Γράφει ο Χρήστος Στρυφτός
Ιστορικός
Τον Δεκέμβριο του 1821 ξεκινούν οι πρώτες διεργασίες για την δημιουργία του πρώτου Συντάγματος των Ελλήνων. Η όλη διαδικασία ονομάστηκε Α’ Εθνοσυνέλευση και πραγματοποιήθηκε στην Επίδαυρο. Πρωτεργάτες της Εθνοσυνέλευσης ήταν οι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Θεόδωρος Νέγρης και ο Ιταλός Βικέντιος Γκαλλίνας . Οι δυο φαναριώτες διανοούμενοι της εποχής , Μαυροκορδάτος και Νέγρης, στην ουσία είχαν πολύ καλές συστάσεις ήδη από την Ευρώπη ώστε να μπορέσουν να διευθετήσουν και να συντάξουν το Σύνταγμα του επαναστατημένου νεοσύστατου κράτους των Ελλήνων , το οποίο θα όριζε το νέο πολίτευμα.
Ο μητροπολίτης Ταλαντίου και Θερμοπυλών Νεόφυτος, πρόεδρος του Αρείου Πάγου της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, ξεκίνησε την όλη διαδικασία με δοξολογία και ύστερα αναφώνησε λόγο υπέρ των εκπροσώπων της ανεξάρτητης Ελλάδας.
Το πρώτο σημείο το οποίο συζητήθηκε αρχικά ήταν η ψήφιση του κανονισμού της Συνέλευσης. Θα ορίζονταν ένας προσωρινός πρόεδρος και γραμματέας για την συνέλευση, καθώς και το πολίτευμα το οποίο θα χαρακτηρίζονταν Προσωρινόν. Οι αποφάσεις θα κυρώνονταν από την πλειοψηφία και σε περίπτωση ισοψηφίας θα υπερίσχυε η ψήφος του προέδρου. Παρ’ όλα αυτά διακρίνουμε στο κείμενο του κανονισμού να διατυπώνεται το εξής : «…με κεκλυσμένη θύραν , έξω από τις οποίας ίστανται δυο θυρωροί» και αυτό δεν δείχνει τίποτε άλλο από την επιρροή των ξένων συνταγματικών νορμών στο διαδικαστικό. Είναι ξεκάθαρο πως οι Μαυροκορδάτος και Νέγρης χρησιμοποίησαν ως κορμό τα κείμενα της Γαλλικής Επανάστασης ώστε να συντάξουν το «…Προσωρινόν..».
Αρχικά πρόεδρος ορίστηκε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, γραμματείς ο Δ. Τομαρόπουλος και ο Γ. Σταυρίδης. Ως μέλη από κάθε κλάση εκλέχθηκαν οι Θεόδωρος Νέγρης, Γεώργιος Αινιάν και Δρόσος Μανσόλας για την Α’ κλάση, ο Ιωάννης Ορλάνδος, ο Πέτρος Σκυλιτζής-Ομηρίδης και ο Αναγώστης Μοναρχίδης για την Β’ κλάση, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Ιωάννης Κωλέττης και ο Φ. Καραπάνος για την Γ’κλάση, ενώ για την Δ’ κλάση ο Παλαιών Πατρών Γερμανός , ο Παναγιώτης Νοταράς και ο Αθανάσιος Κανακάρης. Απόντες από την εν λόγω Συνέλευση ήταν ο πρίγκηπας Δημήτριος Υψηλάντης, οι οπλαρχηγοί Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και o Οδυσσέας Ανδρούτσος.
Το Σύνταγμα που δημιουργήθηκε ήταν στην ουσία ένα ατελές κατασκεύασμα το οποίο δοκιμάζονταν επί της ουσίας διότι χρησιμοποιούνταν για πρώτη φορά και γι αυτό σχολιάστηκε και από λόγιους της εποχής όπως ο Κοραής και ο Jeremy Bentham. Στη πρώιμη αυτή μορφή του Συντάγματος τέθηκε σ’ εφαρμογή και η Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών (Βουλευτικό και Δικαστικό) η οποία είχε διατυπωθεί λίγο πριν την Γαλλική Επανάσταση και είναι μια αρχή η οποία αμφισβητεί την εξουσία της απολυταρχίας. Επιπρόσθετα η Εθνοσυνέλευση καταργεί τα σύμβολα και τις σημαίες της Φιλικής Εταιρείας, ενώ υιοθετεί το σύμβολο της εθνικής σφραγίδας της Αθηνάς και της ελληνικής σημαίας.
Τέλος μπορούμε να προβούμε στο συμπέρασμα ότι η Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου αποτέλεσε την περιφερειακή διοίκηση των απελευθερωμένων περιοχών με μια διαδικασία έμμεσης εκπροσώπησης, κατήργησε τις προηγούμενες περιφερειακές διοικήσεις που είχαν αρχίσει να υποβαθμίζουν την πορεία της επανάστασης και προσέδωσε στο ελληνικό σύστημα ένα χαρακτηριστικό ομοσπονδιακής διοίκησης. Αναμφίβολα λοιπόν Α’ Εθνοσυνέλευση αποτέλεσε λοιπόν τον πρόδρομο του μοντέλου της κεντρικής διοίκησης όπως σήμερα γνωρίζουμε.
ΠΗΓΕΣ
-Στέφανος Παπαγεωργίου, «Από το Γένος στο Έθνος», εκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Αθήνα, 2005, σελ72-145
-Πέτρος Πιζάνιας, «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821-Ένα ευρωπαϊκό γεγονός», εκδ. ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΙΟΝΙΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ/ΚΕΔΡΟΣ,2009
