Πέμπτη, 21 Αυγούστου, 2025

Τα ηλιοτρόπια του καλοκαιριού

Της εποχής

Γράφει η

Ελένη
Κονιαρέλλη – Σιακή

Το καλοκαίρι µας επισκέφτηκε µε µια παράξενη χαλαρότητα κι ένα ξεχωριστό περίεργο χαµόγελο να πλανιέται µε µυστήριο κι απορίες επάνω από την ηλιόλουστη χώρα.

Ο κόσµος στην αρχή φάνηκε µαγικός κι η οµορφιά της φύσης, µας γέµισε εµπνεύσεις για τα απλά πράγµατα της ζωής που συχνά γεννά η δηµιουργική ανθρώπινη φαντασία.

Όµως όλα αυτά τα συναρπαστικά του καλοκαιριού, µας έκρυβαν και µία δυσάρεστη έκπληξη, κι αυτό ήταν ένας µακρύς και θαρρείς ατέλειωτος καύσωνας µε υψηλές θερµοκρασίες να χοροπηδούν και να στριφογυρίζουν ακούραστα γύρω στους 40-44 βαθµούς που έδειχναν τα θερµόµετρα. Αυτό το «δύσκολο γλέντι» του καύσωνα θρονιάστηκε στο σπίτι µας και στην ψυχή µας.

Τώρα τα κλιµατιστικά δουλεύουν ασταµάτητα, η άσφαλτος αχνίζει λες και στα έγκατα της γης κάτι άγνωστο βράζει, οι λιγοστοί άνθρωποι βαδίζουν τρικλίζοντας και ψάχνοντας µε αγωνία να βρουν µπροστά τους ένα ακόµη σιντριβάνι για να βουτήξουν σε αυτό τα χέρια τους για λίγη δροσιά, ίσως και το ιδρωµένο κεφάλι, ενώ τα αυτοκίνητα τρίζουν επάνω στη µαλακή άσφαλτο που νοµίζεις ότι θα ανοίξει το µαύρο στόµα της για να τα καταπιεί. Ο δυνατός και συνεχής νύχτα και ηµέρα καύσωνας, είναι σα να έχει υπνωτίσει τους ανθρώπους και τη φύση.

Οι λιγοστοί περαστικοί πέφτουν ο ένας επάνω στον άλλον προκειµένου να βρουν ένα ποτήρι παγωµένο νερό ή τη δροσερή σκιά κάποιου καταπράσινου δέντρου.

Αλλά αυτό που µας θλίβει περισσότερο είναι η εικόνα που µας στέλνουν ανήµπορα κι απελπισµένα τα ολοζώντανα -µέχρι πριν από λίγες ηµέρες- λουλούδια. Η ζέστη τα σκοτώνει ένα – ένα και αυτά γέρνουν χαµηλά τα µαραµένα τους άνθη σε στάση υπακοής και συµβιβασµού.

ν ν ν

Όµως ανάµεσα στα λουλούδια τα µικρά και τα µεγάλα που µαραίνονταν και χάνονταν από τον πίνακα της φύσης, µόνο ένα όµορφο ψηλόλιγνο λουλούδι είχε στρίψει το φωτεινό κίτρινο άνθος του και κοίταζε περίεργα ψηλά το γαλάζιο χρώµα του ουρανού µε αγωνία και ελπίδα, λες και κάτι έψαχνε να βρει.

Αυτό ήταν ένας ηλίανθος (ή ηλιοτρόπιο ή ήλιος) ολάνθιστος και δροσερός παρά την ξηρασία του καύσωνα.

Για τον «ηλίανθο τον ετήσιο» , υπάρχουν αναφορές για την καλλιέργειά του από το 3000 π.Χ. Είναι µονοετές φυτό, αυτοφυές, µε πολύκλαδο βλαστό και µε ύψος από 1 έως 5 µέτρα, και φέρει πολλά µικρά κεφάλια. Τα φύλλα του είναι µεγάλα, ωοειδή, οδοντωτά στην περιφέρεια και τριχωτά. Η ονοµασία του γένους προέρχεται από το ότι η ταξιανθία (κεφαλή) ακολουθεί τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ηµέρας και στρέφεται πάλι προς την ανατολή το πρωί. Αυτή η κίνηση που οφείλεται σε κάµψη του βλαστού, σταµατά µετά την άνθηση και τη γονιµοποίηση των λουλουδιών όταν τα κεφάλια παραµένουν στραµµένα προς την ανατολή.

Καλλιεργείται βασικά για το λάδι του σε πολλές χώρες, π.χ. Χιλή, Αργεντινή, Τουρκία, Ινδία, Αίγυπτο, Αγγλία, Η.Π.Α., Ρωσία κ.α..

Είναι το δεύτερο σηµαντικότερο ελαιοδοτικό φυτό. Το ηλιέλαιο είναι το λάδι που περιέχουν οι καρποί του οι ηλιόσποροι, σε ποσοστό 25% ως 32% και παραλαµβάνεται µε την έκθλιψη.

Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως στην ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη, σε έκταση 40 έως 50 χιλιάδων στρεµµάτων (στοιχεία 2022).

Ο ηλίανθος στη Μυθολογία

Ήταν γνωστή η συνήθεια οι Αρχαίοι Έλληνες να δίνουν θεϊκή ονοµασία και προέλευση σε πολλά φυσικά φαινόµενα και ιδιαίτερα στην ονοµασία δέντρων, φυτών και λουλουδιών.

Εδώ θα δούµε έναν από τους πολλούς µύθους που συνδέεται µε τον ηλίανθο, το πανέµορφο λουλούδι για το οποίο οι πρόγονοί µας «αποφάσισαν» ότι αντιπροσωπεύει µία θεότητα.

Ο γνωστός Ρωµαίος ποιητής Οβίδιος, µας λέει:

«Η Κλυτία ήταν µία νεαρή νύµφη τρελά ερωτευµένη µε τον θεό ήλιο, που την αποπλάνησε για ένα σύντοµο χρονικό διάστηµα και στη συνέχεια απέρριψε την αγάπη της για µια θνητή, την Λευκοθόη, κόρη το βασιλιά Όρκαµου. Ο Απόλλωνας, για να κερδίσει την καρδιά της Λευκοθόης µεταµορφώθηκε στη µητέρα της και κατάφερε να µείνει µόνος µαζί της και να την αποπλανήσει.

Η νύµφη Κλυτία, τρελή από ζήλια, πρόδωσε στον βασιλιά πατέρα της την ένωση της κόρης του Λευκοθόης µε τον θεό ήλιο και αυτός εξοργισµένος ζήτησε να τη θάψουν ζωντανή. Αν και ο Απόλλωνας προσπάθησε να την αναστήσει, δεν τα κατάφερε και από τον τάφο της γεννήθηκε ένα φυτό λιβανιού.

Ο Απόλλωνας οργισµένος δεν ήθελε να ξαναδεί ποτέ την Κλυτία, η οποία γι’ αυτόν το λόγο άρχισε να µαραίνεται, να αρνείται την τροφή, και να πίνει µόνο τη δροσιά από τα δάκρυά της.

Μετά από 9 ηµέρες, ο Απόλλωνας συγκινηµένος τη µεταµόρφωσε σε ένα λουλούδι που συµβολίζει την αγάπη και την ανεκπλήρωτη αγάπη, που είναι ικανό να αλλάξει κλίση κατά τη διάρκεια της ηµέρας, σύµφωνα µε τη µετακίνηση του ήλιου στον ουρανό, δηλαδή, τον ηλίανθο».

Το όνοµα Κλυτία προέρχεται από τα Ελληνικά και σηµαίνει ακριβώς «αυτή που κλίνει», δηλαδή, σύµφωνα µε τις πολλές σηµασίες του ρήµατος «αυτή που κλίνει, µεταβάλλεται και έχει την αφοσίωσή της προς κάτι».

Ο συγγραφέας Οβίδιος έγραψε: «Η αγάπη είναι ένα βαθύ και ακόµα ακατανόητο συναίσθηµα. Έτσι και ο ηλίανθος αν και συγκρατείται από τη ρίζα στρέφεται πάντα προς τον ήλιο της και ακόµα και έτσι µεταµορφωµένη, του διατηρεί αγάπη…»

Το ηλιοτρόπιο (ή ηλίανθος ή ήλιος) στη Θεολογία

Ολοκληρώνοντας το θέµα για το ηλιοτρόπιο, θα αναφερθούµε στον Άγιο Ιωάννη Μαξίµοβιτς (επίσκοπο Τοµπόλσκ), που έγραψε: «Το ηλιοτρόπιο µπορεί να αποτελέσει ένα υπόδειγµα για τον άνθρωπο. Όπως το χαριτωµένο αυτό φυτό ακολουθεί πιστά την τροχιά του ήλιου, έτσι και ο άνθρωπος πρέπει να ακολουθεί το θέληµα του Θεού, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, χωρίς παρέκκλιση!

Χριστιανέ, πρόσεξέ το αυτό το φυτό! Ακόµη και στις συννεφιασµένες ηµέρες παρακολουθεί τον ήλιο! Έτσι και εσύ, όταν τα σκοτεινά σύννεφα των θλίψεων αποκρύψουν προς στιγµήν το θείο Πρόσωπό Του, να είσαι ταυτισµένος µε το άγιο θέληµά Του! Ό,τι θέλει ο Θεός, να το θέλεις και εσύ! Και ό,τι εσύ θέλεις, να το θέλει και ο Θεός!»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ