Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του θεάτρου «Γκλόρια» για να υποδυθεί τον καθηγητή Ντάνιελ Τέρνερ στην παράσταση «Αλιγάτορες», ο γνωστός ηθοποιός μιλά για τα fake news, τη σχέση του με το χρήμα και εξηγεί για ποιόν λόγο έχει απορρίψει τις προτάσεις που του έχουν γίνει για να κατέλθει στον πολιτικό στίβο.
Ο καθηγητής Ντάνιελ Τέρνερ φαίνεται να τα έχει όλα∙ μια δουλειά που υπηρετεί με αγάπη και αφοσίωση και μια υπέροχη σύζυγο που τον αγαπά και τον στηρίζει. Όλα ανατρέπονται όταν μια πρώην μαθήτριά του τον καταγγέλλει για σεξουαλική κακοποίηση. Ο σπόρος της αμφιβολίας φυτεύεται σε αυτόν τον, φαινομενικά, οικογενειακό παράδεισο.
Μέσα σε λίγες ώρες, η ζωή του αλλάζει, καθώς ο ίδιος, παρότι αρνείται την καταγγελία, βρίσκεται ξαφνικά στη δίνη της προβολής των ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Την ώρα που η κοινή γνώμη παραληρεί εναντίον του, ο ίδιος υπερασπίζεται με μανία την αθωότητά του και οι θεατές καλούνται να τον καταδικάσουν ή να τον αθωώσουν.
Αυτή είναι η υπόθεση του υπέροχου έργου με τίτλο «Αλιγάτορες» που έγραψε ο Andrew Keatley και το οποίο εδώ και λίγα 24ωρα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στη σκηνή του θεάτρου «Γκλόρια».
Ο εκ των πρωταγωνιστών του έργου Γεράσιμος Γεννατάς μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ με έναν λόγο πολιτικοποιημένο (αλλά όχι πολιτικό), με γλώσσα αληθινή (και όχι ξύλινη ή βασισμένη σε λεκτικά κλισέ), με την εμπειρία ενός ώριμου άνδρα αλλά με ορμή εφήβου. Ακριβώς, δηλαδή, έτσι όπως μας έχει συστηθεί τα τελευταία 30 χρόνια που ασχολείται με τον χώρο του θεάτρου.
Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν διαβάσατε το κείμενο του Andrew Keatley;
Μια από τις «κακές» ανάγκες που έχει ο άνθρωπος είναι η προσπάθεια επιβολής σε άλλους ανθρώπους. Αυτήν την επιβολή, λοιπόν, το έργο προσπαθεί να τη διαχειριστεί με έναν τρόπο που θέτει σκέψεις. Προσωπικά, βρήκα ενδιαφέροντα τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει το θέμα.
To έργο μιλάει για την κακή πλευρά των social media και για τα fake news. Τελικά πού ξεκινάει και πού σταματάει η αλήθεια;
Ας υποθέσουμε ότι ένα νέο είναι ψεύτικο, προμελετημένο. Ας υποθέσουμε τώρα ότι αυτό το νέο αποδεικνύεται αληθινό.
Τι έχει σημασία; Εάν το νέο είναι fake ή όχι ή το πώς το αντιμετωπίζουμε εμείς; Πρέπει όλοι να θέσουμε ένα ερώτημα στον εαυτό μας: Πόσο σοβαρά και ουσιαστικά αντιμετωπίζουμε τα πράγματα;
Ποια ερωτήματα θέτει το έργο;
Το έργο μιλάει για μια καταγγελία για σεξουαλική κακοποίηση και τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία προσλαμβάνει αυτήν την είδηση. Ας μην ξεχνάμε ότι η κοινωνία είμαστε εμείς. Και τα media ένα κομμάτι ημών είναι. Ένα από τα ερωτήματα, λοιπόν, είναι εάν έχουμε το δικαίωμα να επεμβαίνουμε στη ζωή, στο σώμα, την ψυχή και τη σκέψη ενός άλλου ανθρώπου.
Νομίζω ότι μια έκφραση του πολιτισμού είναι η ειρηνική συνύπαρξη όλων των ανθρώπων. Να μη μετατρεπόμεθα καθημερινά σε μια αρένα που ο ένας «τρώει» τον άλλον. Ο άνθρωπος δημιούργησε τον πολιτισμό γι’ αυτόν τον λόγο. Αντί να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας, να ζούμε όλοι μαζί χαρούμενα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο ας αναλογιστούμε εάν έχουμε δικαίωμα να επιβαλλόμαστε απέναντι σε κάποιον άλλον επειδή νιώθουμε ότι έχουμε μεγαλύτερη δύναμη απ’ αυτόν. Οι επιβολές μπορεί να είναι πολλές και ποικίλες: οικονομικές, σεξουαλικές, εργασιακές… Όλες αυτές οι κακοποιήσεις, δυστυχώς έχουν πολλά πρόσωπα.
Κάνετε λόγο για ανθρωποφαγία. Να υποθέσω ότι αυτή είναι η σημειολογία του τίτλου («Αλιγάτορες»);
Ακριβώς. Ο συγγραφέας παραπέμπει ευθέως σε μια αγέλη από αλιγάτορες, οι οποίοι έχουν ανάγκη να μασήσουν. Πολλές φορές και οι άνθρωποι μετατρέπονται σε κάτι τέτοιο. Όλοι ακονίζουμε τα δόντια μας… Αλιγάτορες είμαστε εν δυνάμει όλοι μας!
Εσείς έχετε πέσει θύμα των fake news;
Δεν έχω υπάρξει θύμα μιας εντελώς ψευδούς είδησης. Αλλά, με τον τρόπο που τα νέα θέλουν να «αυτοκιτρινίζονται», νομίζω ότι έχω πέσει κι εγώ θέμα αυτού του φαινομένου της εποχής.
Είστε ένας άνθρωπος με σκέψη και δράση έντονα πολιτικοποιημένη. Σας έχει γίνει ποτέ πρόταση να κατέλθετε στην πολιτική σκηνή;
Χαίρομαι που το βλέπετε έτσι, αλλά νομίζω ότι με έναν τρόπο όλοι είμαστε πολιτικοποιημένοι. Ακόμα και όποιος «απέχει», εκφράζει πολιτική θέση. Όσον αφορά την ερώτηση για το εάν μου έχει γίνει πρόταση, εκτιμώ ότι η πολιτική διαστρωμάτωση της χώρας μας είναι αστεία, οπότε οποιαδήποτε πρόταση μού έχει γίνει δεν τελεσφόρησε.
Για ποιο λόγο;
Νομίζω ότι δεν έχω ένα συγκεκριμένο και συγκροτημένο προσωπικό-κοινωνικό «παραμύθι» να αφηγηθώ – οι πολιτικοί μας το αποκαλούν «αφήγημα».
Επομένως οι πολιτικοί μας είναι κατασκευαστές αφηγημάτων;
Ναι, με τη διαφορά ότι αυτό το αφήγημα οφείλει να είναι ουσιαστικό. Με ενοχλεί που ο οποιοσδήποτε συζητά επί παντός του επιστητού. Δεν θα έπρεπε να γίνεται κάτι τέτοιο, κατά τη γνώμη μου. Αυτός ο χώρος αφηγείται τόσα πολλά ψέματα… Παρά την καταστροφή που υποστήκαμε ως χώρα με τα 5 Μνημόνια, συνεχίζουμε να βαδίζουμε τον ίδιο καταστροφικό δρόμο. Αυτό είναι κάτι που θα το βρούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια.
Ποιά κατάσταση επικρατεί σήμερα στο ελληνικό θέατρο μετά την έξαρση του ελληνικού «me too» και τις καταγγελίες για την ύπαρξη κακοποιητικών συμπεριφορών; Έχει επέλθει η «κάθαρση» κατά τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας;
Το θέμα κυριαρχούσε στα media επί δυο χρόνια. Το πού καταλήξαμε ως κοινωνία μετά απ’ αυτό, πρέπει να το σκεφτούμε πολύ σοβαρά. Κατά την ταπεινή μου γνώμη αντιμετωπίσαμε το θέμα πολύ επιδερμικά και συνεχίζουμε να το αντιμετωπίζουμε έτσι. Η λέξη «κάθαρση» είναι πολύ σοβαρή. Θα ευχόμουν να έχει υπάρξει, αλλά φυσικά κάτι τέτοιο δεν έγινε. Απλώς έγιναν κάποια βήματα προς την έννοια του σεβασμού. Ουσιαστικά βήματα, όμως, ως κοινωνία δεν έχουμε κάνει. Τις προάλλες δολοφονήθηκε μια κοπέλα έξω από ένα Αστυνομικό Τμήμα. Δυστυχώς, αρεσκόμεθα σε μια γηπεδική ηθική στο ποιος θα πλακώσει τον άλλον παντοιοτρόπως…
Κάποτε είχατε απορρίψει μια δελεαστική οικονομικά πρόταση για να διαφημίσετε μια τράπεζα. Αλήθεια, με ποιο κριτήριο λέτε το «ναι» σε μια επαγγελματική πρόταση;
Κοιτάω τι πάρε-δώσε υπάρχει με τους ανθρώπους. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να μοιράζομαι σκέψεις, υλικό και χαρά. Να μοιράζομαι μαζί τους τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να ζούμε.
Ποια είναι η σχέση σας με τα χρήματα;
Δύσκολη (γελάει). Νομίζω ότι καθημερινά γιγαντώνεται όλο και περισσότερο η προσκόλληση των ανθρώπων στο χρήμα. Αρχικά πιστεύαμε ότι αυτό ήταν μια κατασκευή του Δυτικού Κόσμου. Πλέον είναι όλου του πλανήτη. Ο κόσμος σήμερα περιστρέφεται μόνο γύρω από το κέρδος και το χρήμα. Η ζωή μας κάθε μέρα γίνεται όλο και πιο δύσκολη, επειδή αυτός ο «υπέρτατος Θεός» έχει αναχθεί σε ηθική αξία.
Η θέση του θεάτρου αμέσα ή απέναντι σε αυτό το χρηματοκεντρικό σύμπαν ποια είναι;
Νομίζω ότι το θέατρο καθημερινά γίνεται ένα εμπορικό προϊόν μέσα στην αγορά. Όχι του πολιτισμού, αλλά του θεάματος. Ένα προϊόν που πουλιέται και αγοράζεται και που το κίνητρο της ύπαρξής του δεν είναι να συνομιλήσει με την κοινωνία και τα προβλήματά της, αλλά να κάνει εισιτήρια, να διαφημιστεί και να προσελκύσει κοινό που θα σχολιάζει την εμφάνιση των ηθοποιών και την προσωπική τους ζωή.
«Μα κι εσύ σε αυτόν τον χώρο κινείσαι. Γιατί τα λες αυτά;», θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος σε όσα λέτε…
Θέλω να πιστεύω ότι προσπαθώ να κινηθώ με έναν διαφορετικό τρόπο.
Έχετε χάσει δουλειές επειδή εκφράζετε ανοικτά την άποψή σας;
Πάμπολλες! Και συνεχίζω καθημερινά να το κάνω. Χωρίς όμως να νιώθω παραμελημένος και παρατεταμένος, γιατί ξέρω ότι αυτό είναι επιλογή μου. Θα μπορούσα να έχω έναν πιο εμπορικό προσανατολισμό στη δουλειά. Προσπαθώ, όμως, αυτό που κάνω να ανταποκρίνεται στις ηθικές μου αρχές.
Όταν μπήκατε στο θέατρο ήσασταν σχεδόν 30 ετών. Νιώσατε ποτέ ότι ξεκινήσατε αργά; Ότι χάσατε πολύτιμο χρόνο;
Όχι, δεν το ένιωσα έτσι. Ούτε μετανιώνω για τα πράγματα που έκανα μέχρι τότε στη ζωή μου. Προφανώς αυτά ήθελα να κάνω…
Θα μπορούσατε να ζήσετε μακριά από το θέατρο;
Νομίζω πως όχι πια, γιατί δεν ξέρω τι άλλο να κάνω. Κι επειδή έχω μεγαλώσει αρκετά, δεν θα μπορούσα να δουλέψω ως σερβιτόρος και barman. Θα μπορούσα να εργαστώ σε αυτές τις υπέροχες εταιρείες delivery που είναι και της μόδας. Άλλωστε, νομίζω ότι οι μισοί Έλληνες πια είναι courier, οπότε ως χώρα έχουμε μια… προοπτική!
Πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησε η αντιπυρική περίοδος. Σε παλιότερη συνομιλία μας μου είχατε πει ότι μετά τη μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα το 2007 ανεβήκατε στο βουνό και φτιάξατε μια ταμπέλα κατονομάζοντας τους πολιτικά υπεύθυνους. Έκτοτε υπήρξαν και άλλες, δυστυχώς πολύνεκρες, τραγωδίες στο «Μάτι» και στα «Τέμπη». Έχετε εμπιστοσύνη στην ελληνική Δικαιοσύνη; Εκτιμάτε ότι αποδίδει τις ευθύνες όπου και εάν υπάρχουν;
Το γεγονός ότι δεν έχει υπάρξει υπεύθυνος για τίποτα και ποτέ, νομίζω ότι εγείρει ερωτήματα. Ωστόσο θεωρώ ότι ως άνθρωποι και ως πολίτες πρέπει να συνεχίζουμε να πιστεύουμε στις ιδέες μας. Και η ιδέα της Δικαιοσύνης είναι βασική για την κοινωνία και τον πολιτισμό μας. Μόνο αν πιστεύουμε στη Δικαιοσύνη μπορούμε να την κάνουμε πιο δίκαιη. Αν δεν πιστεύουμε σε αυτήν, θα βρίσκουμε τρόπους να την παρακάμπτουμε.
Ποια είναι η πιο πολύτιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«Όσο και αν μας πονάνε, οι πληγές της τιμής και της ηθικής είναι αυτοπροκαλούμενες, αλλά δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτές». Ίσως το είχα ακούσει νεότερος και το κατάλαβα μεγαλύτερος. Αλλά όσο ζούμε μαθαίνουμε…
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το καλοκαίρι;
Καταθέσαμε κάποιες προτάσεις για τις περίφημες επιδοτήσεις του Υπουργείου Πολιτισμού αλλά δεν ευδοκίμησε καμία, γιατί με έναν συγκεκριμένο τρόπο ευδοκιμούν πάντα οι ίδιες προτάσεις.
Ποια είναι η γνώμη σας για την επιδοτούμενη Τέχνη;
Δίνονται ελάχιστα χρήματα στον Πολιτισμό στη χώρα μας. Θα μπορούσαν να είναι υπερπολλαπλάσια, αλλά εμείς προτιμάμε την ασφάλειά μας. Έτσι αγοράζουμε αεροπλάνα!
INFO
«Αλιγάτορες» του Andrew Keatley
Θέατρο Γκλόρια: Ιπποκράτους 7
Κρατήσεις Θέσεων: 21 0360 0832
Από τις 9 Μαΐου έως τις 8 Ιουνίου, κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21.00
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 18 ευρώ, Μειωμένο: 15 ευρώ
Συντελεστές:
Κείμενο: Andrew Keatley
Σκηνοθεσία/Μετάφραση: Γιάννης Λασπιάς
Μουσική σύνθεση : Incirrina
Επιμέλεια κίνησης : Άλκηστις Πολυχρόνη
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας
Βοηθός Σκηνοθέτη : Παναγιώτα Χαϊδεμένου
Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα
Αφίσα / Φωτογραφίες παράστασης: Γιώργος Κασαπίδης
Trailer: Νικήτας Χάσκας
Παραγωγή: Square Theatre Company & Καλλιτεχνική Εταιρία CALD
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά:
Γεράσιμος Γεννατάς, Φαίη Ξυλά, Παναγιώτα Χαϊδεμένου,
Αθηνά Χατζηαθανασίου, Σάντυ Χατζηϊωάννου
Μουσικός επί σκηνής: Ειρήνη Τηνιακού
Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού
