Παρασκευή, 19 Απριλίου, 2024

Κοράλλι 2021 – Σίσυφος 2022: Αναπνέοντας με λέξεις της Σοφίας Παπαχριστοφίλου

Γράφει ο Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη».

Aπό τις εκδόσεις Κοράλλι (Πολυτεχνείου 1) εκδόθηκε πρόσφατα, με το παραπάνω εμβληματικό και ερεθιστικό τίτλο, το εξαιρετικό πόνημα της αγαπητής συναδέλφου, φιλολόγου καθηγήτριας Σ.Π. ποιήτριας και δοκιμιογράφου, αριστοβάθμιας απόφοιτης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, βοηθού συντάκτριας στο λογοτεχνικό περιοδικό ο Σίσυφος.

Το βιβλίο, με συμβολικό εξώφυλλο έργο της κόρης της Κατερίνης Τεχλεμετζή, όχι άμοιρο της θεματικής, αφιερωμένο στα δυο της παιδιά και στον σύζυγό της, αναφέρεται στη δυναμική των λέξεων και τον λεξιλογικό εξοπλισμό, γενικότερα, έχοντας ως προμετωπίδα το αλληγορικό εξάστιχο Ανάσα λέξεων, που επικυρώνει θαυμάσια τον τίτλο: Αναπνέοντας με λέξεις / στο χέρι δουλεμένες / απ’ της καρδιάς τα νεύρα λαξευμένες / με αγάπη περισσή τις έκτισα / στη φυλακή της θύμησης/ για πάντα φυλαγμένες.

Το πολυειδές βιβλίο, κατανεμημένο σε εφτά ενότητες, ποιητικές και πεζογραφικές, αναδεικνύει περίτεχνα τη συγκινητική φόρτιση, ευαισθησία και κατάθεση ψυχής της συγγραφέως, με ποικίλους εκφραστικούς τρόπους και συναρπαστικές εικόνες, που, με αμεσότητα και αυθεντικότητα, αναδύονται από τα βιώματά της.

Ειδικότερα, στην πρώτη ενότητα Η δική σου γωνία, με 25 σύντομα ποιήματα, με στίχο ανομοιοκατάληκτο, εν πολλοίς ιαμβικό, με ρυθμό και πυκνότητα νοημάτων, η ποιήτρια αναφέρεται στην παντοδυναμία του έρωτα, αρχή της ζωής, «ποθώντας έπαθλο πολύτιμο για την κτήση της καρδιάς». Εικόνες έντονα αισθησιακές, «κυριεύοντας το βλέμμα, την ψυχή και το νου», διάστικτες από ερωτισμό που, ενίοτε, είναι ανέφικτος, «Μέσα στο πλήθος γυρεύω ν› αντικρίσω / τη λατρεμένη σου μορφή / που έχω νοσταλγήσει», και άλλοτε προδοτικός, «Πήγες με άλλη αγκαλιά / χωρίς να με ρωτήσεις»· στίχοι που παραπέμπουν συνειρμικά με το πάθος τους, «ανεξίτηλο στίγμα στο βάθος του μυαλού», στον φτερωτό γιο της Αφροδίτης και του Άρη, τον παντοδύναμο Έρωτα, και στους ερωτικούς στίχους της Σαπφώς, «ακροβατώντας στο γκρεμό της θύμησής σου /… εκεί που με λαχτάρα σε περίμενα / για να σφιχταγκαλιάσω / της μορφής σου το ολόγραμμα», «αντίδοτο αναλγητικό στης νοσταλγίας το τραύμα / …που ποτέ δεν θα αποκτήσω».

Στη Γωνία των Χαϊκού, συνεχίζεται η ερωτική αναζήτηση και οδύνη, «Κόκκινο άνθος / η καρδιά ματωμένη / για σένα θρηνεί» (5), με τα εφτά χαϊκού, τρίστιχα ιαπωνικής προέλευσης (haiku), που υιοθετήθηκαν στην Ευρώπη, με ανομοιοκατάληκτο στίχο, λυρική και, ενίοτε, χιουμοριστική χροιά και υποβλητική σημασία (Βλ. Γιώργος Σεφέρης, Δεκαπέντε χαϊκού, Ίκαρος 1972).

Η ποιήτρια, με γερή φιλολογική υποδομή, απόρροια της κλασικής της παιδείας, στις Στιγμές των μύθων, εμπνέεται από τον Ευριπίδη, «τον τραγικώτατον των ποιητών» και «τον από σκηνής φιλόσοφον», γράφοντας δύο υπέροχα συνθέματα: Ιφιγένεια εν θυσία τη βασιλοκόρη μέλλουσα νύφη, που «παγώνει μπρος στη θέα του βωμού», στην Αυλίδα, και Σύγχρονη Μήδεια, που ανακαλεί την εγκληματική δράση της παιδοκτόνου μάγισσας, «Η εκδίκησή μου τιμωρία του».

Παράλληλα, στην ενότητα Με τον τρόπο του Καβάφη δύο εξαίρετα ποιήματα: Εικόνες «Εικόνες όμορφες από το παρελθόν / ιδανικών ερώτων κι εραστών για πάντα ξεχασμένες» και Καρδιά θυμήσου, «Καρδιά θυμήσου πόσο αγάπησες», φέρνουν στον νου μας τον διάσημο Αλεξανδρινό ποιητή μας, με τις ερωτικές του αναπλάσεις:

Θυμήσου, σώμα… και Επέστρεφε. Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα, όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται και «Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες» (Φωνές).

Στον κοσμοκαλόγερο της Σκιάθου, τον κορυφαίο διηγηματογράφο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, αφιερώνει το αποκαλυπτικό ποίημα, που, «Από μακριά θωρεί τον έρωτα με δέος πυρακτωμένο κάρβουνο στα σωθικά του…», σε αντίστιξη με το ερωτικό πάθος του Καβάφη.

Ακολουθούν ακόμη έξι ποιήματα, ποικίλου περιεχομένου, όπου εντυπωσιάζουν οι αιώνιες αγάπες και η ατίθαση ποίηση, με επίκεντρο την τραγωδία των μεταναστών στο Αιγαίο πέλαγος και την οδύνη των προσφυγικών καταυλισμών.

Τέλος, εκπληκτικά είναι τα τέσσερα πεζά που επισφραγίζουν το βιβλίο. Το συγκλονιστικό Το τραγούδι του Βοσπόρου, γι’ αυτούς που λατρεύουν την πόλη, ένα εξαίσιο βιωματικό κείμενο για την Κωνσταντινούπολη, με τη Μεγάλη του Γένους Σχολή, την Προποντίδα, με τα Πριγκηπόνησα, τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Πόλης το 1964, που αποκορυφώνεται με τη συγκινητική συνάντηση δύο νέων του Άγγελου και της Άννας, στο Μέγα Ρεύμα, μετά από μισό και πλέον αιώνα.

Στο Αλλόκοτο ταξίδι εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, του Νίκου Καζαντζάκη, η συγγραφέας εξιστορεί ένα ταξίδι με το «Οριάν Εξπρές» για την Κωνσταντινούπολη, με μια έξοχη και επιβλητική περιγραφή της Πόλης, με όλη τη μαγεία της, καθώς και τα τραγικά γεγονότα -έμμεση αναφορά στον Κρητικό συγγραφέα- που συνέβησαν στη διάρκεια του ταξιδιού.

Συγκλονιστικές οι μνήμες του Πολυτεχνείου του 1973, σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης στη χούντα των συνταγματαρχών, με την ηρωική θυσία των νέων, «βωμὸς δ᾽ ὁ τάφος, πρὸ γόων δὲ μνᾶστις», ενώ η Σοκολατένια αμαρτία, το ακροτελεύτιο κείμενο, αφηγείται, με τρόπο χιουμοριστικό, τον εφιάλτη ενός ονείρου. Ευτυχώς χτύπησε το ξυπνητήρι!

Εκφράζουμε ολόψυχα τα θερμότατα συγχαρητήρια στη συγγραφέα για το λαμπρό αυτό πόνημα, ευχόμενοι συνέχιση της συγγραφικής της δημιουργίας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ