25 Νοεμβρίου: Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών
Γράφει ηΛΥΜΠΕΡΑΚΗ – BESSON*Ο Ο.Η.Ε. έχει κηρύξει από το 1991 την 25η Νοεμβρίου ως την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών αποτελεί πρώτιστα παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κάθε είδους βία (σωματική, ψυχολογική, λεκτική ή σωματική) κατά των γυναικών αποτελεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση, είναι ηθική προσβολή για όλες τις γυναίκες, σημάδι ντροπής για τις κοινωνίες και ένα σημαντικό εμπόδιο για μια συνεκτική, ισότιμη και αειφόρο ανάπτυξη. Στον πυρήνα της, η βία είναι η εκδήλωση μιας βαθιάς έλλειψης σεβασμού – μιας αποτυχίας των ανδρών να αναγνωρίσουν την εγγενή ισότητα και αξιοπρέπεια των γυναικών.
Αυτή η ημέρα αποτελεί μια καλή αφορμή για να μεταδοθεί ξανά και ξανά το μήνυμα «Σπάσε την σιωπή σου», γιατί από μόνο του δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση. Δυστυχώς, αυτή η επέτειος έρχεται σε μια χρονική περίοδο όπου οι γυναικοκτονίες και τα 15.000 περιστατικά έμφυλης βίας_ μόνο το 1ο δεκάμηνο του 2024 (από τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας) συγκλονίζουν την κοινή γνώμη.
Στην Ελλάδα, οι Επιτροπές Ισότητας των Φύλων έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην κατάρτιση των Σχεδίων Δράσης. Χωρίς να έχουν μέχρι στιγμής διατεθεί οικονομικοί πόροι, και χωρίς διοικητική και πολιτική υποστήριξη, τα Σχέδια Δράσης για την Ισότητα και την Καταπολέμηση των Διακρίσεων κινδυνεύουν να μείνουν ένα φιλόδοξο όραμα χωρίς υλοποίηση, με πρώτο παράδειγμα στο Υπουργείο Παιδείας, όπου δεν έχει ακόμη επικαιροποιηθεί το Σχέδιο Δράσης της Ισότητας των Φύλων με υπογραφή Υπουργού από τις αρχές του τρέχοντος έτους.
Στις 24 Απριλίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για πρώτη φορά στα χρονικά της Ε.Ε. ενέκρινε νομοθετικό ψήφισμα σχετικά με την Οδηγία για την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών και την προστασία των επιζωσών. Η χώρα πρέπει να εναρμονιστεί ως το 2027 με συνέργειες Υπουργείων. Και εδώ αναζητείται η παρέμβαση της Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας!
Ο ν.4800/21 ή νόμος της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας, ή νόμος Τσιάρα, όπως καθιερώθηκε να λέγεται, ήρθε με τον μανδύα της ισότητας… Και αναρωτηθήκαμε όλες και όλοι, τι σχέση μπορεί να έχει η ισότητα των φύλων με τα δικαιώματα του παιδιού;;; Όρους απαγορευμένους από διεθνείς οργανισμούς όπως ο Π.Ο.Υ., ο Ο.Η.Ε., η GREVIΟ.
Η αλλαγή του παραπάνω νόμου για το οικογενειακό δίκαιο και την υποχρεωτική συνεπιμέλεια παραβιάζει συγκεκριμένες προβλέψεις της Σύμβασης και άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για την ενδοοικογενειακή βία. Σε συνδυασμό δε με τον ν.2447/96 περιέχουν υποχρεώσεις εκ μέρους της Πολιτείας για συγκρότηση οικογενειακού δικαστηρίου, όσο και κοινωνικές δομές. Ωστόσο, από έλλειψη πολιτικής βούλησης της Πολιτείας αυτά δεν ιδρύθηκαν ποτέ!
Ακόμα, το ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρει ότι υπάρχει ανάγκη διαμεσολάβησης ανάμεσα στους γονείς με επιμελητές και διεπιστημονική ομάδα και κύρωση από την χώρα μας της 192 σύμβασης του 2003, που αφορά στην επικοινωνία γονέων και τέκνων.
Τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του ν.4800/21, είναι επιτακτική η ανάγκη μεταρρύθμισης για το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, καθιστώντας φανερό ότι το πρόβλημα δεν είναι η συνεπιμέλεια, αλλά η πατρική εξουσία σε όλες τις βαθμίδες απόδοσης Δικαιοσύνης και η απουσία κατάλληλης εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα! Ακύρωση στην πράξη του πιο προοδευτικού νόμου στην Ευρώπη, με πλήρη αγνόηση της διεθνούς σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, υπηρετώντας το πλέον αναχρονιστικό “Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια”.
Οι Αρχές στην Ελλάδα προστατεύουν περισσότερο τον θύτη από τα θύματα έμφυλης βίας και όσο τα σχέδια δράσης και η έμπρακτη προσπάθεια δεν αποτελούν μέρος της εθνικής στρατηγικής και πολιτικής για την έμφυλη ισότητα, αυτά θα υπάρχουν για να πληρούν τυπικά το κριτήριο επιλεξιμότητας για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Δεν θα μπορέσουν όμως να λειτουργήσουν ως μοχλός ιδρυματικής αλλαγής για περισσότερη ισότητα σε θέσεις λήψης αποφάσεων, στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας, στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, και φυσικά στην αντιμετώπιση της έμφυλης βία και της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Η δε έκθεση αξιολόγησης της GREVIO (Baseline) της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και ενδοοικογενειακή βία (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης), σχετικά με τις παρατυπίες της Ελλάδας, νομοθετικές παρεμβάσεις και 71 συστάσεις για την εφαρμογή τους, αφήνουν αδιάφορη έως σήμερα την Κυβέρνηση και τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Γ. Φλωρίδη, να μην απαντά καν στα αιτήματα των γυναικείων οργανώσεων. Η GREVIO ζητάει από την Ελλάδα όχι μόνο να δημιουργήσει τέτοιους μηχανισμούς, στους οποίους να μπορούν να προσφύγουν τα θύματα εύκολα, αλλά και να μετρήσει την πρόοδό της, συλλέγοντας δεδομένα για τον αριθμό των καταγγελιών που θα υποβάλλουν τα θύματα και για τα αποτελέσματά που θα επιφέρουν.
Δυστυχώς, ως χώρα, δεν διαθέτουμε ακόμα νοοτροπία προστασίας θυμάτων, αλλά ούτε και νοοτροπία συνεργασίας Αρχών και Φορέων.
Εν κατακλείδι, όλα ανάγονται στην πολιτική βούληση εφαρμογής των κανόνων, εκτός κι αν η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας κατά γυναικών και παιδιών, που είναι μία εν δυνάμει γυναικοκτονία ή παιδοκτονία αντίστοιχα, είναι ακόμα πιο χαμηλά στην πολιτική ατζέντα απ’ ό,τι φανταζόμαστε…
Η PhD.c. Αιμιλία Λυμπεράκη – Besson είναι:
Συγγραφέας, Gender expert Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, ΕΚΔΔΑ, ΔΕΠΙΣ Πεντέλης
Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Παρατηρητηρίου Ισότητας Κύπρου (ΠΙΚ) & του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Κύπρου – ως εργοδότης Ισότητας
