Γράφει ο Χρήστος Στρυφτός – Ιστορικός.
Το Ελληνικό Εθνικό Κίνημα ξεκίνησε κατά τα τέλη του 18ου αιώνα και εκδηλώθηκε στις αρχές του 19ου. Η κατάσταση η οποία ευνόησε την εκδήλωσή του είναι το γεγονός πως το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη η ναυτιλία, το εμπόριο και η βιομηχανία. Η Ευρώπη κινούνταν προς μια πορεία εκκοσμίκευσης, εκσυγχρονισμού, αλλαγής ιδεών και φιλελευθεροποίησης της οικονομίας. Έτσι το εθνικό κίνημα βρήκε πρόσφορο έδαφος ώστε να ξεσπάσει σε επανάσταση στις αρχές του 19ου αιώνα.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε τον καταλύτη όλων των διεργασιών της εκκοσμίκευσης και του εκσυγχρονισμού των Ρωμιών. Για να επιτευχτεί όμως αυτό έπρεπε να δημιουργηθεί ένα εθνικό κράτος. Οι Ρωμιοί άρχισαν να οργανώνονται εντατικά με στόχο να διώξουν τους Οθωμανούς από την ηπειρωτική Ελλάδα και να μπορέσουν να φτιάξουν το Ελληνικό κράτος το οποίο θα προασπίζει τα συμφέροντα του έθνους τους έχοντας εξασφαλίσει την εθνική τους ταυτότητα. Η Ελληνική Επανάσταση με εθνικό πρόσημο και εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα αρχίζει να οργανώνεται σε πνευματικό αλλά και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ήταν μια σύγχρονη επανάσταση και ένα ξεχωριστό ευρωπαϊκό γεγονός, διότι ήθελε να πετύχει κάτι το οποίο ελάχιστα κράτη είχαν μέχρι τότε. Δηλαδή ένα κράτος με εθνικά χαρακτηριστικά.
Πνευματικά και ιδεολογικά η Ελληνική Επανάσταση οργανώθηκε από τους ιεροκήρυκες της Ορθοδοξίας (π.χ Παλαιών Πατρών Γερμανός) και από το ρεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού με κύριους εκφραστές τους Ρήγα Φεραίο, Αδαμάντιο Κοραή και Ευγένιο Βούλγαρη. Η εθνική ιδεολογία έδεσε με τις επαναστατικές νόρμες της εποχής της Γαλλικής Επανάστασης και δόθηκε έτσι το πνευματικό κίνητρο για τον Αγώνα των Ελλήνων.
Επίσης στην ιδεολογική – πνευματική οργάνωση της Επανάστασης ας προσθέσουμε και τη δράση της Φιλικής Εταιρείας. Η Φιλική Εταιρεία ήταν μια μυστική οργάνωση η οποία είχε στόχο να ενώσει τους Έλληνες με όρκους βαθιάς αγάπης και αφοσίωσης προς την πατρίδα και να ξεκινήσουν τον πόλεμο εναντίον των κατακτητών τους. Αρχηγικά πρόσωπα αυτής της οργάνωσης ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Εμ Ξάνθος, ο Αθ. Τσακάλωφ και ο Ν. Σκουφάς. Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας οργάνωσαν και το στρατιωτικό κομμάτι της Επανάστασης, έτσι ώστε την άνοιξη του 1821 να έχουν πετύχει τον σκοπό τους.
Στην Αγία Λαύρα υψώνεται το επαναστατικό λάβαρο και έτσι τα στρατιωτικά σώματα κλεφτών και αρματολών ξεκινούν τον αγώνα. Από τους πλούσιους κοτζαμπάσηδες και καραβοκυραίους μέχρι τους φτωχούς αγρότες, όλοι οι Έλληνες ενωμένοι αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα ο καθένας με τον δικό του τρόπο.
Πρώτα εξεγείρεται η Πελοπόννησος με τους στρατηγούς Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ύστερα επαναστατούν τα Νησιά με τους Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και Κωνσταντίνο Κανάρη και η Ρούμελη με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Αθανάσιο Διάκο και τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Τον αγώνα της έδωσε και η Ήπειρος με τους Σουλιώτες αγωνιστές Μάρκο Μπότσαρη και Κίτσο Τζαβέλα. Ξένοι φιλέλληνες αρχίζουν και βλέπουν θετικά την Επανάσταση και στέκονται στο πλευρό των Ελλήνων βοηθώντας τους ενεργά στην εκπλήρωση του σκοπού του εθνικού κινήματός τους. Το 1830 το ελληνικό εθνικό κίνημα επιτυχαίνει τον στόχο του αφού η Ελλάδα αναγνωρίζεται επίσημα από τις μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις ως ανεξάρτητο εθνικό κράτος.
Πηγές:
• π. Γεώργιος Μεταλληνός – Δημήτριος
Γ. Μεταλληνός, «Εθναρχία – Ο Ελληνισμός
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία»,
εκδ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΑΚΥΝΘΟΣ, Αθήνα, 2015
• Στέφανος Παπαγεωργίου, «Από το Γένος στο Έθνος», εκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Αθήνα, 2005
