Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου, 2024
spot_img

Οι εκλογές της 21ης Μαΐου και το συναίσθημα του φόβου

Γράφει ο Δημήτριος Γ. Σουλιώτης.

Το συναίσθημα ως βιολογικό – παρορμητικό στοιχείο του ανθρώπου θα μπορούσε να οριστεί ως μια ορμή που γεννιέται στο εσωτερικό του και κατευθύνεται προς τα έξω, προς το περιβάλλον. Δίνει στον άνθρωπο μια εικόνα του εαυτού του, δημιουργώντας έτσι τη σχέση του με τον κόσμο. Τον πληροφορεί για τον κόσμο που τον περιβάλλει πολύ πιο γρήγορα από την υποθετικο-συλλογιστική του σκέψη και τον καθοδηγεί θυμίζοντάς του τι αγαπά και τι απεχθάνεται. Με αυτή την έννοια το συναίσθημα εξατομικεύει τον άνθρωπο, του δίνει δηλαδή τη δυνατότητα να αποκτήσει συνείδηση του ίδιου του εαυτού του. Μπορεί να διεγερθεί από μια ανάμνηση, μια σκέψη ή από ένα εξωτερικό γεγονός. Ο ρόλος των συναισθημάτων είναι να υποδεικνύουν τα γεγονότα που είναι σημαντικά για το άτομο και να θέτουν σε κίνηση τη συμπεριφορά του που θα του επιτρέψει να τα χειριστεί. Σε όλες τις κουλτούρες του πλανήτη έχουν εντοπιστεί πέντε κύρια συναισθήματα: θυμός, φόβος, λύπη, χαρά, αποστροφή.

Από τα πέντε κύρια συναισθήματα οι επιτελείς της ΝΔ – στους οποίους προφανώς υπάρχουν και ψυχολόγοι – επέλεξαν το συναίσθημα του φόβου και πάνω σ’ αυτό «έστησαν» την προεκλογική καμπάνια του κόμματος, ενόψει των εκλογών της 21ης Μαϊου. Στις προηγούμενες εκλογές είχαν εστιάσει τη στρατηγική τους στο συναίσθημα του θυμού, συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου και στη νίκη της ΝΔ. Τώρα επιδιώκουν να εκφοβίσουν κυρίως ψηφοφόρους μεγάλης ηλικίας, ώστε να προσέλθουν στην κάλπη φοβισμένοι και να ψηφίσουν συντηρητικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπερπροβολή από τα φίλια ΜΜΕ «εκφοβιστικών» προσώπων, όπως ο Πολάκης και ο Βαρουφάκης. Με τη μιντιακή μονοφωνία που διαθέτουν διεγείρουν συνεχώς το συναίσθημα του φόβου υποστηρίζοντας ότι αν δεν εκλεγεί η ΝΔ θα έχουμε μαζική είσοδο μεταναστών, ότι θα κλείσουν οι τράπεζες, θα βγούμε από το Ευρώ, ότι αν συνεργαστούν τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης θα πρόκειται για τερατογένεση κ.τ.λ. Με δυο λόγια «ή εμείς ή το χάος». Και τα λένε αυτά σε μια χώρα που ανήκει οριστικά στη Δύση, είναι ιστορικό μέλος της ΕΕ, είναι μέλος του ΟΟΣΑ, του ΝΑΤΟ, είναι προσανατολισμένη στην αγορά και έχει στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Κίνα, τις οποίες ενίσχυσε και η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Και έτσι προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία ο «φιλελεύθερος», «εκσυγχρονιστής», «ευρωπαϊστής», απόφοιτος του Harvard Κυριάκος Μητσοτάκης κατάντησε να μοιάζει με τον Αβέρωφ της δεκαετίας του 80, που ακολουθώντας και αυτός τη στρατηγική του φόβου των ψηφοφόρων, έλεγε ότι το ΠΑΣΟΚ θα πάρει την κατσίκα της γριάς στο χωριό και το δυάρι του μικροαστού στην πόλη… Μου προκαλεί θλίψη ότι και σοβαροί πολιτικοί αναλυτές (Απ. Δοξιάδης, Άννα Διαμαντοπούλου κ.ά) – εκτός αν έχουν ιδιοτελείς στόχους – έχουν πέσει στην παγίδα της προεκλογικής στρατηγικής του φόβου…

Η προεκλογική καμπάνια την ΝΔ με βασικό της όπλο το συναίσθημα του φόβου εστιάζεται σε ηλικιωμένους ψηφοφόρους, γιατί τους τελευταίους διαπερνά ένα ειδικό είδος φόβου: το υπαρξιακό άγχος θανάτου. Ο φόβος μας για το θάνατο είναι ένας βαθύτατος τρόμος για τη μη ύπαρξη, για «τη μη δυνατότητα περαιτέρω δυνατότητας», όπως το διατύπωσε ο Χάιντεγκερ. Το υπαρξιακό άγχος θανάτου επηρεάζει και την εκλογική συμπεριφορά των ηλικιωμένων πολιτών, με την έννοια ότι ο φόβος για την μεγάλη αλλαγή (από την ύπαρξη στην ανυπαρξία) συνδέεται με τον φόβο για οποιαδήποτε αλλαγή και τη συντηρητική φιλοσοφία ζωής. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να εκμεταλλευτεί η ΝΔ και αυτόν ακριβώς τον ενδόμυχο ασυνείδητο φόβο εκφράζουν πτωχοί, ηλικιωμένοι πολίτες με την έκφραση «αν ήταν οι άλλοι»… Η πρόκληση φόβου όμως δεν είναι μόνο μια προεκλογική στρατηγική των συντηρητικών παρατάξεων, αλλά εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο κατασκευής ενός συγκεκριμένου τύπου ανθρώπου και πολίτη. Ενός ανθρώπου φοβισμένου από τον αυταρχισμό, ανίκανου να διεκδικήσει το δίκαιο της εργασίας, των όρων διαβίωσής του και του ελεύθερου χρόνου του, ανίκανου να φανταστεί τη ζωή του διαφορετικά. Η Δημοκρατία όμως δεν μπορεί να ευημερήσει με φοβισμένα ανθρωπάκια, χρειάζεται πολίτες των οποίων οι πολιτικές θέσεις και η εκλογική συμπεριφορά να προσδιορίζονται από την κριτική σκέψη, την ικανότητα γενίκευσης, τη φαντασία, τα θετικά συναισθήματα, τις γνώσεις…

Μια κυβέρνηση που υπερηφανεύεται για το επιτελικό κράτος, την επιστημονική επάρκεια των στελεχών της, με τα πτυχία φημισμένων ξένων ΑΕΙ, τον ορθολογισμό της, τον φιλελευθερισμό της, τον ευρωπαϊσμό της κ.τ.λ. καταλήγει να έχει ως κύριο άξονα της προεκλογικής στρατηγικής της την πρόκληση φόβου στα γερόντια… Σοβαρά θέματα για το μέλλον της χώρας όπως η δημογραφική κατάσταση, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, τα ελλείματα του εμπορικού ισοζυγίου, οι οικονομικές στρεβλώσεις, η υπερ-συγκέντρωση στον τουρισμό, οι αγκυλώσεις της δημόσιας διοίκησης και των θεσμών, η μεταχείριση των δημόσιων αγαθών, η άνιση κατανομή εισοδήματος, τα περιβαλλοντικά ζητήματα, τα θέματα πολιτισμού και πολιτιστικής κληρονομιάς βγαίνουν τελείως εκτός κάδρου… Εντός του κάδρου κυριαρχεί ένα θέμα, ο φόβος, «αν έρθουν οι άλλοι χαθήκαμε», «ή εμείς ή το χάος»… Ευτυχώς που υπάρχουν και φωνές λογικής, όπως του Ευάγγελου Βενιζέλου, που αντιδρούν στην τρομο-λαγνεία…

Αξιολογώντας την κυβερνητική θητεία της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη στο πεδίο της λογικής και όχι υπό την επήρεια του αποπροσανατολιστικού συναισθήματος του φόβου, θεωρώ ότι το μεγαλύτερο κακό που προκάλεσε αυτή η κυβέρνηση στη χώρα είναι η γιγάντωση του πελατειακού κράτους. Συγκεκριμένα τριπλασίασε τους μετακλητούς, διόρισε «γαλάζια» παιδιά σε κάθε γωνιά του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τοποθέτησε σε νευραλγικά πόστα του κράτους ανθρώπους, βασικό προσόν των οποίων ήταν η εγγραφή τους στο μητρώο στελεχών του κόμματος, προσφέροντάς τους μάλιστα προκλητικούς μισθούς, προχώρησε σε απευθείας αναθέσεις ύψους οχτώ δισεκατομμυρίων ευρώ, κ.τ.λ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η επιλογή διοικητών νοσοκομείων (ο κομματάρχης της Πρέβεζας έγινε διοικητής του νοσοκομείου Άρτας και ο κομματάρχης της Άρτας διοικητής του νοσοκομείου της Πρέβεζας), και η ανάδειξη των διευθυντών σχολικών μονάδων, με στημένες συνεντεύξεις από στημένες επιτροπές αξιολόγησης. Επίσης όλα τα σκάνδαλα που πλήγωσαν τη χώρα κατά τη διάρκεια της τετραετίας, οικονομικά (Πάτσης, Μαραβέγιας, Χειμάρρας, κ.ά), υποκλοπές, μιντιακή μονοφωνία (λίστα Πέτσα), έλεγχος των θεσμών κ.τ.λ. επωάστηκαν στο πεδίο του πελατειακού κράτους. Ακόμη και ο μοιραίος σταθμάρχης των Τεμπών προϊόν του πελατειακού κράτους ήταν και αυτός… Όπως υποστηρίζουν σημαντικοί Έλληνες στοχαστές (Καστοριάδης, Γιανναράς, Ράμφος, Κονδύλης, κ.ά) το πελατειακό κράτος και οι εμπρόσωποι δεσμοί αλληλεξάρτησης των παραγόντων της εξουσίας και των υπηκόων τους που αναπαράγονται για ίδιον όφελος σ’ ένα πλαίσιο διαφθοράς και υποκρισίας, είναι ο βασικός παράγοντας που κρατά τη χώρα σε προνεωτερικό στάδιο. Είναι σ’ αυτόν ακριβώς τον τομέα που ο «εκσυγχρονιστής» Κυρ. Μητσοτάκης απέτυχε οικτρά…

Τελειώνοντας το άρθρο και ενόψει των επικείμενων εθνικών εκλογών θέλω να εκφράσω δύο σκέψεις μου: Η πρώτη είναι ότι πρέπει να πάμε όλοι να ψηφίσουμε, γιατί για να λειτουργήσει η Δημοκρατία – με όλα τα μειονεκτήματά της, όμως αυτή έχουμε – χρειάζεται ενεργούς πολίτες. Η δεύτερη σκέψη είναι ότι πρέπει να προσέλθουμε στην κάλπη χωρίς φόβο, γιατί όπως λέει – αποφατικά – ο Ρήγας Φεραίος «όποιος φοβισμένα συλλογάται, δεν συλλογάται καλά»…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ