Ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ δηλώνει «θυμωμένος» με την αντιμετώπιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την κεντρική διοίκηση και μιλά στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για μια σειρά από σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τους ΟΤΑ
Για τον αγώνα που δίνει καθημερινά και έξω στο «πεζοδρόμιο» και μέσα στις δικαστικές αίθουσες, προκειμένου να διατηρήσει τη φυσιογνωμία όχι μόνο της πόλης του, αλλά και πολλών άλλων περιοχών της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της νησιωτικής, μιλά στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ ο Α’ αντιπρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Ένας από τους μεγάλους φόβους του είναι ότι η Ελλάδα και δη τα νησιά, θα χάσουν την εικόνα του παραδοσιακού οικισμού στον βωμό της ανάπτυξης και του υπερτουρισμού. Αποστολή του -όπως λέει- είναι όπου βλέπει τσιμέντο να το μειώνει, υπέρ ημών των ιδίων και κυρίως των επόμενων γενεών, και καλεί τους κυβερνώντες να δώσουν στους Δήμους ουσιαστικό ρόλο και λόγο για τα του οίκου τους.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΛΕΝΑ ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ
Κύριε Δήμαρχε, μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα «μπόνους» δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κώδικα. Εσείς και ο συνάδελφός σας, δήμαρχος Αλίμου, πρωτοστατήσατε στην οργάνωση του αγώνα κατά συγκεκριμένων ρυθμίσεων του ΝΟΚ. Πώς φτάσατε έως εδώ;
Ο Νέος Οικοδομικός Κώδικας ξεκινά το 2012. Οι επίμαχες ρυθμίσεις όμως, ήρθαν μεταγενέστερα και οι περισσότερες εξ αυτών τροποποιήθηκαν επί τα χείρω για τις πόλεις, αυξάνοντας τα κίνητρα δόμησης. Εν ολίγοις, μετά τη δεκαετή ύφεση που υπήρχε στην οικοδομή λόγω της οικονομικής κρίσης, φθάσαμε στην έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας. Άρχισαν να χτίζονται κτίρια κατά πολύ υψηλότερα, με μεγαλύτερους συντελεστές δόμησης, με πρόσχημα ότι μικραίνει το πάτημα των κτηρίων και άρα ο όγκος παραμένει ίδιος. Ωστόσο, οι λωρίδες που δίδονται για κοινή χρήση, είναι μικρές, ασυνεχείς και δεν μπορούν να αποτελέσουν έναν ενιαίο κοινόχρηστο χώρο, τον οποίο μπορεί να απολαύσει η γειτονιά, η πόλη. Επί της ουσίας, αυτοί δεν είναι ελεύθεροι κοινόχρηστοι χώροι, αλλά προκήπια των πολυκατοικιών. Επίσης, αυξάνονται οι εκσκαφές περίπου στο 100% του οικοπέδου. Αυτό σημαίνει ότι κατακρεουργούνται τα υφιστάμενα δέντρα μέσα στο οικόπεδο.
Κάποιες περιοχές, όπως η Βουλιαγμένη, θα μπορούσαν να εξαιρεθούν;
Βεβαίως. Η Βούλα, η Βουλιαγμένη, η Κηφισιά… Όπως εξαιρέθηκαν «νύχτα» -και καλώς εξαιρέθηκαν- το Ψυχικό, η Φιλοθέη και η Εκάλη, οι οποίες έχουν χαρακτηριστικά αποκλειστικής κατοικίας. Τα ίδια χαρακτηριστικά έχει και η Βούλα. Είναι η αρχαιότερη κηπούπολη της Αττικής, από το 1926. Το Ψυχικό, η Φιλοθέη και η Εκάλη χαρακτηρίστηκαν κηπουπόλεις με νομοθετικό διάταγμα του 1968. Το θέμα είναι ότι η κυβέρνηση δεν επιτρέπει στους Δήμους να αποφασίσουν σύμφωνα με τα τοπικά διατάγματα πώς ακριβώς επιθυμούν να είναι οι πόλεις τους, και παράλληλα προσπαθεί να υποστηρίξει την οικοδομική δραστηριότητα επαυξημένα. Θέτει ως επιχείρημα ότι χρειαζόμαστε ενεργειακά κτίρια. Γιατί; Εμείς δεν τα θέλουμε; Για ποιο λόγο όμως, θέτει ως προϋπόθεση την πρόσθεση δύο ορόφων; Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό στο τριώροφο; Ισχυρίζονται ότι με τον τρόπο αυτόν κρατούν τις τιμές χαμηλά. Μεγαλύτερο ψέμα απ’ αυτό δεν υπάρχει. Οι τιμές σε όλο το Λεκανοπέδιο, λόγω της μεγάλης ζήτησης και της βελτιωμένης φανερά οικονομικής κατάστασης της χώρας, σε σχέση με την περασμένη 10ετία, έχουν εκσφενδονιστεί. Από αντικειμενικές έως εμπορικές, οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά 50%-60%. Στον Δήμο μας φθάνουν και το 100%.
Πάντως, η λογική λέει ότι θα έπρεπε οι Δήμοι να έχουν λόγο για το τι κατασκευάζεται σε κάθε πόλη, όπως σε πολλές άλλες χώρες και δη ευρωπαϊκές.
Είναι ένα πάγιο αίτημα. Υπάρχει το εξής οξύμωρο: οι Δήμοι, που γνωρίζουμε ανά εκατοστό τις περιοχές ευθύνης μας, έχουμε μόνο γνωμοδοτική συμμετοχή σε οποιαδήποτε τροποποίηση σχεδίου ή δημιουργία νέου διατάγματος ή Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Στο τέλος της ημέρας, αποφασίζουν για τις πόλεις κάποιοι υπηρεσιακοί παράγοντες των Υπουργείων οι οποίοι δεν γνωρίζουν κάθε περιοχή.
Εδώ επιχειρείται αλλοίωση και του παραλιακού μετώπου, με τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών στον αιγιαλό. Η αντίσταση σε αυτό το σχέδιο των τοπικών κοινωνιών είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Δεν το συζητάμε. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος έρχεται να νομιμοποιήσει εντός αιγιαλού παράνομες εγκαταστάσεις. Και μάλιστα στοχεύει κι εδώ, στη λογική της Αθηναϊκής Ριβιέρας. Αυτό σε όποιον και να το πεις, ακόμη και στον πιο ακραίο της δόμησης, θα σου πει είναι υπερβολικό. Και δεν έχει ερωτηθεί η τοπική κοινωνία.
Να ξαναγυρίσουμε στο θέμα του ΝΟΚ. Πολλοί εκτιμούν μετά και την εκδίκαση ότι η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ θα είναι υπέρ σας. Σε αυτή την περίπτωση πώς θα κινηθείτε;
Εμείς, στον Δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, έχουμε θωρακίσει την πόλη διότι έχουμε πάρει αποφάσεις. Έχουμε απαγορεύσει τη χρήση κινήτρων στην περιοχή με «εντέλλεσθε» δημάρχου.
Άρα δεν θα γκρεμίσετε, διότι δεν ανεγείρονται κτήρια με μπόνους δόμησης.
Μισό λεπτό. Το αν θα γκρεμιστούν κατασκευές, στις οποίες έγινε καταχρηστικά χρήση των ρυθμίσεων του ΝΟΚ, θα το αποφασίσει το δικαστήριο και όχι κάθε Δήμος. Από εκεί και έπειτα, εκτιμώ ότι αν η απόφαση είναι υπέρ των τοπικών κοινωνιών, θα έχει ισχύ από την ημερομηνία έκδοσής της και μετά. Δηλαδή, πιστεύω, ότι δεν θα αφορά όσους έχουν ήδη χτίσει έχοντας πάρει νόμιμη άδεια.
Στην περιοχή σας πόσα κτήρια έχουν χτιστεί χρησιμοποιώντας τις ρυθμίσεις του ΝΟΚ για τις οποίες συζητάμε;
Περίπου 40 – 42 κτήρια. Πόσο δύσκολο είναι αυτά να επανέλθουν στο νόμιμο ύψος και όγκο; Πολύ δύσκολο… Κοιτάξτε, δεν συμβιβαζόμαστε, απλώς πρέπει να είναι είμαστε λογικοί και να ξέρουμε τι διεκδικούμε. Για εμάς το σημαντικό είναι να σταματήσει αυτός ο παραλογισμός του ΝΟΚ εδώ και τώρα. Να μη χρειάζεται εμείς, ως Δήμοι, να ισορροπούμε μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας. Να μη χρειάζεται να βγάζουμε «εντέλλεσθε» το οποίο θα ακυρώνει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση και εμείς να προσφεύγουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Να μη δημιουργείται ένταση με τους κατασκευαστές, κι αυτό θα συμβεί μόνο όταν θα υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες, ίδιοι για όλους, χωρίς «παραθυράκια». Και το σημαντικότερο: πρέπει η κεντρική διοίκηση να καταλάβει ότι οι Δήμοι, οι τοπικές κοινωνίες, πρέπει να έχουν λόγο για τη φυσιογνωμία της πόλης τους, όχι μόνο γνωμοδοτική παρέμβαση. Η πολεοδόμηση της περιοχής μας είναι τοπική υπόθεση και κάπως έτσι πρέπει κάποια στιγμή να την αντιληφθεί το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο μας έχει «κλέψει» αυτή την ιδιότητα. Δεν ξέρω γιατί. Επειδή δεν εμπιστεύθηκε την Τοπική Αυτοδιοίκηση ποτέ; Επειδή όταν νομοθετήθηκαν κάποια θέματα, οι Τοπικές Διοικήσεις δεν είχαν το εύρος, την ένταση, ή την τεχνογνωσία που έχουν σήμερα; Όποιος κι αν είναι ο λόγος, αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Αν η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ δεν είναι υπέρ της τοπικής κοινωνίας;
Στην περίπτωση αυτή θα συζητήσουμε οι δήμαρχοι πώς θα κινηθούμε. Θα δούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το τελευταίο μας «όπλο» που είναι τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Έχω την αίσθηση ότι δεν θα απογοητευθούμε, επειδή αυτό που ζητάμε είναι λογικό και προστατεύει το περιβάλλον. Είναι αυτό που λέω: δεν μπορείς να μιλάς για περιβαλλοντική ενσυναίσθηση και την ίδια στιγμή να γεμίζεις τις πόλεις, τις παραλίες, τα βουνά, με τσιμέντο. Είναι ασύμβατο.
Έχετε ξεκινήσει τη διαμόρφωση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Πότε ολοκληρώνεται;
Βρισκόμαστε στη φάση της διαβούλευσης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Νοεμβρίου. Στη συνέχεια θα κάνουμε Δημοτικό Συμβούλιο, για να επιλέξουμε την προσέγγιση που θέλουμε, και θα δώσουμε την οδηγία στον μελετητή για να κάνει τον σχεδιασμό σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου. Το σχέδιο θα διαβιβαστεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Λογικά οι περισσότερες παρεμβάσεις θα γίνουν στη Βάρη, από τις περιοχές του Δήμου…
Πηγαίνουμε σε μια ρύθμιση η οποία ελαφραίνει τις χρήσεις. Κάνει την πόλη πιο οικιστική. Τη θωρακίζει για τα επόμενα 30 έως 50 χρόνια. Επίσης, έχουμε κτίρια και εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας τα οποία πρέπει να χωροθετηθούν. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει χωροθετημένο Δημαρχείο, βάσει της σημερινής ρύθμισης χρήσεων γης. Θέλουμε Πυροσβεστικό Σταθμό, κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, η πόλη μας έχει αυτή τη στιγμή το μεγάλο μειονέκτημα να τριχοτομείται από μεγάλους οδικούς άξονες. Ο αρχικός πολεοδομικός σχεδιασμός ήταν 26 τετραγώνων, δηλαδή μιας γειτονιάς. Σήμερα έχουμε περίπου 600 οικοδομικά τετράγωνα και 3 εθνικούς δρόμους: τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, τη Λεωφόρο Κ. Καραμανλή (Ποσειδώνος) και τη Λεωφόρο Ευελπίδων (Βάρης – Κορωπίου). Εκεί πρέπει να υπάρξουν ρήτρες τέτοιες ώστε να μπορεί η πόλη να φιλοξενήσει βασικές λειτουργίες τοπικού χαρακτήρα, χωρίς να αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της. Οψόμεθα…
Σας ακούω επιφυλακτικό;
Η μεγάλη μου επιφύλαξη είναι τι θα κάνει το Υπουργείο με το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, το οποίο θα είναι πολύ φιλο-περιβαλλοντικό. Φοβάμαι ότι αυτό που θα τους στείλουμε δεν θα είναι συμβατό με τη δική τους άποψη για τη δόμηση. Αυτό φαίνεται και από τις καταστροφικές παρεμβάσεις τους στα νησιά, τα οποία είναι η περιουσία μας. Λόγω της θέσης μου στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, ως Α’ αντιπρόεδρος, μιλάω με δημάρχους της νησιωτικής χώρας, και διαπιστώνω ότι οι ρυθμίσεις που γίνονται είναι καταστροφικές. Θα χάσουμε ακόμα και την εικόνα του παραδοσιακού νησιωτικού οικισμού στον βωμό της βίλας, της ανάπτυξης, του υπερτουρισμού. Και προσέξτε, αυτά τα λέω εγώ που όλοι γνωρίζουν πού ανήκω πολιτικά. Αντιλαμβάνομαι όμως ποια είναι η αποστολή μου. Κι αυτή είναι, όπου βλέπω τσιμέντο να το μειώνω, διότι έτσι βοηθάω τα παιδιά μου. Βοηθάω τον σημερινό 15χρονο μαθητή, που σε 20 χρόνια θα κάθεται στην καρέκλα μου και θα είναι δήμαρχος της περιοχής, να μην παραλάβει καμένη γη. Δυστυχώς αυτό δεν το έχουν καταλάβει όλοι και δη αυτοί της κεντρικής διοίκησης.
Θα ήθελα να μιλήσουμε και για το τέλος ταφής. Έχετε προσφύγει, ως ΚΕΔΕ, στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την κατάργησή του.
Ναι, διότι το τέλος ταφής είναι ουσιαστικά ένα χαράτσι. Έχει πάρει χαρακτηριστικά οριζοντίου προστίμου στο 100% των απορριμμάτων, λες και έχει εφευρεθεί ένα σύστημα απορριμμάτων που δεν έχει υπολείμματα. Ακόμη και στη Γερμανία το υπόλειμμα είναι 12%. Στην Ελλάδα, οι Δήμοι χρεώνονται για τις ολιγωρίες και τις αβελτηρίες της κεντρικής διοίκησης, του Υπουργείου Περιβάλλοντος, των Περιφερειών… Ποιος φταίει για το γεγονός ότι τα απορρίμματά μας σήμερα θάβονται σε ποσοστό 85%-87%, τη στιγμή που το σύστημα ανακύκλωσης της χώρας είναι διαλυμένο; Ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης συστάθηκε πριν από 15 χρόνια αλλά δεν λειτούργησε ποτέ. Οι Δήμοι ευθύνονται και γι’ αυτό; Και γι’ αυτό τιμωρούνται με πρόστιμα;
Πότε εκδικάζεται η υπόθεση;
Αν όλα πάνε καλά, στις 3 Δεκεμβρίου. Ήταν να εκδικαστεί τον Μάιο, αλλά το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ο ΕΟΑΝ δεν ήταν έτοιμοι να καταθέσουν υπόμνημα. Έτσι, δόθηκε αναβολή για τον Οκτώβριο. Κατέθεσαν τις προτάσεις τους την τελευταία μέρα και όπως είναι φυσικό, ο Εισηγητής δεν είχε το χρόνο να τις μελετήσει. Ελπίζω ότι δεν θα υπάρξει άλλη αναβολή. Πάντως είμαστε αισιόδοξοι. Όπως και στην υπόθεση του ΝΟΚ, έτσι κι εδώ τον νομικό χειρισμό έχω εγώ, ως Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ. Το νομικό μας επιτελείο είναι πολύ καλά καταρτισμένο. Είναι το ίδιο που ανέλαβε την υπόθεση του ΝΟΚ. Πιστεύουμε ότι κάτι θετικό θα βγει από όλη αυτή την ιστορία και θα σταματήσουν οι Δήμοι να είναι το γνωστό υποζύγιο στο οποίο η κεντρική διοίκηση θα ρίχνει όλες τις ευθύνες, όλες τις οικονομικές υποχρεώσεις, μόνο και μόνο επειδή οι Δήμοι είναι ο εύκολος στόχος.
«Δεν έχουμε αυτοδιοίκηση, αλλά ετεροδιοίκηση»
Κύριε δήμαρχε, το Συνέδριο της ΚΕΔΕ διεξάγεται αυτό το Σαββατοκύριακο (7-8 Νοεμβρίου) στη Ρόδο. Στις προσυνεδριακές συνεδριάσεις υπήρξε ένταση.
Έγιναν 8 προσυνεδριακές συνεδριάσεις σε όλη τη χώρα. Μίλησαν πάρα πολλοί συνάδελφοι δήμαρχοι οι οποίοι εκδήλωσαν οργή, θυμό. Αυτό που ακούσαμε σε πολλές συνεδριάσεις είναι «φτάνει πια». Οι Δήμοι δεν έχουν χρήματα. Την επόμενη χρονιά θα πάρουν 2,1%, βάσει του σχεδίου προϋπολογισμού που έχει κατατεθεί. Δηλαδή τίποτα.
Ουσιαστικά η κεντρική διοίκηση αντιμετωπίζει τους Δήμους σαν έναν μεγάλο κουβά. «Πετάει» ό,τι δεν θέλει, χωρίς να δίνει και τους ανάλογους πόρους.
Ακριβώς. Οπότε κι εμείς οι Δήμοι ουσιαστικά τι κάνουμε; Αυτοσχεδιάζουμε, διώχνουμε το πρόβλημα λίγο πιο κάτω, διαχειριζόμαστε τμήμα αυτού… Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Νομίζω ότι το κράτος επιθυμεί να έχει τους δημάρχους επαίτες και σε μια πολιτική εξάρτηση, προφανώς αναγνωρίζοντας ότι οι Δήμοι έχουν πολύ μεγάλη πολιτική νομιμοποίηση. Είναι μια δομικά λάθος προσέγγιση.
Ίσως περιττή η ερώτηση, αλλά θέλω να ακούσω την απάντηση: Στο συνέδριο με τη διάθεση πηγαίνετε;
Θυμωμένοι. Θα έρθουν αρκετοί υπουργοί. Φαντάζομαι θα πουν αυτά τα οποία έχουμε ακούσει πολλές φορές. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να έρθει και ο πρωθυπουργός. Τον είδαμε πριν από δύο μήνες, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να δώσει σαφείς απαντήσεις για το τι Αυτοδιοίκηση θέλει. Πώς αντιλαμβάνεται την ύπαρξη των Τοπικών Κοινωνιών.
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να απαντήσει αν θέλει Αυτοδιοίκηση…
Συμφωνώ. Σήμερα δεν υπάρχει αυτοδιοίκηση. Όταν οι Δήμοι δεν έχουν χρήματα, όταν έρχεται η κεντρική διοίκηση και παίρνει μέσα από το ταμείο των Δήμων με νομοθετική παρέμβαση, τα πάντα… Αυτό που έχουμε σήμερα είναι ετεροδιοίκηση. Η κεντρική διοίκηση μπαίνει σε τοπικές υποθέσεις, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, των υδάτων, και άλλες. Αυτές δεν είναι δημόσιες πολιτικές στις οποίες εμείς πρέπει να είμαστε παρακολουθήματα. Δεν πάει έτσι. Προφανώς θα δεχτούμε τη συνεννόηση με το κεντρικό κράτος για να φτιαχτεί κάτι πιο αποτελεσματικό, δεν μπορώ όμως, να σου εκφράζω μια γνώμη για να αποφασίζεις μόνος σου τί θα κάνω στο σπίτι μου. Η λύση πρέπει να έρχεται μέσα από τη σύμφωνη γνώμη και των δύο μερών. Αυτό όμως, σήμερα δεν συμβαίνει. Ακόμη και για το πώς θα γίνονται τα Δημοτικά Συμβούλια, αποφασίζει η κεντρική διοίκηση. Το έχετε ξανακούσει αυτό;
