Γράφει η Ελένη Κονιαρέλλη – Σιακή.
Πριν από λίγα χρόνια, μετά από πρόσκληση της Ένωσης Πολωνών Συγγραφέων, συμμετείχα στο Λογοτεχνικό Συνέδριο της Βαρσοβίας και του Πόζναν της Πολωνίας. Η ίδια πρόσκληση επαναλήφθηκε αρκετές χρονιές και οι ενδιαφέρουσες εμπειρίες, οι γνώσεις και οι επιβλητικές εικόνες με τις οποίες γέμισε η ψυχή και η σκέψη μου, ήταν πλούσιες, πρωτόγνωρες και ιδιαίτερα σημαντικές.
Όμως, αυτό το γεγονός που με συγκίνησε στο πρώτο μου ταξίδι, ήταν η απροσδόκητη έκπληξη που δοκιμάσαμε και τα τρία μέλη της ελληνικής επιτροπής, όταν κατά την είσοδό μας στην αίθουσα των συνεδριάσεων, μας υποδέχτηκε η γνωστή μουσική από την ταινία «Ζορμπάς ο Έλληνας» και τρις Πολωνοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Άνταμ Μισκέβιτς, δύο αγόρια στις άκρες και ένα κορίτσι στη μέση, που χόρευαν τέλεια θα έλεγα, το γνωστό σε όλους μας συρτάκι με σωστά βήματα, συγχρονισμό και ακρίβεια.
Η χαρά και η συγκίνησε ήταν μεγάλη! Για μια στιγμή νόμισα ότι ήμουν στην Ελλάδα, αφού το συρτάκι που χόρευαν τα παιδιά γέμισε με υπέροχες νότες νοσταλγίας όλο τον χώρο.
Στέκονταν σε σειρά χαμογελαστά, το ένα δίπλα στο άλλο και κρατιούνταν από τους ώμους, για να είναι πιο σφιχτά δεμένα.
Έκαναν το ίδιο βήμα και φαίνονταν σα να ήταν όλα ένα σώμα.
Όταν τελείωσε ο χορός και υποκλίθηκαν τα παιδιά, όλη η αίθουσα σείστηκε από τα χειροκροτήματα και τα «μπράβο» που κράτησαν αρκετή ώρα. Και εμείς πολύ περήφανοι για τη συγκινητική αυτή υποδοχή που έκαναν στην Ελλάδα μας, σταματήσαμε τελευταίοι το ζεστό χειροκρότημα.
Πολύ μεγάλος ενθουσιασμός με το συρτάκι! Είναι γνωστό, ότι στο εξωτερικό θεωρείται ο πλέον αντιπροσωπευτικός ελληνικός χορός. Μένει μόνο να δούμε από που γεννήθηκε.
Η ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» το έκανε δημοφιλές και ο χορός που αποτέλεσε τη βάση για τη «γέννησή» του, ήταν το χασάπικο ή ο χασάπικος.
Οι ρίζες του χασάπικου χορού βρίσκονται στη Βυζαντινή Περίοδο, τότε που ήταν μια χορευτική μίμηση μάχης με σπαθιά από τη συντεχνία των Ελλήνων χασάπηδων, στη Μακεδονία και στην Κωνσταντινούπολη. Η ονομασία του έχει τουρκική προέλευση και η λέξη Κασάπ σημαίνει κροπώλης, ενώ η αντίστοιχη ελληνική ονομασία ήταν Μακελάρικος (μακελάρης).
Χορεύεται σε ευθεία γραμμή και αποτελείται από τα βασικά βήματα που εναλλάσσονται με φιγούρες. Οι φιγούρες είναι πολλές και κάθε ομάδα και τόπος έχει τις δικές του.
Ο χορός παρέμεινε δημοφιλής στην Κωνσταντινούπολη, στη Μ. Ασία και σε κάποια νησιά για αιώνες, μέχρι το 1922.
Μετά έγινε «πανελλήνιο» και χάρη στην ταινία «Ζορμπάς ο Έλληνας» -όπως είπαμε και πιο πάνω-, έγινε ο πιο γνωστός ελληνικός χορός σε όλον τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο που υπάρχει και σιφναίικος χασάπικος, προφανώς γιατί στη Σίφνο μετοίκησαν πολλοί Κωνσταντινουπολίτες. Τον χόρευαν κυρίως χασάπηδες στις γιορτές των συντεχνιών. Οι περισσότεροι ήταν Αρβανίτες που περιφέρονταν στους δρόμους δείχνοντας προκλητικά τα όπλα τους, πράγμα που έκανε να τους τρέμουν ακόμα και οι γενίτσαροι.
Πιο παλιά το χασάπικο ήταν μόνο ανδρικός χορός και για να χορέψει κάποιος χασάπικο, έπρεπε να φοράει τραγιάσκα με σηκωμένο γείσο, κάνοντας το ίδιο βήμα σαν να είναι όλα ένα σώμα. Σήμερα χορεύεται από άντρες και γυναίκες και τον συναντούμε σε τέσσερις μορφές: χασάπικο, χασαποσέρβικο, χασάπικο βαρύ / αργό και πολίτικο / ταταυλιανό.
Όποια μορφή του χασάπικου από τις τέσσερις που είδαμε, διαλέξουν να χορέψουν οι Έλληνες, με τη ζωντάνια, τη λεβεντιά και το σφιχτό δέσιμο από τους ώμους σαν να είναι όλοι ένα σώμα, μας δίνουν ολοζώντανη την εικόνα της αθάνατης ελληνικής ψυχής.
Τα χρόνια θα περνούν βιαστικά. Αδιάφορα για όλα. Θα έρχονται, θα φεύγουν και κατάκοποι οι αιώνες θα κρύβονται στην Ιστορία.
Όμως, οι Έλληνες δεν θα σταματήσουν ποτέ να χορεύουν ένα χασάπικο βαρύ στη λύπη τους και ένα αργό χασάπικο στη χαρά τους!
