Τετάρτη, 11 Δεκεμβρίου, 2024

Δύο Αττικά τοπωνύμια -Ζούμπερι και Ούλμπερι-

Γράφει ο Δημήτρης Μασούρης
Επίτιμος σχολικός σύμβουλος φιλόλογων

Πράγματι λίγα χρόνια μετά την άνοδο στον αυτοκρατορικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως του Ιουστινιανού Α’ (527-565 μ.Χ.) έκαναν την εμφάνισή τους οι Άντες, μια φυλή σλαβική, που πέρασε τον ποταμό Ίστρο-Δούναβη.

Οι Άντες συγκροτούσαν τον ανατολικό κλάδο της μεγάλης σε τρεις εξαρτήσεις χωρισμένης οικογένειας των σλαβικών λαών. Την πρώτη αποτελούσαν οι Βένδοι από τις όχτες της Βαλτικής μέχρι τα Καρπάθια όρη εκτεινόμενοι. Από αυτούς πολλοί ξεχύθηκαν στην Πρωσία, της οποίας το όνομα είναι σλαβικό. Στον κλάδο αυτό υπάρχουν σήμερα οι Τσέχοι της Βοημίας και οι Σλοβάκοι της Μοραβίας.

Τον δεύτερο κλάδο αποτελούσαν οι Σλάβοι της Αυστρίας και της Χερσονήσου του Αίμου, δηλαδή οι Σλαβούνοι – Σκλαβούνοι, Κροάτες, Δαλμάτες, Σέρβοι της Αυστρίας, νότια. Ιδίως της περιοχής της πρώην Γιουγκοσλαβίας τώρα χαμηλά που δόθηκε επίσης το όνομα Βόρεια Μακεδονία, όπως και το χαρίσαμε. Είναι άλλου Ευαγγέλιο.

Τέλος σε γεωγραφικό σχηματισμό από τη Βοσνία, Ερζεγοβίνη και Μαυροβούνιο ανήκουν και οι εκσλαβισμένοι Βούλγαροι. Από τους Άντες προήλθαν και οι Ρώσσοι και οι Πολωνοί.

Μεγάλη βέβαια η εισαγωγή μας και δεν τελειώνει. Από την άλλη βυζαντινή πλευρά, τα σύνορα εδοκιμάζοντο από τον περσικό στρατό.˙ αλλά το Βυζάντιο τότε είχε αξιόλογους στρατιωτικούς, τον Βελισσάριο και τον Ναρσή, που έδρεψαν δάφνες στην Αφρική και τη Μεσόγειο. Αλλά το 528 η Θράκη δοκιμαζόταν. Και η αδράνεια των Βυζαντινών έκανε τους Σλάβους να φτάσουν μέχρι τη χερσόνησο των Δαρδανελλίων, ενώ άλλωστε από τη δυτική πλευρά κατέβαιναν συρφετός προς την Πελοπόννησο, κάνοντας εγκαταστάσεις των οικογενειών τους. Έπειτα σεισμοί πολλοί και επιδημία ασθενειών προέκυψαν. (Κ. Παπαρρηγόπουλου Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τομ. 3ος / 167 κε. σ.168 κέ.) Αυτά τότε!

Αν θελήσουμε πιο απλά να ερευνήσουμε το θέμα αυτό, θα διαπιστώσουμε μια αναστάτωση πληροφοριών στις ιστορικές εκδόσεις της εποχής εκείνης. Απλούστερα σημειώνουμε πως οι σλαβικές ορδές παγιδεύθηκαν σε ορισμένα τμήματα γης της Αττικής, πράγμα το οποίο έχει παραβλεφθεί από τον μεγάλο ιστορικό και τους άλλους που επακολούθησαν.

Φαίνεται πως στην αναχώρηση από την Αττική καθυστέρησαν οι Σλάβοι, γιατί αλλιώς πώς εξηγείται η ονομασία των τόπων· π.χ. το τοπωνύμιο Ζούμπερι, (θέρετρο Νέας Μάκρης Αττικής) διατηρεί τη σλάβικη ονομασία ακόμη μέχρι σήμερα, παρά την επίδραση του νέου ονόματος σε Φλωρίδα, Πλέστι κλπ.

Παρά τις διάφορες ερμηνείες από τους ιστορικούς, η λέξη Ζούμπερι είναι σλαβική, όπως μαρτυρούν και τα ελληνικά λεξικά, παρά τις γενικές πληροφορίες τους. Το τοπωνύμιο αυτό έδωσαν οι ντόπιοι ιδιοκτήτες από πάππου προς πάππου και γράφτηκε στα συμβόλαιά τους και έτσι διασώθηκαν στους μεταγενέστερους που είχαν μερίδιο στους ντόπιους εκεί οικοπεδούχους που καλλιεργούσαν τους χώρους είτε ευνοϊκά ή όχι στις παραδόσεις τους. Έστω και αν ακόμη είχαν αυτές τις παραδόσεις και εκφράζονταν δυσμενώς προς αυτές (-πβλ και την ονομασία Μπούλμπερι) ενώ Ζούμπερι σημαίνει στα σλαβικά ζωύφιο· ιδιαίτερα κουνούπι από το πλήθος της τοπικής παραγωγής τους και του έλους του Μαραθώνος. Ενώ βόρεια δυτικά υπάρχει και άλλη τοποθεσία με το όνομα Ούλμπερι, πάλι σλαβικό που σημαίνει στάχτη, καταστροφή, καπνός και είναι λατινογενής λέξη pulvis, pulveris: υποθέτω ότι στα δυο αυτά γεωγραφικά μέρη οι Σλάβοι παρέμειναν έτι περισσότερο στην περιοχή της Αττικής, ώστε η ονομασία να διατηρεί όλη της την ομορφιά μέχρι τις μέρες μας. Για να φανταστείτε έχουν περάσει αιώνες από την εποχή του Ιουστινιανού και στις σελίδες των κτηματολογίων οι όροι της τοποθεσίας των κτημάτων αναγράφονται στα συμβόλαια των χωρικών ή των περιοίκων οροθέσια κτημάτων ντόπιων κατοίκων.

Και ταύτα για μία ιστορικογεωγραφική μαρτυρία, που πρώτη φορά γράφεται και ακούγεται. Το Ούλμπερι υπήρξε και τόπος σύναξης των επαναστατών του 1821 αργότερα, ενώ η έκφραση «στάχτη και μπούρμπερη» διατυπώνεται σε καταστάσεις ψυχολογικής αναστάτωσης λαογραφικής όρμησης φυγής έπειτα από διάθεση εγκατάλειψης τόπου ανεκτικού, που αποφέρει ευχάριστα προϊόντα αποδεκτά και πλούσια βιωματικά στη ζωή των κατοίκων. Οι αλλαγές είναι ωραίες όχι όμως όταν εφάπτονται ιστορικών γεγονότων, που συνδέονται με τη βιωματική λειτουργία καθημερινής ζωής ενοχλητικής από σμήνη κουνουπιών, που αποτυπώνονταν στη γεωγραφική οριογραφία και από πλήθος άλλων τοπωνυμίων αυθαιρέτων αρεσκειών εκάστου.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ