Γράφει ο Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος – Δημοσιογραφος – Δημοσιολόγος.
Η 19η Μαΐου, με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων το 1994, ορίστηκε ως «Ημέρα Mνήμης για την Γενοκτονία των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο». Οι Πόντιοι, όπως όλοι οι Μικρασιάτες Έλληνες, συμβάλλουμε στη διατήρηση της ταυτότητάς μας και, με βάση την παράδοσή μας, συμμετέχουμε στην πρόοδο της Πατρίδας μας.
Ένα από τα πολλά παραδείγματα οικογενειών Ποντίων που συνέβαλαν στη διατήρηση της ιδιοπροσωπίας μας και στην ελευθερία της Ελλάδος είναι των Υψηλαντών. Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετά Αθηνών Χρύσανθος Φιλιππίδης, στην Ιστορία που έγραψε περί της Εκκλησίας της Τραπεζούντος, περιγράφει το πώς οι Υψηλάντες γλύτωσαν από τη σφαγή των Οθωμανών.
Κατά τα μέσα του 17ου αιώνα ο Τριαντάφυλλος Υψηλάντης, υιός του Κυριάκου, ήταν πρώτος μεταξύ των προυχόντων της Τραπεζούντας και επίτροπος στο μοναστήρι της Παναγίας του Σουμελά και στον Πανάγιο και Ζωοδόχο Τάφο. Είχε μια 15χρονη πανέμορφη θυγατέρα και ο πασάς θέλησε να την πάρει στο χαρέμι του. Ο Τριαντάφυλλος ζήτησε διορία λίγες ημέρες, δήθεν για να την πείσει να γίνει μουσουλμάνα και να γίνει σκλάβα του πασά. Μόλις γύρισε στο σπίτι του ειδοποίησε όλους τους συγγενείς και όλοι πήραν ό, τι ήταν φορητό πολύτιμο και χρήσιμο και επιβιβάστηκαν την ίδια νύχτα στο καράβι του για να αναχωρήσουν προς Κωνσταντινούπολη. Μαζί σαλπάρισαν και τα άλλα του καράβια…
Στη Βασιλεύουσα γρήγορα ανέκτησε την περιουσία του και οι απόγονοί του, όπως ο Μανουήλ Υψηλάντης, απέκτησαν ισχύ, την οποία χρησιμοποίησαν υπέρ της Εκκλησίας και του Γένους. Συγκεκριμένα, με ενέργειες του Μανουήλ Υψηλάντου το 1720 αναγέρθηκε εκ θεμελίων ο καείς πατριαρχικός ναός του Φαναρίου και το 1730 ενήργησε να ανοικοδομηθούν δώδεκα εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης. Παρένθεση: Δεν είναι τυχαίο ότι πυρκαϊές συνέβαιναν τακτικά μόνο σε εκκλησιές και σπίτια Ρωμιών. Προφανώς ήσαν εμπρησμοί.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, πάππος του αρχηγού και ήρωα της Επανάστασης του 1821, διορίστηκε το 1774 Μεγάλος Διερμηνέας της Πύλης και μετά τα Ορλωφικά και τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή πέτυχε να ανακληθεί η απόφαση του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Α’, περί γενικής σφαγής των Ελλήνων. Η σφαγή δεν αποφεύχθηκε στην Πελοπόννησο, όπου οι Τουρκαλβανοί έσφαξαν χιλιάδες Ελλήνων.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ως ηγεμών της Βλαχίας ανέπτυξε τη Σχολή του Βουκουρεστίου με αξίους διδασκάλους και με μαθήματα προωθημένα για την εποχή, συνδυασμένα με την Ορθόδοξη πνευματική γνώση. Κατά τον ρωσο – τουρκικό πόλεμο συνελήφθη ως ύποπτος και αποκεφαλίστηκε. Το σώμα του εξαγοράστηκε από τον Μητροπολίτη Νικομηδείας και ετάφη στην Ξηροκρήνη το 1807. Άξιος υιός και διάδοχός του ήταν ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης, του οποίου τέσσερις υιοί ήσαν ηγετικές μορφές της Επανάστασης του 1821.
Οι Πόντιοι Υψηλάντες προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες στο Έθνος μας, χωρίς να υπολογίζουν τα υλικά αγαθά, τις ανέσεις τους στην ξένη και την ίδια τη ζωή τους. Τα τέσσερα αδέλφια Υψηλάντες που πήραν μέρος στην Επανάσταση είχαν πρόωρο θάνατο, από φυλάκιση και βάσανα ο Αλέξανδρος, από τις περιπέτειες των μαχών και τις ταλαιπωρίες τους κατά τον Αγώνα οι άλλοι τρεις. Και ευλογήθηκαν, ο μεν Αλέξανδρος να ξεκινήσει πρώτος την Επανάσταση και ο Δημήτριος να την κλείσει νικηφόρα κατά τη μάχη της Πέτρας. Ενδεικτικές του ήθους και τη αγάπης τους προς την Ορθοδοξία και την Πατρίδα είναι οι Προκηρύξεις των Αλεξάνδρου και Δημητρίου Υψηλάντη.
Ο Αλέξανδρος στην Επαναστατική του Προκήρυξη από το Γενικό Στρατόπεδο του Ιασίου, στις 24 Φεβρουαρίου 1821, έγραψε:
«Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος…Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον, να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ού πάντοτε νικώμεν: λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα και την ορθόδοξον ημών Πίστιν από ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν…».
Ο Δημήτριος, στις 12 Ιουνίου 1821, αναγγέλλει την έλευσή του στην Ελλάδα με διακήρυξη, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Ομογενείς φιλελεύθεροι Έλληνες… Όσοι ελάβατε τα όπλα υπέρ της ελευθερίας του Ορθοδόξου ημών Γένους, φιλοτιμηθήτε να φανήτε άξιοι πολεμισταί, δεικνύοντες εις τον κατά του ασεβούς τυράννου πόλεμον ανδρείαν ακαταμάχητον, ομόνοιαν αδιαίρετον και εις τους στρατηγούς ευπείθειαν απαράβατον… Το τέλος των αγώνων μας είναι η ελευθερία ή ο ένδοξος θάνατος. Αιώνιος δόξα παρά Θεώ και ανθρώποις…».
