Λίγους μήνες μετά τα εγκαίνια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καινοτομίας για τον Βιομηχανικό Μετασχηματισμό και τις Εκπομπές (INCITE) τον Ιούνιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πλατφόρμα πληροφόρησης INCITE, η οποία συγκεντρώνει δεδομένα για καινοτόμες, καθαρές βιομηχανικές τεχνολογίες.
Η πύλη INCITE είναι βασικό στοιχείο της αναθεωρημένης Οδηγίας για τις βιομηχανικές εκπομπές. Προάγει τη διάδοση καινοτόμων τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων (συμπεριλαμβανομένων των αερίων του θερμοκηπίου) και τη σπατάλη πόρων. Η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί για τη λήψη και τη συλλογή δεδομένων από όλους τους βιομηχανικούς κλάδους που καλύπτει η Οδηγία, δίνοντας αρχικά έμφαση σε ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως η παραγωγή σιδήρου, χάλυβα, τσιμέντου και χημικών προϊόντων.
Οι χρήστες μπορούν να υποβάλλουν πληροφορίες μέσω απλού ερωτηματολογίου, ενώ η πλατφόρμα βοηθά τα ενδιαφερόμενα μέρη να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, παρέχοντας μια επισκόπηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, της τεχνολογικής ωριμότητας, του κόστους και των οφελών, καθώς και πιθανών μειονεκτημάτων των εν λόγω τεχνολογιών.
Τι προβλέπει η οδηγία
- Μηδενική ρύπανση: Τίθενται σε ισχύ εκσυγχρονισμένοι κανόνες για τις βιομηχανικές και κτηνοτροφικές εκπομπές. Οι τελευταίοι κανόνες θα συμβάλουν στην προώθηση της καινοτομίας σε νέες και αναδυόμενες τεχνολογίες και θα προωθήσουν την αποδοτικότητα των υλικών και την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, ενθαρρύνοντας πιο πράσινες πρακτικές.
- Βιομηχανικές εκπομπές: Σύμφωνα με τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για μηδενική ρύπανση, η αναθεωρημένη Οδηγία θα έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες εκπομπές από μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και χοιροτροφικές και πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Αυτό θα εξασφαλίσει ένα υγιέστερο περιβάλλον για τους ανθρώπους και τον πλανήτη, προωθώντας παράλληλα την καινοτομία, επιβραβεύοντας τους πρωτοπόρους και παρέχοντας στη βιομηχανία ίσους όρους ανταγωνισμού στην αγορά της Ε.Ε. και βελτιωμένη επενδυτική ασφάλεια.
- Αυστηρότεροι κανόνες για αντιμετώπιση των εκπομπών: Οι επικαιροποιημένοι κανόνες θα καταστήσουν αυστηρότερες τις οριακές τιμές εκπομπών, θα επιβάλουν την ηλεκτρονική αδειοδότηση, θα μειώσουν το διοικητικό κόστος και θα καταστήσουν αυστηρότερους τους όρους για τη χορήγηση παρεκκλίσεων. Θα θεσπίσουν επίσης πιο αποτρεπτικές κυρώσεις (οι χειρότερες παραβάσεις μπορούν να επιβληθούν με πρόστιμα ύψους τουλάχιστον 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών του νομικού προσώπου στην Ε.Ε.) και περισσότερες εξουσίες για τις αρμόδιες Αρχές να αναστέλλουν τη λειτουργία μη συμμορφούμενων εγκαταστάσεων.
- Κυκλική οικονομία: Ο επικαιροποιημένος νόμος θα παράσχει νέα και ισχυρότερα εργαλεία για την κυκλική οικονομία και την αποδοτική χρήση των πόρων. Θα αντιμετωπίσει επίσης τη χημική ρύπανση, έτσι ώστε να χρησιμοποιούνται λιγότερο τοξικές εναλλακτικές λύσεις.
- Προώθηση της καινοτομίας: Οι πρωτοπόροι της Ε.Ε. στη βιομηχανική καινοτομία θα επωφεληθούν από ευέλικτους κανόνες αδειοδότησης για τη δοκιμή τεχνικών με πιο περιβαλλοντικές επιδόσεις. Οι βιομηχανίες θα πρέπει να αναπτύξουν σχέδια μετασχηματισμού, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο οι εγκαταστάσεις τους θα προχωρήσουν προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, τη μηδενική ρύπανση και μια κυκλική οικονομία.
- Προστασία των πολιτών: Η αναθεωρημένη Οδηγία αναγνωρίζει για πρώτη φορά στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ε.Ε. το δικαίωμα να ζητούν αποζημίωση για βλάβες στην υγεία τους που προκαλούνται από παράνομη ρύπανση. Ο νέος κανονισμός για τη διαδικτυακή πύλη για τις βιομηχανικές εκπομπές (IEPR) τέθηκε σε ισχύ στις 22 Μαΐου 2024. Θα ενισχύσει την πρόσβαση σε περιβαλλοντικά δεδομένα, επιτρέποντας στους πολίτες να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με τις άδειες που εκδίδονται στην Ε.Ε. και τις ρυπογόνες δραστηριότητες στο άμεσο περιβάλλον τους. Ο δικτυακός τόπος της Πύλης θα παρέχει πληρέστερες πληροφορίες σχετικά με τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, θα εξορθολογίσει την ηλεκτρονική υποβολή εκθέσεων από τους φορείς εκμετάλλευσης της ΟΒΕ και θα βελτιώσει τη γεωεντοπισμένη παρακολούθηση των εκπομπών και της χρήσης των πόρων.
- Τα κράτη – μέλη έχουν πλέον προθεσμία 22 μηνών για να μεταφέρουν στο εθνικό τους Δίκαιο την αναθεωρημένη ΟΒΕ. Η Επιτροπή θα εκδώσει παράγωγο Δίκαιο (εκτελεστικές και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις) για να συμπληρώσει το νόμο και να συνδράμει στην εφαρμογή του. Τα δεδομένα θα υποβληθούν για πρώτη φορά στη νέα Πύλη για τις Βιομηχανικές Εκπομπές το 2028.
