Aπό το ένθετο Βιώσιμη Ανάπτυξη
Γράφει ο Βασίλης Κόκκαλης: Αντιπεριφερειάρχης Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος – Πρόεδρος ΕΔΣΝΑ
Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε την Περιφέρεια η διοίκηση του περιφερειάρχη Γιώργου Πατούλη, το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων τέθηκε πολύ ψηλά στην ατζέντα. Η πρόθεσή μας ήταν ξεκάθαρη: τέρμα στην αδράνεια και τα ευχολόγια, άμεση και συντονισμένη δράση με σκοπό να μετατρέψουμε την Αττική από παράδειγμα προς αποφυγή σε πρότυπο κυκλικής οικονομίας.
Παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, βρεθήκαμε απέναντι σε μια δύσκολη πραγματικότητα, με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• Απόλυτη εξάρτηση από έναν υπερκορεσμένο χώρο ταφής
• Πλήρη απουσία των απαραίτητων έργων επεξεργασίας που συζητιούνται από το 2001
• Πολύ χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης
• Εμβρυακές προσπάθειες στην ανακύκλωση βιοαποβλήτων
Φυσικά, για όλα τα παραπάνω οι ευθύνες είναι διαχρονικές και διακομματικές και βαραίνουν και την Πολιτεία αλλά και, εν μέρει, ειδικά στο κομμάτι της ανακύκλωσης και τους Δήμους. Από την άλλη μεριά, είναι αλήθεια ότι την τελευταία πενταετία υπάρχει μια πραγματική καταιγίδα θεσμικών αλλαγών και δεκάδες νέες κανονιστικές διατάξεις για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Αυτές οι τεράστιες αλλαγές έχουν ως βασικό αποτέλεσμα να ανεβάζουν πολύ ψηλά τον πήχη για τις δραστηριότητες των Δήμων και των Φορέων Διαχείρισης.
Πρακτικά, όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι στην Αττική, το 2025 θα πρέπει να ανακυκλώνουμε τουλάχιστον 2,5 φορές περισσότερο από όσο σήμερα και το 2030 θα πρέπει να θάβουμε το 1/8 των απορριμμάτων που θάβονται σήμερα.
Καλούμαστε, λοιπόν, στην Αττική να καλύψουμε σε 4 χρόνια, μια 20ετία καθυστερήσεων των έργων επεξεργασίας και των υποδομών ανακύκλωσης. Για τον λόγο αυτόν, αρχίσαμε αμέσως να υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης με τρεις άξονες:
• ΑΞΟΝΑΣ 1: Μεγάλη έμφαση στην ανακύκλωση και υποστήριξη των Δήμων στο δύσκολο έργο της επίτευξης των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων.
• ΑΞΟΝΑΣ 2: Ανάπτυξη αποκεντρωμένου δικτύου διαχείρισης βιοαποβλήτων για να ελαφρύνουμε άμεσα τον ΧΥΤΑ Φυλής, εκτρέποντας εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αποβλήτων από την ταφή.
• ΑΞΟΝΑΣ 3: Δημιουργία νέων υποδομών για να δρομολογηθεί με έργα και όχι με λόγια το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής.
Με αυτή την αντίληψη και αυτούς τους άξονες, σχεδιάσαμε έναν καινούριο ΠΕΣΔΑ που θεωρώ ότι βελτιώνει σημαντικά τον παλιό και δημιουργεί ρεαλιστικές δυνατότητες να υλοποιηθούν τα αναγκαία έργα. Και θέλω να τονίσω ότι εκπονήσαμε τον πρώτο ΠΕΣΔΑ που εναρμονίζεται με το νέο αναβαθμισμένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων. Τρία σημεία ξεχωρίζουν στην αντίληψή μας.
• Πρώτον, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση εδώ και τώρα, με έργα και όχι ευχολόγια για το μέλλον, όπως αποδεικνύουμε με το σύνολο των δράσεών μας.
• Δεύτερον, έμφαση στη διαχείριση βιοαποβλήτων, με αποκέντρωση των μονάδων διαχείρισης βιοαποβλήτων για να πετύχουμε σημαντικές μειώσεις κόστους για τους Δήμους.
• Τρίτον, δημιουργία πολλών πάρκων κυκλικής οικονομίας, για να αποσυμφορήσουμε τη Φυλή και να δρομολογήσουμε το κλείσιμο του ΧΥΤΑ.
Το γεγονός ότι είμαστε η πρώτη Περιφέρεια στην Ελλάδα που πήρε έγκριση του ΠΕΣΔΑ από το ΥΠΕΝ επιβεβαιώνει ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Σε αυτό το σημείο, θέλω να τονίσω ότι εμείς είμαστε άνθρωποι που προερχόμαστε από τα σπλάχνα της τοπικής αυτοδιοίκησης, με βαθιά γνώση τόσο των διαδικασιών όσο και του καθημερινού μόχθου που απαιτείται για να δοθούν λύσεις στη διαχείριση απορριμμάτων. Έτσι, αμέσως, καταλάβαμε ότι οι φίλοι δήμαρχοι που προσπαθούν να υλοποιήσουν τις νέες απαιτήσεις αντιμετωπίζουν ένα πραγματικό βουνό υποχρεώσεων και δυσκολιών.
Στεκόμαστε, λοιπόν, στο πλάι τους από την πρώτη στιγμή και για τον λόγο αυτόν έχουμε προχωρήσει σε -σχεδόν- 50 προγραμματικές συμβάσεις συνεργασίας με άξονα την ανακύκλωση και τα βιοαπόβλητα.
Χρηματοδοτήσαμε το σύνολο των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων και ήδη, 53 από τα 66, έχουν παραδοθεί στον ΕΔΣΝΑ, ενώ τα υπόλοιπα επικαιροποιούνται με βάση τις απαιτήσεις του νόμου 4819/2021.
Επιτρέψτε μου, όμως, να ξεχωρίσω τέσσερις μεγάλες δραστηριότητες, στις οποίες κάναμε μεγάλα βήματα, τα αποτελέσματα των οποίων πραγματικά αλλάζουν το τοπίο στην Αττική.
• Πρώτον, εξασφαλίσαμε τη δωρεάν παροχή υπερσύγχρονων υποδομών ανακύκλωσης Π/Υ άνω των 100 εκ. ευρώ προς τους Δήμους, με πλήρη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Υλοποιούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα ανακύκλωσης στην ΕΕ.
• Δεύτερον, δρομολογήσαμε, μετά από αδράνεια 20 ετών, τρεις μεγάλους διαγωνισμούς για υποδομές με Π/Υ άνω των 700 εκ. ευρώ αλλά και τη μετατροπή του ΕΜΑΚ σε «Πράσινο Εργοστάσιο».
• Τρίτον, προχωρήσαμε σε μαζική δωρεάν διανομή χιλιάδων καφέ κάδων και 200 σύγχρονων απορριμματοφόρων στους Δήμους, για να μπορέσουν να προχωρήσουν άμεσα στην ανακύκλωση βιοαποβλήτων.
• Τέταρτον, υλοποιούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα διαχείρισης βιοαποβλήτων στην Ευρώπη, με 10 νέες αποκεντρωμένες μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων, η ολοκλήρωση του οποίου αναμένεται να δημιουργήσει πάνω από 300 νέες θέσεις εργασίας και να εξοικονομήσει πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ από το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων, σε επίπεδο Δήμων.
Και είμαστε χαρούμενοι, διότι ο κόσμος συμμετέχει και ανταποκρίνεται στην προσπάθεια που καταβάλλεται. Όπως αποδεικνύουν και τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Αποβλήτων, καταφέραμε να αυξήσουμε σχεδόν κατά 20% την ανακύκλωση στην Αττική και συνεχίζουμε, δυναμικά και αποφασιστικά.
Με την καθοδήγηση του περιφερειάρχη Γ. Πατούλη, με σωστό σχεδιασμό, καθημερινή παρακολούθηση και επιστημονική επάρκεια, ο ΕΔΣΝΑ γίνεται πραγματικός καταλύτης της κυκλικής οικονομίας και της πράσινης ανάπτυξης στην Αττική.
