Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Δημοσιογράφος – Δημοσιολόγος
Στα τέλη του παρελθόντος Μαΐου το 100% του εδάφους της χώρας μας χαρακτηρίστηκε από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο της Ξηρασίας «σε κατάσταση συναγερμού», την ώρα που μέρος της βρισκόταν ήδη σε κατάσταση «πορτοκαλί συναγερμού», το προτελευταίο στάδιο πριν από τον «συναγερμό ερυθρού χρώματος», που σημαίνει συνθήκες ερήμου. Επίσης σύμφωνα με τον ΟΗΕ η Ελλάδα αντιμετωπίζει εξαιρετικά υψηλά επίπεδα λειψυδρίας, που έως το 2050 θα ξεπεράσουν το 80% του πληθυσμού, αν δεν ληφθούν μέτρα.
Είναι γεγονός πως στη χώρα μας λόγω του παρατεταμένου καύσωνα, της ελλείψεως βροχοπτώσεων και των εκτεταμένων πυρκαγιών κατά τα πρόσφατα χρόνια η έλλειψη ύδατος για την κοινή χρήση και την τροφοδοσία της αγροτικής και της κτηνοτροφικής παραγωγής σε πολλές περιοχές της χώρας ξεπέρασε το όριο του συναγερμού και περιήλθε στην κατάσταση της έλλειψης. Στην Αττική η ΕΥΔΑΠ, που τροφοδοτεί 5.000.000 νοικοκυριά, βλέπει τα αποθέματα νερού να κατεβαίνουν σε επικίνδυνα επίπεδα. Στις 19 Αυγούστου 2024 τα αποθέματα ήσαν 706.625.000 μ3, έναντι των περσινών 962.434.000 μ3, ήτοι σε ένα μόνο χρόνο μειώθηκαν κατά 26,6%, χωρίς να προβλέπεται ότι θα σταματήσει αυτή η μείωση. Στις άλλες περιοχές, κυρίως στα νησιά μας, αλλά και σε περιοχές, όπως της Αρκαδίας, της Κορινθίας, της Ξάνθης και της Αλεξανδρούπολης, η λειψυδρία είναι στο κόκκινο. Η λίμνη Πλαστήρα έχει κτυπήσει «κόκκινο», η λίμνη Δοϊράνη το ίδιο… Προς επίρρωση των ευθυνών της Πολιτείας για την απραξία της ως προς τα μέτρα που θα έπρεπε να έχει λάβει προς αντιμετώπιση της ανομβρίας και της ξηρασίας αναφέρεται ότι το 2001, 23 χρόνια πριν, ο τότε Ευρωβουλευτής Αλέκος Αλαβάνος κατέθεσε γραπτή ερώτηση προς την Επιτροπή.
Σε αυτήν περιέγραψε την κατάσταση από την ανομβρία και την ξηρασία σε πολλές περιοχές της Ελλάδος και ρώτησε τί έχει προγραμματισθεί από το Γ’ ΚΠΣ για διαρθρωτικές ενέργειες προς αποδοτικότερη και οικονομικότερη διαχείριση των υδρολογικών πόρων…
Έως σήμερα ουδεμία σοβαρή και επείγουσα επισήμανση από τον πρωθυπουργό και τα μέλη της κυβέρνησης για το θέμα υπάρχει. Αλλά ο στρουθοκαμηλισμός είναι βέβαιο ότι προκαλεί περαιτέρω επιδείνωση στη σχέση της κυβέρνησης με τον λαό. Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη βρήκε το πρόβλημα σε πολύ δυσάρεστη εξέλιξη, λόγω της παρατεινόμενης περιόδου καύσωνα και ανομβρίας και, πρακτικά και ως αποτέλεσμα, ουδέν έπραξε. Ουδέν. Ήδη θα έπρεπε να κυκλοφορεί μεγάλη πανελλαδική καμπάνια για εξοικονόμηση νερού και παράλληλα να εκτελούνται μεγάλης κλίμακος έργα προς καλύτερη διαχείριση του. Χωρίς νερό δεν ζει ο άνθρωπος και ερημώνουν οι τόποι.
Ο Πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Αττικής και Δημοτικός Σύμβουλος Κορυδαλλού Γρηγόρης Γουρδομιχάλης σε άρθρο του (Εφημ. «Εστία», 19/8/2024, σελ. 2), σημειώνει πως η αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων από τις εγκαταστάσεις της Ψυττάλειας θα απέφερε νερό για άρδευση αναδασώσεων, δημοτικών χώρων και πάρκων, καθώς και για βιομηχανική χρήση, ύψους 800.000 μ3. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του διαχρονικά η Πολιτεία αγνοεί το πρόβλημα. Σε κοντινό χρονικό διάστημα θα βρεθεί η χώρα σε κατάσταση λειψυδρίας. Σε πολλές περιοχές οι κάτοικοι θα γυρίσουν στα βυτία και στα κανάτια, οι βρύσες δεν θα βγάζουν νερό αλλά λάσπη, αφού δεν θα υπάρχει νερό, και τότε θα δείξει η σημερινή κυβέρνηση τις αντοχές της στην δικαιολογημένη πλημμύρα αγανάκτησης του λαού.
Η αδιαφορία της Κυβέρνησης για τα περιβαλλοντικά θέματα φάνηκε και κατά την προσφάτως νέα πυρπόληση της Αττικής. Ενδεικτική της στάσης της ήταν η επισήμανση του Κυρ. Μητσοτάκη, ότι «προσπαθούμε κάθε χρόνο να γινόμαστε καλύτεροι, με τις συνθήκες δυστυχώς να γίνονται όλο και δυσκολότερες». Αφού γίνονται οι συνθήκες δυσκολότερες η κυβέρνηση δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει, έστω και αν πλήττεται το σύνολο του πληθυσμού της χώρας… Άλλες προτεραιότητες ήσαν πιο εύκολες γι’ αυτήν, με πρώτη την καθιέρωση του «γάμου» των ομοφυλοφίλων, όπου είχε και την ευκαιρία να πανηγυρίσει την επιτυχία της, όταν ψηφίστηκε ο σχετικός Νόμος στη Βουλή.
Οι πυρκαγιές είναι ένα παράλληλο με την ανομβρία και την ξηρασία γεγονός, που οι πράγματι δύσκολες συνθήκες αποκάλυψαν την αδυναμία της κυβέρνησης να τις αντιμετωπίσει, έστω και αν είναι σε προάστεια της Αθήνας και όχι σε κάποια φαράγγια απομακρυσμένων τόπων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 2021 κάηκαν πάνω από 1.000.000 στρέμματα, από τα οποία περίπου τα μισά μόνο στην Εύβοια. Πρόσφατες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι μόνο στην Αττική κάηκε το 37% των δασών κατά τα τελευταία χρόνια. Μόνο στην ευρύτερη περιοχή Πεντέλης -Μαραθώνα υπολογίζεται ότι στα τελευταία 15 χρόνια έχουν καεί 300.000 περίπου στρέμματα δάσους (210.000 το 2009, 27.000 το 2022 και 63.000 το 2024), παρά τη φύλαξη και τα μέτρα που διατίθενται.
Η κατάσταση του καύσωνα, της ξηρασίας, της ανομβρίας και των πυρκαγιών λογικά οφείλεται και στον τρόπο που ο άνθρωπος διαχειρίζεται το περιβάλλον του. Οι Ευρωπαίοι γενικότερα και ειδικότερα οι πολλοί από εμάς τους Έλληνες νομίζουμε ότι μπορούμε να παραβιάζουμε τους φυσικούς νόμους χωρίς συνέπειες, ή, τουλάχιστον με συνέπειες που θα υποστούν οι μετά από εμάς… Ανεξάρτητα αν κανείς πιστεύει ότι οι φυσικοί νόμοι τέθηκαν από τον Θεό ή από μόνοι τους το γεγονός είναι ότι υπάρχουν συνέπειες και οι οποιασδήποτε μορφής οικολόγοι ουδέν έχουν πετύχει.
Μάλλον προς το χειρότερο αγόμεθα. Ούτε ο πακτωλός χρημάτων που ρέει προς αυτούς, ούτε οι δραστηριότητές τους, ούτε οι πολιτικές συμμαχίες που προωθούν, ούτε με τις κυβερνήσεις στις οποίες συμμετέχουν πέτυχαν κάτι.
Αν συνεχίσουμε να σκεπτόμαστε όπως μέχρι σήμερα το περιβάλλον θα μας τιμωρήσει σκληρότερα. Όση και αν είναι η ψυχική πώρωσή μας κάποια στιγμή θα το καταλάβουμε.
Τη σχέση – διαφορά μεταξύ εμπειρικού κόσμου και υπερβατικού περιγράφει με εξαιρετικό τρόπο η λιβανικής καταγωγής Γαλλίδα καθηγήτρια Ναϊλά Φαρουκί. Γράφει: «Η πτώση των σωμάτων ανήκει στον εμπειρικό κόσμο ενώ η δύναμη της βαρύτητας, που είναι υπεύθυνη γι’ αυτήν ανήκει στον υπερβατικό κόσμο. Ο καθένας μπορεί να βεβαιώσει ότι τα σώματα πέφτουν.
Ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων μπορεί να αναλύσει αυτό το φαινόμενο με όρους Φυσικής, αλλά δεν ξέρουμε πάντα τί “πραγματικώς” αποκρύπτει. Η πραγματικότητα ανήκει σε έναν κόσμο, η ύπαρξη του οποίου προηγείται της δικής μας και δεν εξαρτάται διόλου από αυτήν» («Πίστη και λογική», Εκδ. Οίκος Π. Τραυλός – Ε. Κωσταράκη, 1η έκδ. 1997, σελ. 315).
Με την σχεδόν βεβαιότητα ότι όσα γράφονται είναι παντελώς άγνωστα και επομένως παράδοξα για την πολιτειακή και πολιτική μας ηγεσία αντιγράφω τα ακόλουθα σχετικά με την ξηρασία και τον καύσωνα. Από την Παλαιά Διαθήκη και το Λευιτικό (κστ΄ 14, 18-20): «Λέγει ο Κύριος…αν απορρίψετε τους νόμους μου θα συντρίψω την ισχυρογνωμοσύνη σας και θα κάνω τον ουρανό σας σίδερο και τη γη σας χαλκό. Μάταια θα σπαταλάτε τη δύναμή σας. Η γη δεν θα σας δίνει πια τα γεννήματά της και δεν θα καρπίζουν τα δέντρα της». Και από την Καινή Διαθήκη και την «Αποκάλυψη» του Ιωάννη, σε μετάφραση Γιώργου Σεφέρη: «Και ο τέταρτος άγγελος έχυσε το τάσι του πάνω στον ήλιο και του δόθηκε να κάψει τους ανθρώπους με φωτιά. Και κάηκαν από τη μεγάλη κάψα και μόνο βλαστήμησαν τ’ όνομα του Θεού που εξουσίαζε αυτές τις πληγές και δε μετάνιωσαν και δεν τον δόξασαν… Και ο έκτος έχυσε το τάσι του στο μεγάλο ποταμό, τον Ευφράτη, και στέγνωσαν τα νερά του για να ετοιμαστεί ο δρόμος στους βασιλιάδες της Ανατολής» (Εκδ. «Ίκαρος», Ε΄ φωτολιθογραφική ανατύπωση, 1995, σελ. 125-127).
