Γράφει ο Γιάννης Αμπατζόγλου: Ακτινοφυσικός Ιατρικής, διδάκτωρ του Ιατρικού Τμήματος του ΔΠΘ και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Τμήματος Ιατρικής Φυσικής του Πανεπιστημιακού 
Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης
Στις 18 Ιουνίου επισκεφθήκαμε το χωριό Κώτας (πρώην Ρούλια). Από αυτό το χωριό καταγόταν ο ήρωας μακεδονομάχος Καπετάν Κώττας και προς τιμήν του το χωριό μετονομάστηκε σε Κώτας.
Εκεί συναντήσαμε την κ. Αλίκη Ράμμου, εγγονή του Βασίλειου Ράμμου συναγωνιστή του Κώττα. Η κ. Αλίκη είναι η υπεύθυνη για το σπίτι του Καπετάν Κώττα, το οποίο λειτουργεί ως μουσείο και μας ενημέρωσε ότι το κτίριο δεν είναι πλέον επισκέψιμο λόγω ζημιών που έχει υποστεί από τον σεισμό του Ιανουαρίου.
Μας είπε συγκεκριμένα τα εξής: «Ήρθε μία επιτροπή, το κρίνανε ακατάλληλο προσωρινά και είπανε ότι θα ξανάρθουν αλλά δεν έχει έρθει κανένας. Μία κυρία από την επιτροπή, η οποία ενδιαφέρεται για το μουσείο μου είπε να μην δέχομαι κόσμο, να μη γίνει τίποτα γιατί έχουν πέσει σοβάδες. Είναι χαρακτηρισμένο κίτρινο και δεν μπορώ να σας ανοίξω για να μπείτε. Ο κόσμος έρχεται να δει το σπίτι του Κώττα και δεν μπορώ να τους ανοίξω για να μπούνε μέσα. Έρχονται και φεύγουν. Μέχρι την αυλή μπορώ να δεχθώ τον κόσμο να τους εξηγήσω δύο-τρία πράγματα αλλά δεν μπορώ να ανοίξω να μπούνε μέσα. Δεν μου επιτρέπεται. Αν μπορεί κάτι να γίνει, να διορθωθεί, να μπορούμε να δεχόμαστε κόσμο ώστε να μην χαθεί η ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα και του Καπετάν Κώττα γιατί εμείς είμαστε από αυτό το χωριό, εμείς το αγαπάμε το χωριό, άλλοι ίσως δεν το αγαπάνε. Σε αυτό το μουσείο έχουν έρθει τρεις πρόεδροι της Δημοκρατίας. Τα εγκαίνια τα έκανε το 1995 ως μουσείο ο Κωστής Στεφανόπουλος στις 11-11-1995, το 2005 ήρθε ο Παπούλιας για τα εκατό χρόνια από τον θάνατο του Κώττα και στο ενδιάμεσο είχε έρθει ο Σαρτζετάκης ανεπίσημα με 5-6 αυτοκίνητα απλά για να τιμήσουν τον Καπετάν. Αν θέλει να μας τιμήσει να έρθει και η κ. Σακελλαροπούλου αλλά να επιδιορθωθεί πρώτα το κτίριο και μετά».
Επίσης, μας είπε ότι «μπορεί ο Κώττας να ήταν σλαβόφωνος αλλά με μία φράση απέδειξε ότι είναι Έλληνας. Την ώρα που τον κρεμούσαν είπε “ντα ζίβι γκρτσια” που σημαίνει “να ζήσει η Ελλάδα”». Στη συνέχεια η κ. Αλίκη πρόσθεσε με παράπονο «εγώ είμαι του δημοτικού αλλά στο δημοτικό έμαθα για τον Ρήγα Φεραίο, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, για το 1821. Για τον Μακεδονικό Αγώνα γιατί δεν μαθαίνουν τα παιδιά; Όσο λειτουργούσε το μουσείο έρχονταν μαθητές από σχολεία και ότι μπορούσα τους μάθαινα για τον Καπετάν Κώττα και τον Μακεδονικό Αγώνα. Όποιος μπορεί να βοηθήσει να διορθωθεί το σπίτι».
Σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στο χωριό, μας είπε τα εξής: «Το χωριό αυτή τη στιγμή έχει εικοσιένα κατοίκους. Είναι όλοι μεγάλοι στην ηλικία, εκτός από ένα νέο παιδί που πάει τώρα στο λύκειο. Κάθε μέρα πηγαίνει με ταξί στο λύκειο στην Καστοριά. Εμείς είμαστε Νομός Φλωρίνης, αλλά η Καστοριά είναι πιο κοντά και πηγαίνει εκεί».
Αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί στο χωριό του Καπετάν Κώττα και στο σπίτι του, το οποίο δεν είναι πλέον επισκέψιμο. Στον εξωτερικό του τοίχο, δίπλα στην πόρτα της εισόδου έχει επισημανθεί με ένα «Χ» κίτρινου χρώματος, εξ’ ου και αυτό που μας είπε η κ. Αλίκη ότι δηλαδή το χαρακτήρισαν «κίτρινο» οι μηχανικοί που το έλεγξαν. Επίσης, φαίνονται οι σοβάδες που έχουν πέσει και από τους εξωτερικούς τοίχους του κτιρίου. Το συγκεκριμένο σπίτι το είχε κτίσει ο Κώττας με την βοήθεια των συγχωριανών του το 1893. Μάλιστα υπήρχε σήραγγα μέσα σε αυτό που οδηγούσε σε κάποιο σημείο του χωριού, έτσι ο Κώττας σε μία καταδίωξη από τους Τούρκους διέφυγε μέσα από αυτήν και κρύφτηκε σε συγγενικό του σπίτι. Η σήραγγα αυτή
σήμερα δεν υπάρχει. Ένας από τους γιους του Κώττα, δικηγόρος στο επάγγελμα, παλαιότερα είχε επισκευάσει το σπίτι και έτσι πήρε την μορφή που έχει σήμερα. Το σπίτι του Κώττα είναι ένα όμορφο παραδοσιακό σπίτι, όχι πολύ μεγάλο, το οποίο με σχετικά λίγα χρήματα θα μπορούσε να επιδιορθωθεί από το κράτος ώστε να είναι επισκέψιμο.
Ο Καπετάν Κώττας είπε «να ζήσει η Ελλάδα» την ώρα που τον κρεμούσαν οι Τούρκοι αλλά αυτοί που διοικούν το ελληνικό κράτος δεν βοηθούν να διατηρηθεί όρθιο το σπίτι του. Ένα σπίτι που έγινε μουσείο και μέσα από αυτό μάθαιναν τα παιδιά της περιοχής, τα Μακεδονόπουλα, την ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα. Κατά τα λοιπά, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φροντίζει να σέβεται τη Συμφωνία των Πρεσπών και να αποκαλεί «Μακεδόνες» τους Σκοπιανούς.
