Γράφει η
Δρ. Μαρία Γιαλλούση
Συγγραφέας του βιβλίου Shopping for Love, Για τον Έρωτα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (2024, εκδ. ΚΨΜ)
Η ποίηση, τα μυθιστορήματα, η μουσική έχουν εκλαϊκεύσει το φαινόμενο του έρωτα με την πρώτη ματιά εδώ και αιώνες. Στην Ωραία Κοιμωμένη της Disney, η πριγκίπισσα Aurora συναντά τον πρίγκιπα Philip για πρώτη φορά στα δέκατα έκτα γενέθλιά της και ερωτεύονται αμέσως. Στο Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, οι εραστές κοιτάζουν πρώτα ο ένας τον άλλον σε μια σφαίρα -κανένας από τους δύο δεν μιλάει-, ωστόσο ο Ρωμαίος, αφού έμαθε το όνομα της Ιουλιέτας από έναν σερβιτόρο, την ερωτεύεται, δηλώνοντας αμέσως ότι δεν ήταν ποτέ ερωτευμένος μέχρι εκείνη τη στιγμή! Η επιτυχία της Kylie Minogue του 2001 Love at First Sight λέει την ίδια ιστορία, όπως και αμέτρητα άλλα ποπ τραγούδια. Υπάρχει όντως έρωτας με την πρώτη ματιά;
Εκατό χιλιοστά του δευτερολέπτου, αυτός είναι ακριβώς ο χρόνος που χρειάζεται για να αξιολογηθεί ένας πιθανός σεξουαλικός σύντροφος. Και αν, μετά από αυτό το κλάσμα του δευτερολέπτου, θα θεωρείτε ότι αυτό το άτομο είναι ελκυστικό, θα αρχίσουν να αναπτύσσονται συναισθήματα και κάποια ζωώδη ένστικτα. Η ανθρωπολόγος Helen Fisher (2017) που διερεύνησε τη διαδικασία επικοινωνίας της έλξης μας σε ένα άλλο άτομο διαπιστώνει ότι το βλέμμα είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό κόλπο στο ανθρώπινο φλερτ σε πολιτισμούς στους οποίους επιτρέπεται η οπτική επαφή μεταξύ των δύο φύλων. Άντρες και γυναίκες συχνά κοιτάζουν επίμονα τους πιθανούς συντρόφους για περίπου δύο έως τρία δευτερόλεπτα, κατά τη διάρκεια των οποίων οι κόρες των ματιών τους μπορεί να διασταλούν – ένδειξη έντονου ενδιαφέροντος. Στη συνέχεια, αυτός που κοιτάζει χαμηλώνει το βλέμμα του και κοιτάζει μακριά. Λοιπόν, τι είναι αυτό που κάνει τις κόρες μας να διαστέλλονται; Δεν αποτελεί έκπληξη, αλλά η εμφάνιση έχει σημασία. Μελέτες αποκαλύπτουν ότι έλκουμε σεξουαλικά άτομα που μας μοιάζουν. Όταν ερευνητές ζήτησαν από τα υποκείμενα μιας έρευνας να βαθμολογήσουν εικόνες προσώπων, ορισμένα από τα οποία είχαν μεταμορφωθεί με βάση τη δική τους εμφάνιση, βρήκαν ότι κάθε άτομο βαθμολόγησε ως πιο ελκυστικά τα μεταμορφωμένα πρόσωπά του (Fisher 2005). Σύμφωνα με τη Fisher υπάρχουν κι άλλα φυσικά χαρακτηριστικά που μπορούν επίσης να ενισχύσουν την έλξη, όπως η καλή χροιά, η καθαριότητα, ενώ οι άνδρες, στα περισσότερα μέρη, γενικά προτιμούν τις παχουλές, με φαρδιά λεκάνη γυναίκες από τις αδύνατες.
Όμως πόσο μπορεί να διαρκέσει η θαυμάσια εμπειρία τού να είναι κανείς ερωτευμένος; Η Dorothy Tennov (1999), και ο John Money (1980, 1988), συμφωνούν ότι οι νευροδιεγέρτες που εμπλέκονται στην ευφορική κατάσταση του ερωτευμένου, μπορούν «να αυξάνουν τις στροφές» του μεταιχμιακού συστήματος επί 18 μήνες έως 3 χρόνια πριν εξαντληθεί το όλο σύστημα. Όταν η Elen Fisher (2005) συνέκρινε στοιχεία από τα Ηνωμένα Έθνη για τη συχνότητα και τα είδη διαζυγίου σε 62 κοινωνίες και για το εξωσυγικό σεξ σε 42 πολιτισμούς, ανακάλυψε ένα μοντέλο του είδους «τέσσερα χρόνια φαγούρα». Το μοντέλο της ταιριάζει θαυμάσια με το τριετές ή τετραετές δέσιμο της νευροδιεγερτικά εξαρτώμενης ρομαντικής ερωτικής τρέλας για το οποίο μιλούν οι Money και Tennov.
