Οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή και το ενεργειακό κόστος έχουν γίνει κάτι περισσότερο από αισθητές στους πολίτες. Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (KAΠE), με δράση από το 1987, διαδραματίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο, με θεσμικές και πρακτικές πρωτοβουλίες του. Ο πρόεδρος του Νομικού Προσώπου Σπύρος Οικονόμου, με περίπου τριετή παρουσία στη θέση, μίλησε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για τις παρεμβάσεις που έχει δρομολογήσει ο φορέας αλλά και για τους επόμενους στόχους του.
Συνέντευξη: Αλέξανδρος Καζαντζίδης
Θα θέλατε να μας εισαγάγετε στους ιδρυτικούς στόχους του φορέα;
Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (KAΠE) είναι το εθνικό συντονιστικό κέντρο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (AΠE), την Ορθολογική Χρήση Ενέργειας (OXE) και την Εξοικονόμηση Ενέργειας (EΞE). Ιδρύθηκε το 1987, είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (NΠIΔ), εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και έχει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια.
Το ΚΑΠΕ έχει καταξιωθεί σε δύο κύρια επίπεδα δράσεων:
α) Ως Ερευνητικό και Τεχνολογικό Κέντρο για τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ, ερευνά και αναπτύσσει νέες τεχνολογίες και υποστηρίζει τεχνικά την εμπορική αξιοποίησή τους και
β) Ως Εθνικό Κέντρο Ενέργειας μελετά τα θέματα πολιτικής για τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ και καταθέτει σχετικές προτάσεις στο ΥΠΕΝ.
Αναπροσαρμόστηκε και σε ποια κλίμακα ο ρόλος του ΚΑΠΕ, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης που βιώνουμε αυτή την περίοδο;
H ενεργειακή κρίση που βιώνουμε οφείλεται στο γεγονός ότι η οικονομία και οι κρίσιμες υποδομές της έχουν αναπτυχθεί για τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Παράγοντες που διαταράσσουν την αλυσίδα αξίας, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχουν εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία και κατά συνέπεια σε μας τους πολίτες. Η λύση για τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα είναι η ανάπτυξη υποδομών για την εγκατάσταση και υποδοχή ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκών και αιολικών συστημάτων. Η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας μας θα επιτευχθεί με τους εξής τρόπους:
• ανάπτυξη μικροδικτύων σε τοπικό επίπεδο ή και αυτόνομων μικροδικτύων που καθιστούν ενεργειακά αυτάρκεις απομονωμένες κοινότητες, όπως τα ελληνικά νησιά.
• ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ, μέσω έργων αντλησιοταμίευσης και μπαταριών.
Τα αποτελέσματα της υιοθέτησης και εφαρμογής από την πολιτεία των παραπάνω μέτρων θα συμβάλλουν αφενός στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αφετέρου στη σημαντική μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ρόλος του ΚΑΠΕ έχει ενισχυθεί έμμεσα στο μέτρο των θεσμικών του παρεμβάσεων στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Σε τι βαθμό έχουν αναπτυχθεί συνεργασίες του Οργανισμού σας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για έργα ή προγράμματα;
Το ΚΑΠΕ έχει υλοποιήσει σημαντικά έργα σε συνεργασία με τους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε:
• Τη συνεργασία του ΚΑΠΕ με 161 Δήμους, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου προγράμματος του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την ανάπτυξη ενός κοινόχρηστου δικτύου ηλεκτρικών ποδηλάτων στους Δήμους. Η ανάλυση των μετακινήσεων, μέσω σχετικής εφαρμογής διαχείρισης δεδομένων, θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για τη μείωση των αέριων ρύπων στους Δήμους και κατά συνέπεια στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
• Την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, όπου το ΚΑΠΕ υπήρξε Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης. Ολοκληρώθηκαν 59 Πράξεις με συνολικό κόστος 23,4 εκατ. € και συνολικό συγχρηματοδοτούμενο ποσοστό από την Ε.Ε. ύψους 92,40%. Οι παρεμβάσεις που χρηματοδοτήθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα ΕΞΕ 37,2% και μείωση εκπομπών CO2 9,8 kt ετησίως. Επιπλέον, κατά την υλοποίηση των Πράξεων δημιουργήθηκαν 183 πλήρεις θέσεις εργασίας.
• Το έργο PrioritEE, που είχε ως στόχο την ενίσχυση των ικανοτήτων χάραξης πολιτικής και στρατηγικού σχεδιασμού των τοπικών και περιφερειακών Αρχών σε θέματα ενεργειακής διαχείρισης κτηρίων σε χώρες της Μεσογείου.
• Το έργο PRODESA, όπου το ΚΑΠΕ παρέχει τεχνική υποστήριξη σε επτά Δήμους στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, προκειμένου να αναπτύξουν έργα ενεργειακής αποδοτικότητας και ΑΠΕ μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ).
• Το έργο ENCREMENCO, που παρείχε στους Δήμους την απαραίτητη τεχνογνωσία και ευαισθητοποίηση για την ίδρυση Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚΟΙΝ) με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) από ΑΠΕ και τη στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών.
• Το ΚΑΠΕ από το 2012 είναι Εθνικός Συντονιστής του Συμφώνου των Δημάρχων, μια πρωτοβουλία της ΕΕ όπου συμμετέχουν τοπικές Αρχές, καταθέτοντας και υλοποιώντας Σχέδια Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα. Μια επακόλουθη πρωτοβουλία ήταν η ένταξη της Καλαμάτας στην Αποστολή των «100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων», η οποία υποστηρίχτηκε από το ΚΑΠΕ και μέσω σύναψης Πρωτοκόλλου Συνεργασίας.
Θα μπορούσατε να δώσετε ορισμένες καθημερινές συμβουλές εξοικονόμησης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ως προς τις ενεργειακές τους πρακτικές;
Τον χειμώνα και το καλοκαίρι ρυθμίζουμε ανάλογα τον θερμοστάτη, δεν αφήνουμε συσκευές σε θέση αναμονής, σβήνουμε φώτα και χρησιμοποιούμε ηλεκτρικές συσκευές και λαμπτήρες υψηλής ενεργειακής απόδοσης.
Η ρύθμιση του θερμοστάτη στα ευρωπαϊκά δημόσια κτήρια από 21°C σε 18°C εκτιμάται ότι θα μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου (ΦΑ) κατά 15% και θα εξοικονομηθούν 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) ΦΑ. Στην Ελλάδα καταναλώνουμε ετησίως περίπου 6 bcm ΦΑ. Αντίστοιχα, το καλοκαίρι τα κλιματιστικά θα πρέπει να ρυθμίζονται στους 25°C και όχι χαμηλότερα.
Πρακτικές, που έχουν να κάνουν με την ευρύτερη διαχείριση της καθημερινότητας:
• Σε ένα νότιο παράθυρο το χειμώνα, τραβάμε τις κουρτίνες και αφήνουμε να μπει ο ήλιος να ζεστάνει τον χώρο, το καλοκαίρι μπορεί να κλείνουμε και τα παντζούρια, αν χρειάζεται, ώστε να μένει δροσερός.
• Το καλοκαίρι, αερίζουμε τους χώρους τη νύχτα, ώστε να «αποφορτίζεται» το κτήριο, που συσσωρεύει θερμότητα στα δομικά του στοιχεία. Αξιοποιούμε τα φυτά, σε οροφές και πέργκολες, βάφουμε εξωτερικές επιφάνειες με ανοιχτά χρώματα ή χρησιμοποιούμε ψυχρά υλικά.
Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας για το Κέντρο;
Οι στρατηγικοί στόχοι του ΚΑΠΕ είναι η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, ο περιορισμός της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας σε 1,5°C σε σύγκριση από την προβιομηχανική εποχή, η διατήρηση της βιοποικιλότητας, η προστασία του περιβάλλοντος, η ενεργειακή απεξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, η οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας και η προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών από τις αυξημένες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Με βάση τους ιδρυτικούς στόχους του ΚΑΠΕ, οι παραπάνω στρατηγικοί στόχοι θα επιτευχθούν με τους εξής τρόπους:
• Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης στην παραγωγή, μεταφορά και χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας.
• Διείσδυση των ΑΠΕ σε ποσοστό 100% στην παραγωγή ΗΕ με την ανάπτυξη (αυτόνομων) μικροδικτύων και τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας.
• Υποστήριξη της εγχώριας βιομηχανίας στην έρευνα, ανάπτυξη και αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών παραγωγής, αποθήκευσης και διαχείρισης της ηλεκ-τρικής ενέργειας.
Bιογραφικό Σημείωμα
Ο Δρ Μηχανικός Σπυρίδων Οικονόμου είναι πρόεδρος στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) από τον Σεπτέμβριο του 2019. Κατέχει διδακτορικό στις Εφαρμοσμένες Επιστήμες από το Καθολικό Πανεπιστήμιο του Leuven (Βέλγιο) και είναι Διπλωματούχος Μηχανικός, απόφοιτος του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (GR), Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών. Έχει εργαστεί στη Βιομηχανία, σε Ερευνητικά Κέντρα και ως Σύμβουλος Επιχειρήσεων για περισσότερα από 30 χρόνια, σε Ελλάδα, Καναδά, Βέλγιο και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Έχει περισσότερες από 40 δημοσιεύσεις στους τομείς της Ενέργειας, των Τεχνολογιών Περιβάλλοντος και της Επιστήμης των Υλικών.
