Γράφει ο Γιάννης Κεχρής, Χειρουργός – Εντατικολόγος, αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας, Ταμίας Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών.
«Δώσε αίμα, δώσε πλάσμα, μοιράσου τη ζωή, μοιράσου συχνά»… Αυτό είναι το σύνθημα που επέλεξε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντή Αιμοδότη 2023. Με την πανδημία του SARS-CoV-2 να έχει επιφέρει μεγάλο πλήγμα στις εθελοντικές αιμοδοσίες, η επαναλαμβανόμενη δωρεά καθίσταται κλειδί για την οικοδόμηση ασφαλούς και βιώσιμης παροχής αίματος. Η φετινή καμπάνια, λοιπόν, επικεντρώνεται σε ασθενείς που χρειάζονται δια βίου υποστήριξη μετάγγισης και υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να παίξει κάθε άτομο, δίνοντας το πολύτιμο δώρο του αίματος ή του πλάσματος. Και, πράγματι, με μόλις 10 λεπτά χρόνο από τη ζωή του και 400 κ.ε. αίμα από τα περίπου 6 λίτρα που διαθέτει, ένας αιμοδότης χαρίζει κυριολεκτικά ένα κομμάτι του εαυτού του, για να βοηθήσει τον πάσχοντα συνάνθρωπό του.
Στην Ελλάδα, οι ετήσιες ανάγκες αίματος ανέρχονται περί τις 600.000 μονάδες, με μια μικρή εξαίρεση τα χρόνια της πανδημίας, όπου κατέγραψαν μείωση, λόγω του ότι η αντιμετώπισή της αποτέλεσε την κύρια προτεραιότητα του ΕΣΥ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), λοιπόν, το 2022 η χώρα μας χρειάστηκε 554.494 μονάδες αίματος, με σχεδόν το 97% εξ αυτών να συλλέγεται από την κοινωνία και μόνο το 3% από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, για τις ανάγκες των συμπολιτών μας που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία. Σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση, χρειαζόμαστε 300.000 εθελοντές, που να δίνουν αίμα 2 φορές τον χρόνο, ωστόσο οι ενεργοί αιμοδότες είναι περίπου 260.000, προσφέροντας, εν τέλει, το 65,34% των συνολικών αποθεμάτων. Συνεπώς, δεδομένου, πως η ανάγκη για αίμα είναι συνεχής, γίνεται εύκολα αντιληπτή η σημασία της επίτευξης ενός αυτάρκους συστήματος, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ασθενών, συμβάλλοντας στη διάσωση ζωών, αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Εντούτοις, αντιμετωπίζουμε συγκεκριμένες προκλήσεις, που συνοψίζονται στην έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, στον φόβο ή τη δυσπιστία, στην έλλειψη ευκολίας και προσβασιμότητας σε κέντρα αιμοδοσίας, καθώς και στην ανεπάρκεια αιμοδοτών, αλλά και στη δυσκολία εύρεσης συμβατότητας για ορισμένες σπάνιες παθήσεις. Η προώθηση και η διατήρηση της επαναλαμβανόμενης αιμοδοσίας, επομένως, ως μείζον θέμα για την υγεία και την ευζωία της κοινότητας, απαιτεί ρεαλιστικό σχέδιο, συντεταγμένη δράση και ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών, προσαρμοσμένων στην τοπική κουλτούρα και περιβάλλον. Ορισμένες βέλτιστες πρακτικές είναι οι ακόλουθες:
1. Ενίσχυση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του κοινού, μέσα από τη διοργάνωση εκστρατειών σε τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει διαφημίσεις, έντυπο προωθητικό υλικό, ιστοσελίδες και βίντεο, που παρέχουν πληροφορίες για τα οφέλη της αιμοδοσίας.
2. Ενσωμάτωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με τη σημασία, αλλά και τη διαδικασία της αιμοδοσίας στους νέους, επιτυγχάνεται καλλιέργεια της σχετικής κουλτούρας και τελικά αύξηση του μελλοντικού ποσοστού αιμοδοτών.
3. Παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων, όπως δωρεάν μετακινήσεις από και προς τον τόπο αιμοδοσίας, ειδικές άδειες, πρόσβαση σε γρήγορη και εύκολη εξυπηρέτηση σε νοσοκομεία και κλινικές, υπενθυμίσεις μέσα από ψηφιακές εφαρμογές όταν παρέλθει το απαραίτητο χρονικό διάστημα από την προηγούμενη αιμοδοσία, ενημέρωση για διαθέσιμες αιμοδοσίες στην περιοχή, καθώς και προνόμια στις υπηρεσίες υγείας.
4. Οργάνωση ειδικών εκδηλώσεων σε όλη την επικράτεια της χώρας, με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της επιστημονικής κοινότητας, τοπικών φορέων και συλλόγων, influencers κτλ. Ενημερωτικά περίπτερα, δωρεάν εξετάσεις υγείας, προγράμματα ψυχαγωγίας και ευαισθητοποίησης για όλη την οικογένεια είναι μόνο μερικά μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
5. Προώθηση συνεργασιών με ΟΤΑ, φορείς υγείας, επιχειρήσεις, εθελοντικά σωματεία και οργανισμούς. Τα νοσοκομεία, οι κλινικές και οι οργανισμοί υγείας μπορούν να συνεργαστούν, είτε με διοργάνωση αιμοδοσιών στους χώρους τους, είτε με τη συμμετοχή στη δημιουργία δικτύου προνομίων και διευκολύνσεων, είτε με την ανταλλαγή πληροφοριών για την προώθηση της αιμοδοσίας εν γένει.
Η ευημερία όλων των μελών της κοινότητας, όμως, προϋποθέτει αλληλεγγύη, προσφορά και ανάληψη ατομικής δράσης για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων. Κάθε μικρή πράξη στήριξης και βοήθειας μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση στις ζωές των ανθρώπων που τη χρειάζονται. Ως εκ τούτου, η αυτόβουλη, και χωρίς ανταμοιβή, συμμετοχή των ενεργών πολιτών στις κοινές ανάγκες, συνιστά τον βαθμό του ήθους, αλλά και της δυναμικής μιας κοινωνίας.
Ας συμβάλλουμε, λοιπόν όλοι, ώστε να ενισχυθεί το πνεύμα του εθελοντισμού, δημιουργώντας ένα πιο συμπονετικό και αλληλένδετο κοινωνικό περιβάλλον. Αρκεί να θυμόμαστε, ότι το υπέρτατο δώρο της ζωής δεν μπορούμε να το αγοράσουμε. Μπορούμε, όμως να το χαρίσουμε. Είναι απλά στο αίμα μας…
