Τη συναντώ για πρώτη φορά την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου επί σκηνής να παρουσιάζει τη μουσική performance «EROS». Σε μια γιορτή τιμής ένεκεν στον έρωτα, μας πήρε εκείνο το βράδυ από το χέρι και μας ταξίδεψε σε όμορφους κόσμους, σε μέρη βγαλμένα από παραμύθι, με εραστή και ερωμένη τη μουσική. Γίναμε συνοδοιπόροι της και συγκινηθήκαμε στο πλάι της…
H βραβευμένη σοπράνο, συνθέτρια και πιανίστα Μαρίκα Κλαμπατσέα, με συγκινεί βαθιά σε αυτή την κουβέντα μας που ακολουθεί. Μιλάμε για τη performance «EROS» αλλά και για το τι την εμπνέει σε αυτή τη ζωή.
Μοιραζόμαστε, λόγια, σκέψεις. Σε μια συζήτηση που μοιάζει με ποίημα, με μελωδία. Και με συνεπαίρνει.
Και καθώς απαντάει στις ερωτήσεις μου, για ένα λόγο που δεν μπορώ να σας εξηγήσω, μου έρχονται στο μυαλό τα λόγια του σπουδαίου Βίνσεντ Βαν Γκογκ: «Ονειρεύομαι τη ζωγραφική μου και ζωγραφίζω το όνειρό μου».
Και καθώς η μουσική μάς τραβά από το χέρι, εγώ σας αφήνω να «ταξιδέψετε» με την κουβέντα μας, όπως ταξίδεψα κι εγώ.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗ
Για χάρη του έρωτα, κυρία Κλαμπατσέα, γράφτηκαν από ευλογημένα χέρια ποιήματα, μουσικές και τραγούδια. Μιλήστε μας για τη performance «EROS». Τι στάθηκε αφορμή της μουσικής αυτής ιδέας;
Ναι! Το «EROS» είναι η αγάπη. Αγάπη για τη ζωή, η χαρά και η οδύνη, η υπέρβαση, το πάθος, η αίσθηση ότι είσαι μακριά από τις μικρότητες τούτης της ζωής και ζεις σε έναν άλλο ξέχωρο κόσμο, είναι πολύτιμος! Η performance «EROS» είναι η στάση μου απέναντι στη ζωή, η άρνησή μου να προσαρμοστώ στο μοντέλο αυτό που προσπαθεί να επιβάλει το πωρωμένο κοινωνικό σύστημα, σαν μονόδρομο, αυτόν της αποξένωσης του ανθρώπου από τις ίδιες του τις ανάγκες. Το «EROS» είναι η διαφυγή μου, το καταφύγιο σε δύσκολες καταστάσεις, όπου εκεί ξεκουράζομαι από όλα αυτά. Εκεί που μας αγαπούν για ότι ακριβώς είμαστε. Μια άλλη όψη είναι το «EROS» και η ανιδιοτελής αγάπη. Στον έρωτα όλα ως δια μαγείας χρωματίζονται, φέρνοντάς μας γλυκύτητα και βλέποντας τη ζωή κάτω από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα, μιας και τότε δεν μας αφορά τίποτα, αφού δεν διακρίνουμε και τίποτα, πάρα μόνο αυτό που βλέπουμε, βιώνουμε και αισθανόμαστε: τον έρωτα! Έτσι απλά!
Οι σκέψεις αυτές και οι ανάγκες για καλύτερη ζωή και επιβίωση όπως την εννοώ, να εξακολουθώ δηλαδή μεσ’ στον χρόνο να είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος διατηρώντας τα στοιχεία αυτά που με καθόρισαν μέχρι σήμερα, τις θεωρώ ζωοφόρες.
Το «EROS» εμπνέεται από τις μουσικές που σφράγισαν την παιδική και εφηβική ηλικία μου, μέχρι σήμερα. Αγκαλιάζει ένα πλατύ μουσικό φάσμα από άριες, ροκ και αγαπημένες αιθέριες μελωδίες που σφράγισαν τη μουσική μου πορεία, ως και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Υπάρχει ακόμη και πικρή παρωδία, μιλώντας για την τραγική αλλά και κωμική πλευρά του έρωτα, όπως όταν τραγουδώ το «Someday My Prince Will Come» από το έργο κινούμενων σχεδίων του Walt Disney η «Χιονάτη και οι επτά Νάνοι» (1937), του συνθέτη Frank Churchill.
Έχετε συμμετάσχει σε φεστιβάλ στο Εδιμβούργο, την Πράγα και τη Νέα Υόρκη. Μιλήστε μας γι’ αυτές τις εμπειρίες σας.
Είναι ενδιαφέρουσα η εμπειρία της συμμετοχής σε φεστιβάλ για τον καλλιτέχνη και η συνάντηση, το αλισβερίσι και η γνώση άλλων έργων καλλιτεχνών από όλα τα μέρη του κόσμου. Υπάρχει όμως μεγάλος συναγωνισμός και βλέπει κανείς πόσο πρέπει να βασίζεται όχι στο έργο του, αλλά στην προβολή και διαφήμισή του για να μπορέσει να επιβιώσει, κάτι που ευτυχώς ποτέ δεν ακολούθησα . Η εμπορικότητα είναι η υπ’ αριθμό ένα συμβολή για την επιτυχία του έργου του, παρά η ίδια η αξία του έργου, και αυτό είναι απογοητευτικό. Τα μέσα ενημέρωσης προωθούν και προβάλλουν αποκλειστικά τα εμπορικά έργα. Ο ρομαντισμός που μπορεί να έχει ένας καλλιτέχνης, ειδικά στην αρχή της σταδιοδρομίας του, μόνος του με τις αφίσες του στο χέρι, μπορεί να επιβιώσει μέσα σε όλη αυτή τη σύνθεση και νοοτροπία των φεστιβάλ, μπορεί να είναι ουτοπικός και αποθαρρυντικός.
Είχα την τύχη να σας παρακολουθήσω επί σκηνής. Τι σημαίνει «Έρως» για σας;
Ο αυτοσχεδιασμός και η ερμηνεία μου εκφράζει ακριβώς, το τι σημαίνει έρωτας. Η μουσική είναι αυτή που απαντά σαφέστερα στο ερώτημά σας.
Θα ήθελα όμως και να αναφερθώ στο ποίημα του αγαπημένου ποιητή Νίκου Καρούζου κλείνοντας, που ταυτίζομαι απόλυτα .
Είναι το «Ένα Έρημο Άνθος».
«Βαθύτερο απ’ την αγάπη και την ταραχή
που φέρνει μεσ’ στο στήθος η επιθυμία
ζει στο θαλάσσιο βράχο έν’ άνθος ολομόναχο.
Ποια φωνή το κυρίεψε και μοιάζει σαν να δείχνει
την άγνωστη γαλήνη με μικρά χρώματα…
Είναι βγαλμένο στους κινδύνους της χαράς
αμέριμνο σαν ιδέα».
Αγαπάτε τον αυτοσχεδιασμό και αυτό φαίνεται επί σκηνής. Πόσο εύκολος ή δύσκολος είναι ο δρόμος ενός επιτυχημένου αυτοσχεδιασμού και ποια προσόντα απαιτούνται;
Είναι δύσκολος ο αυτοσχεδιασμός και ίσως και εξουθενωτικός!
Δεν γνωρίζω τι εννοείτε ακριβώς με τη λέξη πετυχημένος. Θα σας απαντήσω όμως τι θεωρώ και πότε νοιώθω ικανοποιημένη όταν αυτοσχεδιάζω με δυό απλά λόγια. Ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να απεγκλωβίσει ό,τι αισθανόμαστε, σε ότι αφορά τη μουσική ή τη φωνητική έκφραση και το μετατρέπει σε ήχους και ερμηνεία. Όσο πιο πολύ συμβαίνει αυτό τόσο μεγαλύτερη ικανοποίηση νοιώθει ο μουσικός, γιατί μπόρεσε να δημιουργήσει τη μουσική που κύριος εμπνευστής της είναι ο ίδιος! Πετυχημένος αυτοσχεδιασμός με μια έννοια θα μπορούσε να είναι αυτός που η μουσική ανάπτυξη και σύνθεση λέει κάτι συγκεκριμένο και είναι ο καθρέφτης του εαυτού χωρίς ίχνος κρυψίνοιας ή οποιασδήποτε αγωνίας για το αποτέλεσμα. Ο έλεγχος υπάρχει αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Ο θυμός, η επιθετικότητα, η χαρά, ο ενθουσιασμός και η λύπη προχωράνε χέρι χέρι χωρίς φόβο ή αμηχανία, ελευθέρα στον γενναιόδωρο όπως αποκαλώ αυτοσχεδιασμό! Είναι ένα εργαλείο πολύτιμο για κάθε καλλιτέχνη ώστε να ολοκληρώσει τη μουσική του δημιουργία.
Αυτό είναι πρωταρχικό, η δυνατότητα της ελεύθερης μουσικής έκφρασης, που θα μπορούσε και θα έπρεπε να διδάσκεται ευθύς εξ αρχής στα ωδεία από τα πρώτα χρόνια μάθησης της μουσικής!
Κάποτε ο Βίκτωρ Ουγκώ είχε πει: «Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της». Τι σημαίνει έμπνευση για σας; Τι σας εμπνέει σε αυτή τη ζωή;
Με εμπνέουν οι ωραίοι και απλοί άνθρωποι! Αυτοί που ονειρευόμουν από παιδί και εξακολουθώ ευτυχώς να τους συναντώ σε ένα βαθμό στη ζωή μου. Η ανιδιοτελής αγάπη, η ειλικρίνεια και η αλληλεγγύη. Η εσωτερική γαλήνη. Όταν όλα αυτά συμβαίνουν γύρω μου, μπορώ να εμπνέομαι και να δημιουργώ. Υπάρχουν όμως και θλιβερά, τραγικά γεγονότα στη ζωή μου, όπως ο θάνατος, η απώλεια ενός αγαπημένου και το πένθος που οδηγεί κάποιες φορές σε μια μουσική δημιουργία που δρα ανακουφιστικά και είναι διέξοδος ψυχική.
Επί σκηνής και η σκηνοθέτις Aliki Peterson. Μιλήστε μας γι’ αυτή τη συνεργασία.
Με τη σκηνοθέτη Aliki Peterson είμαστε δυο γυναίκες επί σκηνής που ενώνονται καλλιτεχνικά μιλώντας για την αγάπη. Και αυτό από μόνο του είναι συγκινητικό. Μου έδωσε η Αλίκη την ευκαιρία να μπορέσω να ολοκληρώσω την ιδέα του «EROS»!
Η Μαρία Πολυδούρη και ένα από τα ποιήματα που θα διαβάσει η Aliki Peterson και μελοποιώ, είναι το «Μόνο γιατί µε αγάπησες»… «Δεν σ’ αγαπώ παρά γιατί µ’ αγάπησες, γιατί µε κράτησες στα χέρια σου». Με συγκινεί γιατί τόσο απλά και ανθρώπινα µιλά η ποιήτρια για την αγάπη, τον έρωτα. Στιγμές που όλοι µας ζήσαμε και μένουν ανεξίτηλες γλυκά στη µνήµη µας. Ακόµη το αιχμηρό «Daddy» της Αµερικανίδας πρωτοπόρου ποιήτριας Sylvia Plath. Κατακραυγή ενάντια στον αυταρχισμό του φασίστα πατέρα της. Ταυτίζομαι µε το δράμα που ζει και µε προκαλεί μουσικά και ερμηνευτικά σαν alter ego της. Η Αμερικανίδα ποιητής και πεζογράφος H.D. Doolittle και οι στίχοι από την τριλογία «Η ανθοφορία της ράβδου», «πηγαίνω εκεί που αγαπώ και µε αγαπούν μέσα στο χιόνι», µόνο μελωδία γεννούν διαβάζοντάς τους, οδηγώντας µε στη μελοποίηση του ποιήματος. Τα «Γράμματα Αγάπης» της Sylvia Plath, αναλύουν τι σημαίνει έρωτας, συνδέοντας την τραγικότητα µε ό,τι πιο όμορφο αισθάνεται κανείς όταν αγαπά. Η ποίηση είναι αυτοτελής συχνά στο «EROS» και δεν επιδέχεται μουσική παρέμβαση. Η μουσική επίσης διατηρεί την αυτονομία της και την προσωπική έκφραση. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και όλη η ιδέα του «EROS», ένα αμάλγαμα μουσικής και ποίησης. Δύο γυναίκες που ενώνονται καλλιτεχνικά μιλώντας για την αγάπη!
Κλείνοντας… Καλλιτέχνης τελικά γεννιέσαι;
Θα απαντήσω με ένα κατηγορηματικό «όχι»Ι.
INFO
«EROS» – Mουσική performance
Πιάνο – Φωνή: Μαρίκα Κλαμπατσέα
Ανάγνωση ποιημάτων: Aliki Peterson
Πού: Χώρος Τέχνης Ασωμάτων, Ασωμάτων 6, Θησείο
Πότε: Παρασκευή 21 Μαρτίου και Παρασκευή 28 Μαρτίου στις 21:00
Είσοδος: 15 € (γενική είσοδος), 10 € (φοιτητικό)
Προπώληση εισιτηρίων: Ticketservices
Πληροφορίες και κρατήσεις: 693 923 8611 & 211 8009838
