεύοντας στην άμεση ανακούφιση των πασχόντων.
Υπάρχουν, ωστόσο, πιο αειφόρες λύσεις από τη διανομή δεμάτων τροφίμων. Όπως είναι η επένδυση των πόρων για τη δημιουργία καλών θέσεων εργασίας, που θα εξασφαλίσει τη σταθερή ικανότητα αυτοσυντήρησης για τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Ή για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης δεξιοτήτων, που θα καταστήσουν τα μέλη των ομάδων αυτών καταλληλότερα για έναν πιθανό εργοδότη.
Τέτοιες προσεγγίσεις ασχολούνται με συστημικές παθογένειες των κοινοτήτων μας και ευθυγραμμίζουν τους εταιρικούς στόχους μιας εταιρείας με την κοινωνική και πολιτική διακυβέρνηση της χώρας. Σε καμία περίπτωση, βέβαια, δεν πρέπει να μειώνεται η σημασία των άμεσων και εκτάκτων αναγκών. Το ιδανικό είναι να υπάρχει ισορροπία μεταξύ της αντιμετώπισης μακροπρόθεσμων συστημικών ζητημάτων και της υποστήριξης βραχυπρόθεσμων κοινωνικών αναγκών.
Αν η πανδημία μ;aς δίδαξε ένα πράγμα, είναι ότι τα σχέδια μπορούν να αλλάξουν. Για παράδειγμα, η εθνική έκτακτη ανάγκη για τη δημιουργία Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στη χώρα μας, την προηγούμενη χρονιά, κατηύθυνε τις κοινωνικές δράσεις του ιδιωτικού τομέα προς τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, μεταθέτοντας την προτεραιότητα στο σύστημα υγείας, έναντι της συνήθους φιλανθρωπικής προσφοράς. Πρόκειται, ασφαλώς, για ενέργειες με βαθύ κοινωνικό αποτύπωμα, που εξυπηρετούν τις άμεσες ανάγκες, με τα οφέλη τους να μένουν, ταυτόχρονα, παρακαταθήκη και στις επόμενες γενιές.
Ο ρόλος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών
Η «διάχυση» αυτή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, είναι ένα σημείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος που αξίζει να διερευνηθεί. Στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, πήραμε την απόφαση να δώσουμε έναν νέο ορισμό στην έννοιά της. Να την διευρύνουμε, πέρα από το ωφέλιμο αλλά τυπικό πλαίσιο που έχει καθοριστεί. Να την εξελίξουμε, ώστε να συμπεριλαμβάνει τις ανάγκες που επιτάσσει το σήμερα. Να την προσαρμόσουμε σε ομάδες ανθρώπων που έχουν παραγκωνιστεί στο παρελθόν, λόγω των κοινωνικών αγκυλώσεων.
Ο κύριος ρόλος του ΕΒΕΑ είναι αυτός του συμβούλου της Πολιτείας σε ζητήματα επιχειρηματικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, βασικές μας προτεραιότητες είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης. Και μέσω αυτής, ολόκληρης της κοινωνίας. Είναι επομένως χρέος μας, να συνδράμουμε ώστε οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες να βγουν από το περιθώριο και να ενταχθούν σε μια κοινωνία που προοδεύει. Και η συνδρομή μας να είναι πρακτική, άρα και πραγματική.
Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινήσαμε έναν νέο κύκλο δράσεων, τα «EBEA talks». Αναλάβαμε έτσι έναν νέο υβριδικό ρόλο με έντονα κοινωνικό αποτύπωμα. Στόχος μας είναι να γεφυρώσουμε τον κόσμο των επιχειρήσεων με τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας και ακούγοντας τα προβλήματά τους, κυρίως όσον αφορά στην ενσωμάτωσή τους στη σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα.
Στην πρώτη εκδήλωσή μας, συζητήσαμε με ωφελούμενους της Μονάδας Κοινωνικής Επανένταξης του ΟΚΑΝΑ, οι οποίοι μας μίλησαν για τα πιο συνηθισμένα εμπόδια που προκύπτουν κατά την επαγγελματική τους επανένταξη. Από τον κοινωνικό στιγματισμό και τον πόλεμο των στερεοτύπων, μέχρι την πρόσληψη, την εκπαίδευση και τη διατήρηση μιας νέας θέσης εργασίας.
Ένα πρώτο βήμα είναι να κινητοποιηθεί ουσιαστικά και δραστικά ο επιχειρηματικός κόσμος. Από τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού και το προσωπικό, μέχρι τον ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης, ώστε, τελικά να δημιουργηθεί μια κουλτούρα συμπερίληψης, που θα σπάσει το κατεστημένο και θα αντικαταστήσει το στίγμα της διαφορετικότητας, με την αξία της μοναδικότητας του κάθε ανθρώπου.
