Γράφει ο Δημήτρης Μάρδας, Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ – π. αναπλ. υπουργός Οικονομικών – υφυπουργός Εξωτερικών (ΣΥΡΙΖΑ).
Μια κοινωνία χωρίς πυξίδα! Διαφθορά, εκβιασμοί, παιδεραστία, μαύρο ασύλληπτο χρήμα, ανοχή σε ειδεχθείς αξιόποινες πράξεις… Πρωταγωνιστές, επώνυμοι, ανώνυμοι, αιρετοί άρχοντες και μη. Κάποιοι από αυτούς στόχευαν ή στοχεύουν σε υψηλά πολιτειακά αξιώματα ή διαμορφώνουν εικόνες στην κοινωνία ως επιβήτορες της καθημερινής μας ζωής.
Οι παραγραφές έκνομων πράξεων δεν τελειώνουν. Αποφάσεις αναστολής ποινών και αποφυλακίσεις προσωπικοτήτων κατηγορούμενων για θέματα διαφθοράς μάλλον εκτραχύνουν νέους υποψήφιους επιρρεπείς στον χρηματισμό, παρά τους αποτρέπουν.
Και η χώρα «στολίζεται» από δυσμενείς διεθνείς εκθέσεις, που εκτός των άλλων, θέτουν τη δικαιοσύνη και την ελευθερία του Τύπου σε όχι ιδιαίτερα κολακευτικές θέσεις, (Βλ. Global Compe-titiveness Report).
Η Νότια Κορέα κτίζει τα δικά της πολεμικά πλοία και τα εξοπλίζει με δική της τεχνολογία. Η Τουρκία κτίζει επίσης τα δικά της πολεμικά πλοία και τα εξοπλίζει με γερμανική τεχνολογία… Εμείς επιμένουμε να αγοράζουμε πολεμικά πλοία ως τελικό προϊόν με μηδαμινή ή ελάχιστη ελληνική προστιθέμενη αξία. Έτσι εξανεμίζεται ένα μεγάλο μέρος του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας μέσω των εισαγωγών. Πιθανές αιτίες τέτοιων επιλογών:
Πρώτη, η έλλειψη εμπιστοσύνης στα ελληνικά οπλικά συστήματα.
Δεύτερη, οι ακατάλληλες αναπτυξιακές επιλογές με επίκεντρο τη βιομηχανία και ειδικότερα τον τομέα των εξοπλισμών.
Τρίτη, η δύναμη της δωροδοκίας από ξένες μεγάλες εταιρίες αμυντικού υλικού. Και μη ξεχνάμε τη θέση μας στην κλίμακα στης διαφθοράς. Είμαστε η 3η πιο διεφθαρμένη χώρα στην ΕΕ και η 58η διεθνώς!
Το δημόσιο χρέος έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Κύρια έγνοια της πολιτικής ηγεσίας όφειλε να είναι η χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Και ενώ η κυβέρνηση -όπως και η Τοπική και Περιφερειακή διοίκηση- όφειλε εν μέσω κρίσης Covid να διαχειριστεί με περιττή σύνεση τους περιορισμένους πόρους του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτό δεν γίνεται.
Πράσινοι περίπατοι, απευθείας αναθέσεις δισεκατομμυρίων προμηθειών που σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (της 3-2-2004) είναι ακριβότερες κατά 20% από ότι θα ήταν αν υπήρχε κάποια μορφή ανταγωνισμού, καλά κρατούν. Αν θεωρήσουμε ότι οι απευθείας αναθέσεις της πρόσφατης περιόδου ανέρχονται σε 6,7 δισ. ευρώ, τότε σύμφωνα με τα ανωτέρω υπάρχει μια μαύρη τρύπα της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ ως σπατάλη ή ως νέφος διαφθοράς.
Από το 1993 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει διαδικασίες προμηθειών για έκτακτες περιπτώσεις, κάτι που θα μπορούσε να αποτελεί μπούσουλα και στην κρίση Covid, στο όνομα της εκλογικευμένης διαχείρισης των περιορισμένων πόρων της οικονομίας. Αποφασίσθηκε όμως η πιο πρόχειρη λύση, οι απευθείας αναθέσεις.
Διεθνείς οργανισμοί, το προϊόν διακυβερνητικής συνεργασίας, έχουν δημιουργήσει δομές που επιδιώκουν να πολεμήσουν το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος. Η Financial Action Task Force που ιδρύθηκε το 1989 με πρωτοβουλία των επτά βιομηχανικών κρατών και η Global Forum on Τtransparency and Exchange Information for Τax Purposes του Οικονομικού Οργανισμού Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που ιδρύθηκε το 2000, στοχεύουν σε αυτό.
Εύλογα οι offshore εταιρίες βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα των δυο αυτών θεσμών, θεωρούμενες ως κύριοι φορείς ξεπλύματος του μαύρου χρήματος. To πολιτικό μας σύστημα όφειλε να τις αφορίζει με αποτελεσματικές πρακτικές που δεν αποδέχονται το οποιοδήποτε άλλοθι. Και εδώ η στάση του εκάστοτε αρχηγού της κυβέρνησης όφειλε να παραμένει αποφασιστική. Στον απόηχο των ανωτέρω, η διαχρονική ρήση κατά την οποία «η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει να είναι τίμια άλλα να φαίνεται και τίμια» παραμένει πάντοτε επίκαιρη.
Παρά το γεγονός ότι με αρκετά μελανά χρώματα διεθνείς εκθέσεις και ξένες εφημερίδες σκιαγραφούν το προφίλ της χώρας, ακόμη δεν έχουμε φτάσει στην τελευταία του κακού τη σκάλα. Εκεί κοντά βρίσκεται η Τουρκία, χαρακτηριζόμενη ως μαφιόζικο κράτος.
Η διαφορά ως προς τη μορφή της διαφθοράς ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία εντοπίζεται σε ένα λεπτό σημείο: Στην Τουρκία που κατατάσσεται στη 84η θέση, στην παγκόσμια κλίμακα της διαφθοράς, η διαφθορά οδήγησε εκεί στον ταυτόχρονο πλουτισμό πολιτικών της ηγετών και βαρόνων της πολιτικής μαζί με τον διπλασιασμό του ΑΕΠ μέσα σε 20 χρόνια, στην εκβιομηχάνισή της και στη γιγάντωση της πολεμικής της βιομηχανίας. Στην Ελλάδα της στασιμότητας του ΑΕΠ, της αποβιομηχάνισης και των μαζικών εισαγωγών οπλικών συστημάτων, υπάρχει μόνο ένα κοινό στοιχείο με τα προαναφερθέντα!
Μόνο η σύγκρουση ηγετών με τα κατεστημένα εκείνα που οδηγούν κόμματα και κυβερνήσεις στο βάραθρο θα προκαλέσει το ενδιαφέρον των πολιτών και θα ανακόψει την πορεία της πτώσης. Η χώρα δεν έχει ανάγκη από πολιτικούς αρχηγούς-διαχειριστές της εξουσίας, οι οποίοι εύκολα συμβιβάζονται με το νοσηρό περιβάλλον, που τους κυκλώνει. Χρειάζεται ηγέτες, που μπορούν να κτίσουν ένα στέρεο και διαυγές περιβάλλον, μη διαιωνίζοντας ένα περιβάλλον έλους!
