Το εθνικό σχέδιο για τα ύδατα και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας που παρουσιάστηκαν σε σύσκεψη στο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη την Τετάρτη 23 Ιουλίου που όπως σημειώθηκε κατά τη διάρκειά της «αποτελεί επείγουσα μεταρρυθμιστική ανάγκη η οποία σε πρώτο χρόνο θα έρθει να απαντήσει στις πιεστικές ανάγκες του σήμερα και, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, να προετοιμάσει τη χώρα για τις μεγάλες προκλήσεις των επόμενων 30 ετών», έγιναν δεκτές με αντιδράσεις και επιφυλάξεις σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κατά την παρουσίαση του σχεδίου, ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι το νερό «είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό και πόρος ζωτικής σημασίας και μόνο έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται», ενώ στη συνέχεια έγινε αναλυτική παρουσίαση των επιστημονικών δεδομένων για το μέγεθος του προβλήματος.
Με βάση τα στοιχεία, η χώρα μας κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας. Η στάθμη των φραγμάτων είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ ενδεικτικό είναι πως τα αποθέματα στην Αττική έχουν μειωθεί πάνω από 50% σε σχέση με το 2022.
Υπό τα δεδομένα αυτά, αποφασίστηκε ένας ολιστικός τρόπος αντιμετώπισης του ζητήματος απέναντι στον κατακερματισμό μεταξύ διαφορετικών φορέων, που υπάρχει σήμερα, με ένα νέο μοντέλο διαχείρισης «σε ένα πιο λειτουργικό σύστημα, με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και περισσότερες επενδύσεις», όπως αναφέρθηκε, με αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και συμπληρωματικών τρόπων παραγωγής νερού, όπως η αφαλάτωση ειδικά στο νησιωτικό τμήμα.
Οι παρεμβάσεις
Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν στην σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό οι 5 βασικοί άξονες του σχεδιασμού είναι:
- Το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, όπως προβλέπει το Σύνταγμα και η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας
- Βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, με στόχο αποδεκτό κόστος για όλες τις χρήσεις
- Ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση όλων των αναγκαίων έργων, μικρών και μεγάλων
- Κατεπείγουσες πρωτοβουλίες τους επόμενους έξι μήνες, σε συνδυασμό με εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών
- Νέες τεχνολογίες και συμπληρωματικοί τρόποι παραγωγής νερού (αφαλάτωση, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση)
- Οι παραπάνω άξονες αναμένεται να εξειδικευτούν στο αμέσως επόμενο διάστημα.
Ο σχεδιασμός θα θέσει, επίσης, τις βάσεις για την υλοποίηση έργων που έχουν ήδη δρομολογηθεί ή μελετώνται. Σήμερα είναι σε εξέλιξη περισσότερα από 1.200 έργα διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτων, εκ των οποίων 1.090 αφορούν στην ύδρευση και 237 την άρδευση, τα οποία έρχονται να προστεθούν στα 278 που έχουν ήδη ολοκληρωθεί από το 2019 έως σήμερα.
.ΚΕΔΕ: «Οι Δήμοι έχουν ρόλο σε ύδρευση – αποχέτευση»
Μετά την σύσκεψη στο Μαξίμου και τα δημοσιεύματα, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αφού ξεκαθαρίζει την θετική πρώτη ματιά της σε όσα παρουσιάστηκαν, ωστόσο ζητάει αναλυτική ενημέρωση από την κυβέρνηση, ζητώντας «συντονισμό, συνέργεια και συστημική συνεργασία όλων των δημοσίων φορέων και υπηρεσιών που εκτελούν έργα και εφαρμόζουν τη δημόσια πολιτική σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στον συνολικό εθνικό σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού της χώρας».
Αναλυτικά η ανακοίνωση της Ένωσης:
«Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) πληροφορήθηκε από τα ΜΜΕ σχετικά με το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για την “αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας με έναν εθνικό σχεδιασμό”, την επισήμανση ότι “το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό και πόρος ζωτικής σημασίας” και ότι απαιτείται “ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση όλων των αναγκαίων έργων, μικρών και μεγάλων”.
Αυτή η γενική κατεύθυνση αυτή μας βρίσκει κατ’ αρχήν σύμφωνους, δεδομένου ότι η “Πρόταση Μεταρρύθμισης της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης–αποχέτευσης”, συνοδευόμενη από Προσχέδιο Νόμου, που υπέβαλε η ΚΕΔΕ την 01.04.2024 προς τους αρμόδιους Υπουργούς και Γενικούς Γραμματείς τονίζει ότι “η μεταρρύθμιση αυτή πρέπει να έχει “ολιστικό” χαρακτήρα, δηλαδή να αφορά συνολικά τη δημόσια πολιτική ύδρευσης και αποχέτευσης των πόλεων και των οικισμών της χώρας, να οδηγεί στην Ψηφιακή Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση αυτής της δημόσιας πολιτικής και να την εντάσσει στην ευρύτερη δημόσια πολιτική διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού”.
Ταυτόχρονα υπογραμμίσαμε ότι “ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης ασκούνται από το ενιαίο Εθνικό Σύστημα Ύδρευσης και Αποχέτευσης της χώρας, του οποίου οι δομές και οι λειτουργίες διαρθρώνονται σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και τοπικό επίπεδο. Για το λόγο αυτό χρειάζεται να κατανείμουμε τις λειτουργίες των αρμοδιοτήτων ύδρευσης και αποχέτευσης σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και τοπικό επίπεδο και ταυτόχρονα να θεσμοποιήσουμε τις συστημικές σχέσεις των φορέων που ασκούν τις λειτουργίες αυτές”.
Παράλληλα τονίσαμε ότι “για την άσκηση μιας λειτουργίας δεν αυξάνεται η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα της άσκησής της, όσο μεγαλύτερος είναι ο αντίστοιχος φορέας και για κάθε λειτουργία ο φορέας άσκησής της πρέπει να έχει το optimum μέγεθος”.
Γι’ αυτό άλλωστε δεν συμφώνησε το Διοικητικό Συμβούλιο και το Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ στην κυβερνητική πρόθεση αναγκαστικής συνένωσης των ΔΕΥΑ και των Δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης–αποχέτευσης, αλλά λέμε ναι στον συνολικό εθνικό σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού της χώρας, με συντονισμό, συνέργεια και συστημική συνεργασία όλων των δημοσίων φορέων και υπηρεσιών που εκτελούν έργα και εφαρμόζουν τη δημόσια πολιτική σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Εξάλλου η σύγχρονη τεχνολογία έχει “συνταξιοδοτήσει” την παραδοσιακή αντίληψη επίτευξης οικονομιών κλίμακας μέσω της ενοποίησης δομών και έχει αναδείξει την δικτυακή ενοποίηση των λειτουργιών.
Σε κάθε περίπτωση, η ΚΕΔΕ είναι αποφασισμένη να συμβάλλει σε ένα τέτοιο Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος της λειψυδρίας και για το λόγο αυτό ζητάμε πλήρη ενημέρωση για τις εκπονηθείσες μελέτες και τα εναλλακτικά σενάρια και ενεργή συμμετοχή στον σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, ώστε στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής εταιρικής σχέσης να αντιμετωπίσουμε κατά προτεραιότητα τα προβλήματα που έχουν ορισμένες περιοχές, αλλά και να διασφαλίσουμε την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών μας στην προστασία αυτού του δημόσιου αγαθού και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αντίστοιχης δημόσιας πολιτικής.
Ελπίζουμε τα αρμόδια υπουργεία και γενικότερα η κυβέρνηση να αξιοποιήσουν αυτή την πρόταση για τη συμβολή μας στην εθνική προσπάθεια, που δεν αφορά μόνο το σήμερα αλλά και τις επόμενες γενιές.
Ζητάμε άμεσα σχετική ενημέρωση με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης.
