Γράφει ο
Μάνος Κρανίδης
* Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO «KRAMA PROPERTY», Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου
Πρόεδρος ΕΝΙΒΟΠΑ Γραμματέας Ενημέρωσης μέλος ΔΣ Διοικητικού Συμβουλίου ΠΟΜΙΔΑ
Η σημερινή δύσκολη κατάσταση στην περιοχή της Σαντορίνης με την πολυήμερη σεισμική ακολουθία, ανέδειξε ξανά τα κρίσιμα διαχρονικά ζητήματα της αντισεισμικής θωράκισης, στατικής επάρκειας και ασφάλισης των κτιρίων. Στην Ελλάδα από το 1959 εφαρμόζονται αντισεισμικοί κανονισμοί και ειδικά από το 1984 εξαιρετικά αυστηρές προδιαγραφές για τις στατικές μελέτες. Η συντριπτική πλειοψηφία των κτιρίων είναι υψηλής ποιότητας κατασκευής και στατικής επάρκειας, ειδικά αυτών που έχουν άδεια και στατικές μελέτες. Ήδη με αρκετά σεισμικά γεγονότα, τα κτίρια στη συντριπτική πλειοψηφία τους έχουν αντιδράσει καλά με υψηλή αντοχή. Όμως υπάρχουν 3 κατηγορίες κτιρίων που πρέπει να ελεγχθούν αντισεισμικά άμεσα, ως υψηλής στατικής σπουδαιότητας.
- Τα κτίρια μεγάλης συνάθροισης κοινού όπως δημόσια κτίρια και ειδικότερα σχολεία, ΚΑΠΗ, Δημαρχεία, Παιδικοί Σταθμοί, Νοσοκομεία, Υπουργεία, κλπ., ειδικά έτους κατασκευής προ 1980, χωρίς καλή συντήρηση, ειδικά με ελλιπή υγρομόνωση.
- Τα πολυώροφα ακίνητα παλαιότητας κατασκευής προ έτους 1980, πολυκατοικιών και επαγγελματικής χρήσης που επίσης απαιτούν αντισεισμικούς ελέγχους και μελέτη στατικής επάρκειας.
- Τα αυθαίρετα, ειδικά άνω των 2 ορόφων, εκ των πραγμάτων αφού έχουν υλοποιηθεί χωρίς άδεια και στατική μελέτη, και ειδικά αυτά που αποτελούν αυτοτελή ακίνητα και όχι τμήματα ακινήτων.
Για την 1η κατηγορία δημοσίων ακινήτων, προ λίγων μηνών επιτέλους, μετά από καθυστέρηση ετών, δημιουργήθηκε το Μητρώο Μηχανικών μέσω Τεχνικού Επιμελητηρίου και με ευθύνη της Πολιτείας ξεκίνησε η απογραφή και ο πρωτοβάθμιος έλεγχος των δημοσίων κτιρίων, που εκτιμώνται σε 65.000 περίπου σε όλη την Ελλάδα. Μια διαδικασία χρονοβόρα, που σε 2η φάση θα οδηγήσει σε δευτεροβάθμιους ελέγχους και μελέτες στατικής επάρκειας, όπου απαιτείται.
Για τη 2η κατηγορία, τους ιδιοκτήτες και τα ιδιωτικά κτίρια παλαιότητας κατασκευής, η μεγαλύτερη θωράκισή τους είναι ο πρωτοβάθμιος στατικός έλεγχός τους, και όπου απαιτηθεί μελέτη στατικής επάρκειας μαζί με ασφάλισή τους για όλες τις φυσικές καταστροφές· σεισμό, φωτιά και πλημμύρα. Είναι μια κίνηση επένδυση και όχι κόστους, αφού έτσι θωρακίζουμε τα ακίνητα μας έναντι σεισμικών προβλημάτων και έτσι ανεβάζουμε σημαντικά την αξία τους. Άλλωστε σε ακίνητα κατασκευής άνω της 40ετίας είναι το μεγαλύτερο ρίσκο η εξασφάλιση της κατασκευαστικής ετοιμότητας και επάρκειας και της δυνατότητας αποζημίωσης σε περίπτωση ζημίας από ένα σεισμικό γεγονός ή άλλες φυσικές καταστροφές.
Για την 3η κατηγορία των αυθαιρέτων κτισμάτων χωρίς καμία στατική μελέτη, είναι άμεσα επιβεβλημένη και υποχρεωτική η μελέτη στατικής επάρκειας με εφαρμογή των απαιτούμενων ενισχύσεων και μετέπειτα η ασφάλισή τους (εάν γίνει εφικτή και δεκτή από τους φορείς ασφάλισης). Αυτά είναι τα ακίνητα με τον μεγαλύτερο κίνδυνο και ρίσκο και μόνο μια μελέτη στατικής επάρκειας τα θωρακίζει και τους δίνει ασφαλή αξία.
Γι’ αυτό η Πολιτεία οφείλει άμεσα να ολοκληρώσει τους χιλιάδες έλεγχους αφού το 70% των κτιρίων στην Ελλάδα δηλαδή περίπου 5 εκατ. κτίρια είναι κατασκευής προ έτους 2000 και 30% προ του 1980 ήτοι 2 εκατ. κτίρια. Ενώ και τα κτίρια συνάθροισης κοινού είναι επίσης χιλιάδες σε όλη τη χώρα. Αυτά που είναι κατασκευής προ του έτους 1959 δηλαδή προ του 1ου Αντισεισμικού Κανονισμού είναι κοντά στο 1 εκατ. κτίρια. Όμως αυτά που είναι 1ης προτεραιότητας ελέγχου, δημόσια και ιδιωτικά, μπορούν να υπολογισθούν σε 80-100 χιλιάδες κτίρια, ανάμενα σε αυτά συνάθροισης κοινού όπως νοσοκομεία, σχολεία, γραφεία, εμπορικά κέντρα, κ.λπ., στα οποία πρέπει να προηγηθεί ο αντισεισμικός έλεγχος και να γίνει άμεση συντήρηση και ενίσχυση εφόσον απαιτηθεί. Μάλιστα ήδη εκκρεμούν χιλιάδες αντισεισμικοί έλεγχοι που δεν έγιναν μετά τον σεισμό της Πάρνηθας το 1999! Επίσης απαιτούνται φορολογικά και χρηματοδοτικά κίνητρα για την εκπόνηση στατικών μελετών σε ιδιωτικά κτίρια, ακριβώς όπως και για την ασφάλιση των ακινήτων με έκπτωση από ΕΝΦΙΑ ή φόρο εισοδήματος. Επίσης για τα αυθαίρετα, η υποχρεωτική μελέτη στατικής επάρκειας μειώνει το πρόστιμο του αυθαιρέτου.
Απαιτείται άμεση παρέμβαση, καθώς οι αντισεισμικοί έλεγχοι και οι μελέτες απαιτούν χρόνο. Εκτός από τον πρωτοβάθμιο μακροσκοπικό έλεγχο του φέροντα οργανισμού, είναι αναγκαία μια δευτεροβάθμια μελέτη στατικής επάρκειας. Αυτή η διαδικασία είναι αναλυτική και εκπονείται από εξειδικευμένο πολιτικό μηχανικό, ο οποίος πραγματοποιεί πλήρη επιτόπια αποτύπωση του φέροντος οργανισμού και ελέγχει τα εγκεκριμένα στατικά σχέδια της οικοδομικής άδειας. Η μελέτη συνοδεύεται από ειδικούς ελέγχους, όπως υπέρηχοι, κρουσιμετρήσεις, εξόλκευση ήλων και πυρηνοληψία. Τέλος, με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού, γίνεται η επίλυση του φορέα, από την οποία προκύπτει ένα πόρισμα και μια μελέτη στατικής επάρκειας.
Για τα νέα κτίρια, είναι κρίσιμο να συνεχίζεται η σωστή στατική μελέτη και η ουσιαστική επίβλεψη από τους αρμόδιους μηχανικούς. Το κρίσιμο σημείο είναι να ενσωματωθεί βαθιά στη φιλοσοφία του κράτους, των ιδιοκτητών και των επενδυτών η αντίληψη ότι η επένδυση σε σωστές στατικές μελέτες, αντισεισμικές κατασκευές με υλικά υψηλής ποιότητας, καθώς και σε λεπτομερείς ελέγχους στατικής επάρκειας και ασφάλειας των υφιστάμενων κτιρίων, αποτελεί στρατηγική προστασίας και προάγει τη μεγαλύτερη υπεραξία που σχετίζεται με την ασφαλή διαβίωση, κατοίκηση και επαγγελματική δραστηριότητα. Είναι επιτακτική ανάγκη να αναληφθούν άμεσες δράσεις από την κυβέρνηση και την Πολιτεία, καθώς η καθυστέρηση είναι ήδη επικίνδυνη και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους σε περίπτωση μεγάλου σεισμικού φαινομένου.
