Λίγο πριν την τυπική αλλαγή σκυτάλης στην Περιφέρεια Αττικής, ο απερχόμενος περιφερειάρχης απαντά στις ερωτήσεις της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ για την τετραετία της διοίκησής του, δίχως, ωστόσο, να ανοίγει τα «χαρτιά» του ως προς το μέλλον του στην πολιτική σκηνή.
Αρχή εν μέσω πανδημίας, αγώνας δρόμου για να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος και να αντιμετωπιστούν τα όποια προβλήματα ή κενά των προηγούμενων διοικήσεων, εξαιρετικές επιδόσεις απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, έμφαση στην Πολιτική Προστασία, την εναλλακτική διαχείριση απορριμμάτων, την εκπαίδευση, τη δημόσια υγεία και την ψηφιακή μετάβαση και ένα άδοξο τέλος που δεν του επέτρεψε να διεκδικήσει εκ νέου την εμπιστοσύνη των πολιτών στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου.
Ελάχιστες μέρες πριν ο Γιώργος Πατούλης παραδώσει και τυπικά την Περιφέρεια Αττικής στον νέο περιφερειάρχη Νίκο Χαρδαλιά, απαντά στις ερωτήσεις της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ για την τετραετία που ολοκληρώθηκε, δηλώνει υπερήφανος για το έργο που αφήνει στην επόμενη διοίκηση και αφήνει ανοιχτό το μέλλον του στη δημόσια ζωή του τόπου, επιλέγοντας, ωστόσο, να μην ανοίξει τα χαρτιά του.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΘΑΝΗΣ
Κύριε Πατούλη ολοκληρώνετε μια τετραετία ως περιφερειάρχης Αττικής γεμάτη με μεγάλες προκλήσεις και δυσχέρειες, ιδιαίτερα λόγω πανδημίας, αλλά και με μεγάλες ευκαιρίες και προοπτικές ανάπτυξης. Με το χέρι στην καρδιά, πώς βρήκατε την Περιφέρεια το 2019 και πώς την παραδίδετε στον Νίκο Χαρδαλιά;
Από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε τα καθήκοντά μας, δώσαμε ιδιαίτερο βάρος για να ξεπεράσουμε δύο μεγάλα εμπόδια: το πρώτο ήταν τα άδεια ταμεία που βρήκαμε τον Σεπτέμβριο του 2019, με υποχρεώσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ που μας κληρονομήθηκαν και με λιγότερα από 350 εκατομμύρια ευρώ που υπήρχαν στο συρτάρι μας. Το δεύτερο μεγάλο εμπόδιο ήταν η θεσμική νάρκη που είχε βάλει στην Αυτοδιοίκηση η προηγούμενη κυβέρνηση με την εφαρμογή της απλής αναλογικής.
Τα ξεπεράσαμε και τα δύο με ευρείες συνέργειες, δίνοντας βάρος στο συμφέρον της κοινωνίας. Καταφέραμε και κάναμε τη διαφορά.
Αξίζει μόνο να αναφέρω, ότι την περίοδο 2014 -2019 είχαν ενταχθεί στο ΠΕΠ Αττικής 526 έργα με προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ και ποσοστό απορρόφησης 27,29%. Σήμερα έχουμε 11.869 ενταγμένα έργα και παρεμβάσεις, με προϋπολογισμό 2,07 δισ. ευρώ και ποσοστό απορρόφησης 100%. Αυτή είναι η διαφορά απορροφητικότητας κι αποτελεσματικότητας της δικής μας διοίκησης, σε σχέση με το παρελθόν, με στοιχεία που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει.
Έχετε πολλάκις αναφερθεί στο μεγάλο ποσοστό απορροφητικότητας ευρωπαϊκών κονδυλίων από τη διοίκησή σας. Είναι αυτό αντίστοιχο ως προς την πραγματοποίηση των προσδοκώμενων έργων; Τι βαθμό βάζετε στην υλοποίηση του προγράμματος με βάση τον σχεδιασμό;
Αυτή τη στιγμή, το ΕΣΠΑ είναι το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής και πρωτοβουλιών με κοινωνικό πρόσημο. Με τον σχεδιασμό μας, τις διαρκείς επαφές μας με τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. τη στενή συνεργασία μας με το Υπουργείο Ανάπτυξης και την πολιτική του ηγεσία, διασφαλίσαμε 1,617 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ, σε σχέση με το 1,1 δισ. της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου – αύξηση δηλαδή κατά 54% .
Αυτό από μόνο του αποτελεί την πιο ισχυρή απόδειξη ότι στον τομέα της απορρόφησης πετύχαμε όσα δεν είχαν πετύχει οι προηγούμενες διοικήσεις, αφήνοντας στη νέα διοίκηση μια πολύτιμη παρακαταθήκη για να προχωρήσει σε ακόμα περισσότερα έργα που θα βελτιώσουν τη ζωή των πολιτών.
Αν σας ζητούσε κανείς να διαλέξετε μόνο ένα έργο για το οποίο είστε περήφανος για τη θητεία σας, ποιο θα ήταν αυτό;
Είμαι περήφανος για κάθε έργο, από το πιο μικρό μέχρι το πιο εμβληματικό, που πραγματοποιήθηκε αυτά τα τέσσερα χρόνια στην Περιφέρεια, γιατί όλα ήταν το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και σταθερής πολιτικής βούλησης.
Αν όμως θα έπρεπε να ξεχωρίσω ένα, αυτό θα ήταν η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, όχι μόνο λόγω της βαρύτητάς του στην ανάπλαση της Αττικής, αλλά και επειδή αποτυπώνει τις βασικές αρχές της πολιτικής μας.
Το έργο αυτό το αποφάσισε η προηγούμενη διοίκηση, αλλά το σχεδίασε λανθασμένα, χωρίς επαρκείς μελέτες, χωρίς εξασφαλισμένα τα αναγκαία χρήματα, χωρίς να διεκδικήσει καν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Εμείς καταρχήν συνεχίσαμε το έργο, έστω και με δικά μας χρήματα στην αρχή, καταφέρνοντας να ολοκληρώσουμε το 98% της πρώτης φάσης, ενώ ταυτόχρονα είχαμε ξεκινήσει επαφές με τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και το Υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να βρούμε πόρους από την Ε.Ε. Κάτι που τελικά καταφέραμε, εξασφαλίζοντας 356 εκατ. ευρώ, τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση που έχει εγκριθεί ποτέ για έργο Περιφέρειας στην Ελλάδα. Σήμερα, το έργο αυτό έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Bauhaus, ως το μεγαλύτερο Οικολογικό Πάρκο της Ελλάδας, χωρίς να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός μας ούτε ένα ευρώ, ενώ παράλληλα μας επιστράφηκαν τα 110 εκ. ευρώ που είχαμε ήδη διαθέσει από δικούς μας πόρους, προκειμένου να αξιοποιηθούν για άλλα αναγκαία έργα.
Σε τι επίπεδο παραδίδετε την Περιφέρεια Αττικής στον «πονεμένο» τομέα της Πολιτικής Προστασίας; Και τώρα που ολοκληρώνετε τη θητεία σας, σε ποιους παράγοντες οφείλονται οι δυσλειτουργίες που παρουσιάστηκαν κατά καιρούς;
Όλοι γνωρίζουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν η Αττική πλήρωσε πολύ ακριβά, με την απώλεια δεκάδων ανθρώπινων ζωών, το ανεπαρκές σχέδιό της να διαχειρισθεί φυσικές καταστροφές. Αυτές τις τραγικές καταστάσεις δεν θέλαμε να τις ξαναβιώσουμε.
Η δημιουργία ανεξάρτητου Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση, πολλά όμως από τα προβλήματα παρέμειναν άλυτα, καθώς οι αρμοδιότητες ενός εκάστου μπορεί να είναι ξεκάθαρες, ο αποτελεσματικός όμως συντονισμός δεν είναι πάντα εφικτός.
Προτεραιότητά μας λοιπόν, ήταν η διασφάλιση της ζωής και της περιουσίας των συμπολιτών μας και σε αυτό το πλαίσιο υλοποιήσαμε 150 έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, σε όλη την Αττική, καθώς και τη λειτουργία παρατηρητηρίου ρεμάτων, προχωρώντας στον διαρκή καθαρισμό τους, σε πάνω από 2.000 χιλιόμετρα μήκος.
Εκπονήσαμε ολοκληρωμένο master plan, για πρώτη φορά, σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και το Αστεροσκοπείο Αθηνών, για την αντιμετώπιση των συνεπειών φυσικών καταστροφών και ακραίων φαινομένων.
Αγοράσαμε και διαθέσαμε δωρεάν 35 οχήματα για το Πυροσβεστικό Σώμα, ενισχύοντας παράλληλα τις ομάδες εθελοντών σε όλη την Αττική, ενώ εκπονήσαμε με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, ολοκληρωμένο Σύστημα Πολιτικής Προστασίας
Δώσατε ιδιαίτερη έμφαση μαζί με τον ΕΔΣΝΑ στο μεγάλο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Κάνατε μια εκτενέστατη καμπάνια ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή σε συνεργασία με τους 66 Δήμους της Αττικής. Είστε ικανοποιημένος από το μέχρι στιγμής αποτέλεσμα;
Η διοίκησή μας υλοποίησε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, με στόχο να σταματήσουμε στην Αττική να θάβουμε σκουπίδια. Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση, εξασφαλίσαμε 200 εκ. ευρώ ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, για την προώθηση της ανακύκλωσης και της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων.
Προχωρήσαμε στην προώθηση των διαδικασιών για την κατασκευή και λειτουργία νέων πάρκων Κυκλικής Οικονομίας και Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων, ενώ κατασκευάσαμε στον Ελαιώνα τον νέο Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων Αθήνας, αλλά και ένα νέο ΧΥΤΥ στα Κύθηρα. Τοποθετήσαμε σταδιακά 1000 γωνιές ανακύκλωσης κι άλλου εξοπλισμού, σε όλη την Αττική και διοργανώσαμε το «Σχολικό Πρωτάθλημα Ανακύκλωσης», στο οποίο συμμετέχουν 20.000 μαθητές.
Το πρώτο on line Παρατηρητήριο Ανακύκλωσης στην Ελλάδα, για να αξιολογούμε τις επιδόσεις κάθε Δήμου και να επιβραβεύουμε με οικονομικά κίνητρα όσους πετυχαίνουν καλύτερες επιδόσεις, λειτουργεί ήδη στην Αττική, όπως επίσης λειτουργεί ήδη χωριστό ρεύμα συλλογής βιοαποβλήτων με το οποίο εκτρέπουμε σημαντικές ποσότητες απορριμμάτων από την ταφή.
Για να ενισχύσουμε τη συλλογή βιοαποβλήτων, μοιράσαμε δωρεάν στους Δήμους της Αττικής 200 καφέ απορριμματοφόρα και πάνω από 45.000 κάδους διαφόρων μεγεθών και προσθέσαμε στη μάχη για την ανακύκλωση και 50 κινητά πράσινα σημεία, τα οποία τα χρησιμοποιούμε για συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών κι εκπαίδευση – ευαισθητοποίηση μαθητών και πολιτών.
Στο ίδιο πλαίσιο έχουμε προχωρήσει στην έκδοση της green card, με την οποία παρέχουμε ειδικά προνόμια κι εκπτώσεις στους πολίτες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ανακύκλωσης και συλλογής πόντων. Μέχρι σήμερα, πάνω από 200.000 πολίτες συμμετέχουν στο πρόγραμμα αυτό.
Παράλληλα, για πρώτη φορά στην Αττική υλοποιήθηκαν στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης στο ευρύ κοινό για την προώθηση της ανακύκλωσης, γιατί χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, καμία προσπάθεια δεν πρόκειται να ευοδωθεί.
Παρακολουθώντας την πορεία της διοίκησής σας, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι δώσατε μεγάλη έμφαση στην κατασκευή νέων σχολικών υποδομών, σε συνεργασία με την Κτ.Υπ. Α.Ε. και τους Δήμους. Ποιος είναι ο απολογισμός σε αυτόν τον σημαντικό τομέα;
Η νέα γενιά υπήρξε για εμάς μια βασική προτεραιότητα, πάνω στην οποία επενδύσαμε, αξιοποιώντας τους πόρους του ΕΣΠΑ.
Την περίοδο 2019- 2023 παραδόθηκαν σε όλη την Αττική 29 νέα σχολικά συγκροτήματα και 251 σχολικές αίθουσες, με ωφελούμενους 6.235 μαθητές και μαθήτριες. Εκπονήσαμε μελέτες για ακόμη 23 νέα σχολεία, ενώ υλοποιήσαμε και 29 πράξεις ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων σχολικών μονάδων. Ταυτόχρονα, εξοπλίστηκαν με σύγχρονο εξοπλισμό, εκατοντάδες σχολεία σε όλη την Αττική.
Παράλληλα, υλοποιήσαμε στον τομέα της εκπαίδευσης δύο ακόμη σημαντικές δράσεις, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Η πρώτη αφορά στον ψηφιακό εγγραμματισμό και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε περισσότερους από 70.000 πολίτες που εμφανίζουν υστέρηση στον τομέα αυτόν. Η δεύτερη δράση είναι η ίδρυση του Παιδικού Πανεπιστήμιου, στο οποίο μετείχαν μαθητές και μαθήτριες από 200 δημοτικά σχολεία και 200 γυμνάσια της Περιφέρειας Αττικής.
Έμφαση δώσατε, επίσης, στην οδική ασφάλεια και το κυκλοφοριακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Λεκανοπέδιο. Ωστόσο, οι βασικοί οδικοί άξονες εξακολουθούν να ασφυκτιούν από κίνηση σε μεγάλα διαστήματα της ημέρας και το Κέντρο Διαχείρισης που έχετε συστήσει παρουσιάζει διαρκώς επιβαρυμένα νούμερα. Είναι τόσο δύσκολο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα τελικά; Και τι περισσότερο μπορεί να γίνει;
Ο στόχος μας για μια ασφαλή Αττική ήταν ένα από τα στοιχήματα που κερδήθηκε σε σχεδόν απόλυτο βαθμό, όσον αφορά στον τομέα ευθύνης μας, δηλαδή τους κεντρικούς οδικούς άξονες.
Για να διασφαλίσουμε περισσότερο ασφαλείς μετακινήσεις πεζών και οχημάτων, υλοποιήσαμε μεταξύ άλλων την κατασκευή νέων και την αναβάθμιση υφιστάμενων οδικών αξόνων με εκτεταμένες ασφαλτοστρώσεις, σε επιφάνεια 2.000.000 τετραγωνικών μέτρων, καθώς και με τη φύτευση και τον εξωραϊσμό των νησίδων. Επιπροσθέτως, τοποθετήθηκαν 25.000 νέα φωτιστικά σώματα στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς μας, υψηλής φωτεινότητας και μικρής κατανάλωσης ενέργειας.
Επίσης, τοποθετήθηκαν πέντε νέες πεζογέφυρες -σε Αγία Παρασκευή, Παλαιό Φάληρο, δύο στο Χαϊδάρι και στον Άλιμο- ενώ έγινε για πρώτη φορά στατικός έλεγχος και των 108 γεφυρών της Αττικής και φωτίστηκαν οι μεγαλύτερες από αυτές.
Προχωρήσαμε σε αναβάθμιση του Κέντρου Οδικής Κυκλοφορίας, θέσαμε στη διάθεση των οδηγών την Τηλεφωνική Γραμμή 1544 και οχήματα άμεσης επέμβασης, ενώ αγοράστηκαν 140 οχήματα, 56 μοτοσυκλέτες και 3 γερανοφόρα οχήματα που διατέθηκαν στην Ελληνική Αστυνομία, για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας.
Όσον αφορά στο ζήτημα της επίλυσης του κυκλοφοριακού, είναι όντως ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα, καθώς οι οδικοί άξονες είχαν σχεδιαστεί για να εξυπηρετούν έναν υποπολλαπλάσιο αριθμό οχημάτων σε σχέση με σήμερα. Απαιτείται συνεπώς μια μακροχρόνια στρατηγική, κεντρικά οργανωμένη, με ενεργό συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων – προφανώς και της Αυτοδιοίκησης.
Κληθήκατε, όπως όλοι, τα πρώτα δύο χρόνια της διοίκησής σας, να αντιμετωπίσετε την πανδημία του COVID-19. Δώστε μας ένα απολογιστικό στίγμα των ενεργειών σας σε επίπεδο τόσο Πρωτοβάθμιας Υγείας όσο και της νοσοκομειακής υποστήριξης με εξοπλισμό από την πλευρά της Περιφέρειας.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι τα τελευταία χρόνια η Αττική έγινε μια πρότυπη Περιφέρεια Υγείας, μέσα από δράσεις που ασφαλώς εντατικοποιήθηκαν λόγω της πανδημικής κρίσης, αλλά υπήρξαν εξαρχής στον προγραμματικό σχεδιασμό μας, βάσει του οποίου η δημόσια υγεία αποτελούσε βασικό πυρήνα της πολιτικής μας.
Με τη διασφάλιση χρηματοδότησης από το ΠΕΠ Αττικής 150 εκατ. ευρώ, παρείχαμε τη μισθοδοσία, 1.481 ιατρών και νοσηλευτών, ως επικουρικό προσωπικό, που απασχολήθηκε την περίοδο της πανδημίας, ενώ παραχωρήσαμε σύγχρονο ιατρικο εξοπλισμό, ύψους 70 εκ. ευρώ, για τα δημόσια νοσοκομεία και τις δομές υγείας της Αττικής.
Προχωρήσαμε στην κατασκευή του Κέντρου Υγείας Αστικού Τύπου στο Κερατσίνι, καθώς και στην προμήθεια 8 κινητών μονάδων, 52 ασθενοφόρων και 20 μοτοσυκλετών για το ΕΚΑΒ.
Θέσαμε σε λειτουργία την τηλεφωνική γραμμής 1110, που μόνον την περίοδο της πανδημίας εξυπηρέτησε πάνω από 210.000 περιστατικά, ενώ υλοποιήσαμε προγράμματα πρόληψης μέσω και των ΚΕΠ Υγείας, αλλά και δεκάδες δράσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κορωνοϊού. Επιστέγασμα όλης αυτής της προσπάθειας ήταν η τιμητική ανάδειξη της Περιφέρειας Αττικής, ως η πρώτη ελληνική Περιφέρεια πιστοποιημένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Έχοντας και την ιδιότητα του προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, θεωρείτε ότι το ΕΣΥ βγήκε ενισχυμένο από αυτή τη διαχείριση της πανδημίας ή η αξιοπιστία του δέχθηκε ισχυρά χτυπήματα;
Το ΕΣΥ αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του υγειονομικού συστήματος της χώρας, διαθέτει επιστήμονες υψηλού επιπέδου, με εξίσου υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στον ασθενή.
Η διαχείριση της πανδημίας έφερε το εθνικό μας σύστημα -πως και σε όλες τις χώρες του κόσμου- στα όριά του, με πλήρη εξουθένωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, αλλά και με μεγάλη πίεση στις δομές του.
Αυτό όμως που έχει μείνει αποτυπωμένο, κατά την άποψή μου, στο μυαλό του κόσμου, είναι ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές πάλεψαν με αυταπάρνηση και τα κατάφεραν.
Ένα ακόμη μεγάλο «στοίχημα» με το οποίο αναμετρηθήκατε, είναι αυτό της ψηφιακής μετάβασης των Υπηρεσιών της Περιφέρειας. Πόσο πιο εύκολο έχει γίνει το έργο τόσο των Υπηρεσιών όσο και η μείωση της γραφειοκρατικής ταλαιπωρίας του πολίτη;
Είμαστε περήφανοι, γιατί σε εθνικό επίπεδο, η Περιφέρεια Αττικής κατέστη πρωτοπόρος σε σχέση τόσο με τους δημόσιους, όσο και με πολλούς ιδιωτικούς φορείς, καθώς αυτή τη στιγμή περισσότερες από 200 υπηρεσίες της διατίθενται ψηφιακά, χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία του πολίτη.
Παράλληλα παρέχεται διαδικτυακά αναλυτική πληροφόρηση για περισσότερες από 500 υπηρεσίες – όλες διαθέσιμες μέσα από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη του Δημοσίου gov.gr, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό μέρος των παρεχόμενων από αυτό υπηρεσιών να αφορά στην Περιφέρεια Αττικής.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η Περιφέρεια Αττικής θα αποτελέσει «πιλότο» στον τομέα των Ψηφιακών Υπηρεσιών για όλες τις Περιφέρειες της χώρας.
Κύριε Πατούλη, ανεξαρτήτως της γνώμης των πολιτών για το πρόσωπό σας, είναι δεδομένο ότι είστε άνθρωπος της πολιτικής δράσης εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Αυτή τη στιγμή παραδίδετε την Περιφέρεια Αττικής και μένετε εκτός πολιτικού σκηνικού. Έχετε σχέδια για το πολιτικό σας μέλλον; Και ποια είναι αυτά;
Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες στον χώρο της Αυτοδιοίκησης, την οποία υπηρέτησα από διαφορετικές κάθε φορά θέσεις, αυτό που κρατώ ως πολύτιμη κληρονομιά, αλλά και ως πιο σημαντική επιβράβευση, είναι η προσφορά προς τους πολίτες – μια αρχή που διέπει και την επιστημονική μου ιδιότητα ως γιατρός.
Αυτός ο κύκλος, αυτό το όμορφο ταξίδι, έχει πλέον ολοκληρωθεί.
Παρ’ όλα αυτά, ήμουν και παραμένω ενεργός πολίτης, ως εκ τούτου θα έχω τη χαρά να υπηρετήσω την κοινωνία, από όποια θέση και αν βρεθώ από εδώ και στο εξής.
