Η υπέροχη ηθοποιός μιλάει για τον ρόλο – πρόκληση που αποδέχτηκε να υποδυθεί την αμφιλεγόμενη φιγούρα της θρυλικής σκηνοθέτιδος Λένι Ρίφενσταλ, την αγάπη της για τους ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, αλλά και για τα ζώα, και αποκαλύπτει τι την κάνει να αποφορτίζεται από την πεζή καθημερινότητα
Mπορεί η τέχνη να διαχωριστεί από την πολιτική; Ποια είναι η ευθύνη του καλλιτέχνη απέναντι στην Ιστορία;
Αυτά είναι μόλις δυο από τα ερωτήματα που θα κληθεί να απαντήσει ο θεατής της παράστασης «Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια;» που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο «Φούρνος».
Μια παράσταση για τη ζωή και το έργο της αμφιλεγόμενης Γερμανίδας σκηνοθέτιδος των ταινιών «Ο θρίαμβος τη θέλησης» και «Olympia», οι οποίες θεωρούνται αριστουργήματα της αισθητικής του κινηματογράφου αλλά και σύμβολα προπαγάνδας του χιτλερικού καθεστώτος.
Η Ρίφενσταλ, η οποία έφυγε από τη ζωή το 2003 σε ηλικία 101 ετών, παραμένει ακόμη και σήμερα (πόσο μάλλον λίγες ημέρες μετά τις εκλογές στη Γερμανία και τα ανεβασμένα ποσοστά του ακροδεξιού κόμματος ΑfD) μια ενδιαφέρουσα φιγούρα, τόσο λόγω του καλλιτεχνικού της έργου όσο και της σύνδεσής της με το ναζιστικό καθεστώς.
Οι καινοτόμες τεχνικές που εισήγαγε για τη χρήση της κάμερας, συνεχίζουν να επηρεάζουν τον κινηματογράφο και τη φωτογραφία. Ποιος όμως μπορεί να ξεχάσει για παράδειγμα ότι ήταν αυτή που συνεχάρη τον Χίτλερ για την κατάκτηση του Παρισιού τον Ιούνιο του 1940;
Στην παράσταση, η Βάνα Πεφάνη σκηνοθετεί την Άννα Αδριανού και τον Βασίλη Αφεντούλη σε μια υποθετική συζήτηση – συνέντευξη ενός σύγχρονου δημοσιογράφου με τη Λένι Ρίφενσταλ.
Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του θεάτρου «Φούρνος» και πριν φορέσει για μια ακόμα φορά την περούκα της Λένι Ρίφενσταλ στον ρόλο της ζωής της (χωρίς καμία δόση υπερβολής) συναντήσαμε την Άννα Αδριανού και συνομιλήσαμε μαζί της για πολλά…
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΑΣΟΣ ΜΕΡΓΙΑΝΝΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΩΤΑ ΕΦΡΕΜΙΔΟΥ
Πώς συναντηθήκατε με το έργο «Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια;». Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε ώστε να υποδυθείτε επί σκηνής μια τόσο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα;
Αυτό που με παρακίνησε ήταν η τεράστια διαφορά μου με τη Ρίφενσταλ σε στάση ζωής και ηθικής. Αναζητούσα ένα θεατρικό έργο το οποίο μπορούσε να περάσει μηνύματα πάνω σε θέματα πανανθρώπινα και βαθύτερα πολιτικά, όχι με τη στενή κομματική έννοια αλλά με την ανώτερη ηθική που πρέπει να συνδέει τους ανθρώπους σε κάθε κοινωνία και ιστορική στιγμή και να προωθεί την αλληλοβοήθεια, την ενσυνείδηση, την ευαισθησία απέναντι στη μοίρα των άλλων και στα όποια εγκλήματα εναντίον των λαών.
Ο φίλος Γιώργης Κοντοπόδης μου σύστησε το έργο αυτό που έγραψε ο ταλαντούχος Άγγελος Ανδρεόπουλος πάνω σ’ αυτά τα θέματα, με αφορμή τη ζωή και τον ψυχισμό της Λένι Ρίφενσταλ. Πρόκειται για μια σπουδαία σκηνοθέτη του κινηματογράφου (ίσως τη σπουδαιότερη) που παρά την ευαισθησία στην Τέχνη της, η άκρατη φιλοδοξία της και η φιλαυτία της, την οδήγησαν να υπηρετήσει με τις ταινίες της τον Χίτλερ και τον Ναζισμό, παραβλέποντας τις θηριωδίες τους και τα τρομακτικά εγκλήματα που γίνονταν από το καθεστώς που εκείνη προπαγάνδιζε «ελαφρά τη καρδία».
Στη δίκη και τις συνεντεύξεις που έδωσε μετά τον πόλεμο, ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε τίποτα από όσα φρικτά συνέβαιναν γύρω της κι ότι δεν την ενδιέφερε η πολιτική, αλλά μόνο η Τέχνη. Η οποία κατ’ αυτήν δεν έχει Ηθική και είναι πάνω από το Καλό και το Κακό. Άποψη για την οποία γίνεται μεγάλο θέμα σήμερα (ας θυμηθούμε και το «Me Too»). Kι επειδή κι εγώ και η σκηνοθέτης και διασκευαστής του έργου Βάνα Πεφάνη ανήκουμε στη μερίδα εκείνων που πιστεύουν ότι η Τέχνη είναι πολιτική πράξη από μόνη της και οφείλει να προωθεί την ηθική και το καλό, είδαμε το έργο και την παράσταση σαν μια ευκαιρία να μιλήσουμε γι’ αυτά και να υψώσουμε τη δική μας φωνή απέναντι στη Λένι Ρίφενσταλ.
Στις μέρες μας ενισχύεται η νοοτροπία του ατομισμού, της απάθειας απέναντι στα κοινωνικά δεινά και στα εγκλήματα εναντίον λαών και ανθρώπων, για χάρη της προσωπικής ευμάρειας και της καριέρας του καθενός, αλλά βλέπουμε και μια επάνοδο του Φασισμού σε όλο τον κόσμο. Από αδιαφορία; Από απόγνωση; Αυτά κάνουν το έργο και την παράσταση πιο επίκαιρα από ποτέ. Σαν πλοκή, βλέπουμε τη Ρίφενσταλ σε μια συνέντευξη φωτιά με έναν σύγχρονο δημοσιογράφο, ένα bras de fer μεταξύ τους γεμάτο σασπένς. Πόσο θα επηρεάσει ο ένας τον άλλον;
Τι ανακαλύψατε για τη Ρίφενσταλ κάνοντας τη δική σας έρευνα; Πώς γίνεται ένας άνθρωπος που ασχολήθηκε με την Τέχνη σε όλη του τη ζωή να μη διέθετε την ευαισθησία του καλλιτέχνη; Καταφέρατε να απαντήσετε σε αυτό το ερώτημα;
Υπάρχει μέσα στο έργο μια φράση – κλειδί που της λέει ο δημοσιογράφος. Την κατηγορεί για «ηθική σχιζοφρένεια». Όμως από αυτήν έπασχαν και πάσχουν κι άλλοι καλλιτέχνες και άνθρωποι σημαντικοί κι ευαίσθητοι μέσα στη δουλειά τους, οι οποίοι έξω από αυτήν γίνονται σκληροί κι αμείλικτοι με τη μοίρα των άλλων. Το ταλέντο είναι ένα θείο δώρο σε έναν άνθρωπο, αλλά η φιλοδοξία και η ματαιοδοξία μπορούν να καταστρέψουν μια ψυχή, αλλά όποια μεγάλα θα μπορούσε να κάνει. Και δεν μιλάω για έργα Τέχνης, αλλά για έργα που βοηθούν τον πλανήτη και την ανθρωπότητα να γίνουν καλύτεροι. Αυτά είναι τα σημαντικά που οφείλουμε να κάνουμε όλοι μας.
«Η Τέχνη δεν έχει ηθική» ισχυρίζεται η Ρίφενσταλ. Ποια είναι η άποψή σας;
Το είπα πιο πάνω. Η Τέχνη σαν κάτι ουράνιο, οφείλει να έχει ηθική. Όχι τη στενή κοινωνική ηθική αλλά την αναφορά στην πνευματική πορεία των ανθρώπων και στην κάθαρση των πράξεών μας. Αυτό το έχουν όλα τα μεγάλα κλασικά έργα – γι’ αυτό έμειναν διαχρονικά και κλασικά. Όσο για τις υπέροχες ταινίες της Ρίφενσταλ, ποιος τις βλέπει και τις γνωρίζει σήμερα; Η γυναίκα με τη ματαιοδοξία της πέρασε από τη δόξα στην απόλυτη κατακραυγή. Αλλά κυρίως έχασε τη βαθύτερη ύπαρξή της, τον ανώτερο εαυτό που όλοι κρύβουμε μέσα μας και οφείλουμε να τον κρατήσουμε ζωντανό.
Με έναν τόσο κόντρα ρόλο, νιώθετε ότι ανοίγουν για εσάς νέοι υποκριτικοί δρόμοι; Η Ρίφενσταλ σας έκανε π.χ. να ανακαλύψετε νέους τρόπους προσέγγισης ενός ρόλου;
Αυτό, ναι. Για μένα που οι ρόλοι μου είχαν πάντα βαθύ συναισθηματικό υπόβαθρο και ξεκινούσα να τους προσεγγίζω μέσα από αυτό, ήταν πολύ δύσκολο να πλησιάσω και να ερμηνεύσω μια ηρωίδα που ουσιαστικά είχε σκοτώσει κάθε συναισθηματική φωνή μέσα της και είχε παγώσει την καρδιά της. Έτσι παράλληλα με την ψυχική της προσέγγιση, χρησιμοποίησα και δύσκολες τεχνικές. Η Βάνα Πέφανη με βοήθησε πολύ σ’ αυτό.
Μιας και αναφερθήκατε στη σκηνοθέτη της παράστασης, θα ήθελα να μου πείτε με δυο λόγια πώς ήταν η συνεργασία σας.
Μαζί κάναμε βήμα – βήμα αυτό το δύσκολο αλλά τόσο ενδιαφέρον ταξίδι στη χαμένη ψυχή της Λένι Ρίφενσταλ και της οφείλω πολλά. Η βοήθειά της ήταν πολύτιμη. Η ίδια είναι μια προικισμένη καλλιτέχνης αλλά και ένας πολύ ευαίσθητος άνθρωπος με ισχυρή κοινωνική ενσυναίσθηση.
Τι σας λένε οι θεατές μετά την παράσταση;
Είναι ενθουσιασμένοι και ιδιαίτερα προβληματισμένοι. Πολλοί μένουν στο μπαρ του θεάτρου μέχρι αργά (σ.σ. το μπαρ στο θέατρο «Φούρνος» διανυκτερεύει) και συζητούν για το έργο και τα θέματα που βάζει. Αυτό για μένα είναι η μεγαλύτερη επιτυχία. Το θέατρο πρέπει να αγγίζει τον νου και την ψυχή, να αναμοχλεύει τα βαθύτερα που μας προβληματίζουν. Αυτός πρέπει να είναι ο ρόλος του.
Αντέχει η Αθήνα τόσες θεατρικές σκηνές; Ποια είναι η άποψή σας;
Κανονικά όχι. Κι αυτό είναι και κακό και καλό. Κακό, γιατί δεν γίνεται να επιβιώσουν πολλές από αυτές και μπορεί να χαθούν και καλές δουλειές μέσα στο πλήθος και τον τεράστιο ανταγωνισμό. Καλό, γιατί μέσα από τις παραστάσεις αυτές δίνεται βήμα σε νέους καλλιτέχνες και ομάδες που ίσως αλλιώς να μη γνωρίζαμε ποτέ.
Είναι γνωστή η αγάπη σας για τα ζώα. Πώς ξεκίνησε αυτή η αγάπη και με ποιο τρόπο τη διοχετεύετε;
Νομίζω ότι για κάποιο λόγο σχεδόν γεννήθηκα με αυτή την αγάπη μέσα μου. Και μεγαλώνοντας την έκανα πράξη. Αγωνίζομαι εθελοντικά και ακτιβιστικά για τα δικαιώματα των ζώων, αδέσποτων κυρίως, αλλά και για την ευζωία των δεσποζόμενων. Δουλεύω στο facebook και στα social σε επαφή με πολλούς φιλόζωους και φιλοζωικούς συλλόγους και ομάδες. Μάλιστα, ανήκω σε πολλές απ’ αυτές καθώς και σε δυο φιλοζωικές ομοσπονδίες, με στόχο τη σωτηρία τους από αρρώστιες, ατυχήματα, κακοποιήσεις, τη μείωση των αδέσποτων (μέσω στειρώσεων και υιοθεσίας) και την αλλαγή των ανεπαρκών νόμων. Είναι μια δουλειά που την κάνω παράλληλα με ό,τι άλλο συμβαίνει στη ζωή μου γιατί είναι στόχος ζωής για μένα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν με ενδιαφέρουν και οι άνθρωποι, ιδιαίτερα όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Από όσους φιλόζωους γνώρισα, γνωρίζω ότι είναι παράλληλα και βαθιά φιλάνθρωποι. Όποιος πονάει με τον πόνο των άλλων, δεν ξεχωρίζει τα πλάσματα σε ανθρώπινα και μη.
Ποιά είναι τα επόμενα σχέδιά σας στο κομμάτι τόσο της υποκριτικής όσο και της συγγραφής;
Υπάρχουν σκέψεις αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα κάποια. Η Λένι Ρίφενσταλ μου απέσπασε πολλή ενέργεια μέχρι στιγμής. Και δεν μου αρέσει να προτρέχω στη ζωή μου, για να απολαμβάνω το κάθε βήμα.
Μένετε στη Νέα Πεντέλη, παλιότερα στα Βριλήσσια. Αλήθεια, θα μπορούσατε να μένετε στο κέντρο της πόλης σήμερα;
Όχι, παρότι μου αρέσει να κάνω βόλτες στο κέντρο. Αλλά το κέντρο της ζωής μου ήταν από χρόνια στα προάστια. Μου αρέσει να ζω κοντά στη φύση, σε συνθήκες που μου φαίνονται πιο ήρεμες και ανθρώπινες.
Τι θα απαντούσατε εάν σας γινόταν πρόταση να κατέλθετε ως υποψήφια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ή στην κεντρική πολιτική σκηνή;
Θα απαντούσα «όχι». Πιστεύω ότι ένας καλλιτέχνης οφείλει να μιλάει πιο πολύ μέσα από το δικό του έργο.
Τι σας κάνει να αποφορτίζεστε από την καθημερινότητα;
Η φύση, τα ζώα, οι αγαπημένοι μου άνθρωποι, η μουσική…
INFO
«Η Λένι Ρίφενσταλ Κοιμάται τα βράδια;»
του Άγγελου Ανδρεόπουλου
Σκηνοθεσία – Διασκευή: Βάνα Πεφάνη
παιζουν: Άννα Αδριανού και ΒασίληΣ ΑφεντούληΣ
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 στο θέατρο «Φούρνος» Μαυρομιχάλη 168
Λίγα λόγια για το έργο
Στο θεατρικό αυτό έργο, η Ρίφενσταλ επιστρέφει στο προσκήνιο το 2024 για να δώσει μια αποκαλυπτική συνέντευξη σ’ έναν δημοσιογράφο. Με αφετηρία την καλλιτεχνική της αναγνώριση και τη συνεργασία της με το ναζιστικό καθεστώς, η παράσταση αναδεικνύει την πάλη της με τη μνήμη, την αλήθεια και την ανάγκη της για αποδοχή. Μέσα από έναν έντονο διάλογο και αντιπαραθέσεις αποκαλύπτεται η πολυπλοκότητα της προσωπικότητάς της και ο διχασμός που προκαλεί ακόμα και σήμερα.
Μια γυναίκα παγιδευμένη ανάμεσα στο ταλέντο και την ηθική, την επιτυχία και την κατακραυγή. Ένας Δημοσιογράφος που πραγματοποιεί μια ιστορική συνέντευξη. Τι θα συμβεί σ αυτά τα δύο πρόσωπα; Πόσο θα επηρεάσει το ένα το άλλο;
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας: Άγγελος Αδρεόπουλος
Σκηνοθεσία – Διασκευή – Φωτισμοί: Βάνα Πεφανη
Σκηνικα Κοστουμια: Γιωργος Λυντζερης
Μουσικη: Μανος Αντωνιαδης
Video Art: Νικος Γιαβροπουλος
Βοηθος Σκηνοθετιδας: Ντεπυ Παγκα
Ημερες Και Ωρες: Δευτέρα Και Τρίτη Στις 21.00
Τιμες Εισιτηριων: Κανονικό 16 Ευρώ,
Φοιτητικό – Ανέργων – Άνω Των 65, 13 Ευρώ
Προπωληση: www.More.Com
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ΑΜΑΡΥΣΙΑ
