Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: Στο Κτηματολόγιο οι ΥΔΟΜ με παράλληλα Κέντρα Δόμησης

Τι προβλέπει η κυβερνητική μεταρρύθμιση για τις Πολεοδομικές Υπηρεσίες των Δήμων, στους οποίους παραμένουν μόνο τα Τμήματα Πολεοδομικού Σχεδιασμού

Στην αναλυτική παρουσίαση του σχεδίου για την ένταξη των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) των Δήμων στο Ελληνικό Κτηματολόγιο με τη δημιουργία παράλληλης δομής Κέντρων Δόμησης προχώρησε προ ημερών το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), σημειώνοντας ωστόσο ότι στους ΟΤΑ παραμένουν τα Τμήματα Πολεοδομικού Σχεδιασμού.

Τα κυριότερα σημεία της ενημέρωσης που εξέδωσε το ΥΠΕΝ για το θέμα:

Οι ΥΔΟΜ (Υπηρεσίες Δόμησης – Πολεοδομίες) χρήζουν αναδιάρθρωσης για πλήθος λειτουργικών, οργανωτικών και επιχειρησιακών λόγων.

• Μετά από 15 χρόνια από τον Νόμο 3852/2010 («Καλλικράτης»), μόνο οι 185 από τους συνολικά 332 Δήμους (56%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% αυτών δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, και εξυπηρετούνται από όμορους και μη Δήμους, πολύ συχνά αναποτελεσματικά.
• Ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας κυμαίνεται στους 6-8 μήνες, ενώ έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις μέγιστου χρόνου έκδοσης που υπερβαίνουν τα 5 έτη. Παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις στην ταχύτητα εξυπηρέτησης από περιοχή σε περιοχή και επιβαρύνουν τους περιορισμένους πόρους, δημιουργώντας σοβαρά εμπόδια τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην καθημερινότητα των πολιτών.
• Ο πολυκερματισμός σε μικρές ΥΔΟΜ με ελλιπή στελέχωση και με τη διασπορά της γνώσης έχει οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες και εφαρμογές της νομοθεσίας, με αποτέλεσμα οι πολίτες όμορων Δήμων να βιώνουν διαφορετικά την εφαρμογή της νομοθεσίας και να μην αποδίδεται ισονομία.

Όλα τα παραπάνω οδήγησαν τους πολίτες σε εξαιρετικά χαμηλή βαθμολογία για τις ΥΔΟΜ, όπου βαθμολόγησαν τις Υπηρεσίες των Πολεοδομιών με μόλις 3,4/10 – μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις στον δημόσιο τομέα.

Ψηφιακός κόμβος δόμησης και αδειών στο Κτηματολόγιο

Με τη νέα μεταρρύθμιση, οι Υπηρεσίες Δόμησης εντάσσονται στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα σύγχρονο, διαφανές και πλήρως ψηφιακό σύστημα δόμησης και αδειοδοτήσεων.

Καινοτομίες και πλεονεκτήματα

• Υπηρεσίες μιας στάσης (one-stop-shop): Όλες οι διαδικασίες Δόμησης και Κτηματολογίου συγκεντρώνονται σε ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, μειώνοντας δραστικά τον χρόνο και τα βήματα που απαιτούνται για τον πολίτη και τον μηχανικό.
• Πλήρης ψηφιακή διαλειτουργικότητα: Η πλατφόρμα e-Άδειες, οι δηλώσεις αυθαιρέτων και τα συστήματα του Κτηματολογίου συνδέονται μέσω G-Cloud, εξασφαλίζοντας ενιαία πρόσβαση και άμεση ανταλλαγή δεδομένων.
• Κωδικοποίηση και εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας, πολεοδομικά σχέδια με αξιοποίηση ψηφιακών χαρτών .
• Κέντρα Δόμησης με κεντρικό συντονισμό: Οι νέες δομές λειτουργούν υπό ενιαία εποπτεία, διασφαλίζοντας αντικειμενικότητα, διαφάνεια και καλύτερη οργάνωση πόρων.
• Αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών: Το εκτεταμένο δίκτυο Κτηματολογικών Γραφείων και υποκαταστημάτων, που ήδη ταυτίζεται στο 97% της επικράτειας με το δίκτυο των ΥΔΟΜ, προσφέρει πολύτιμη έτοιμη βάση για λειτουργική μετάβαση με περιορισμένο κόστος.
• Νέες ψηφιακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας: Η διασύνδεση των συστημάτων δημιουργεί δυνατότητες για καινοτόμες εφαρμογές γύρω από τα ακίνητα, διευκολύνοντας μηχανικούς και πολίτες στην πρόσβαση και αξιοποίηση πληροφοριών.

Η μεταρρύθμιση φέρνει τον πολίτη στο επίκεντρο, μετατρέποντας τη διαδικασία της δόμησης από πολύπλοκη και χρονοβόρα σε απλή, ψηφιακή και αξιόπιστη διαδικασία.

Συντονισμός με τα συναρμόδια Υπουργεία

Η ένταξη των ΥΔΟΜ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο αποτελεί μέρος μιας ενιαίας κυβερνητικής στρατηγικής, που σχεδιάστηκε και υλοποιείται σε στενή συνεργασία με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία. Από τον αρχικό σχεδιασμό έως την υλοποίηση, κάθε βήμα προχωρά μέσα από συνεννόηση και πλήρη συντονισμό, ώστε να είναι θεσμικά θωρακισμένο, οργανωμένο και απολύτως σαφές.

Η κοινή αυτή προσπάθεια διασφαλίζει ότι η μετάβαση θα γίνει ομαλά, με σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων, αποφυγή επικαλύψεων και εγγυημένη τη συνέχιση της λειτουργίας όλων των Υπηρεσιών. Στόχος είναι μια δημόσια διοίκηση πιο αποτελεσματική και πιο φιλική προς τον πολίτη.

Με αυτή τη συλλογική δράση, το Ελληνικό Κτηματολόγιο αποκτά ενισχυμένη οργανωτική βάση, ικανή να ανταποκριθεί με συνέπεια και αξιοπιστία στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας.

Παράλληλα Κέντρα Δόμησης

• Η λειτουργία του Ελληνικού Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Όλες οι αρμοδιότητες, διαδικασίες και υπηρεσίες που παρέχονται σήμερα προς τον πολίτη εξακολουθούν να εκτελούνται με τον ίδιο τρόπο, από το ίδιο προσωπικό και στα ίδια σημεία εξυπηρέτησης.
• Το προσωπικό του Κτηματολογίου δεν επηρεάζεται, με δεδομένο ότι άλλο προσωπικό (από τις σημερινές ΥΔΟΜ) θα στελεχώσει τα Κέντρα Δόμησης. Οι θέσεις, τα καθήκοντα και η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των υφιστάμενων εργαζόμενων παραμένουν απολύτως αμετάβλητα. Δεν προβλέπεται μεταβολή στις οργανικές μονάδες που ήδη λειτουργούν.
• Δημιουργούνται νέες αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ), οι οποίες θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες που έως σήμερα ασκούσαν οι Υπηρεσίες Δόμησης, των Τμημάτων Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχων Κατασκευών, ενώ το Τμήμα του Πολεοδομικού Σχεδιασμού παραμένει σε τοπικό επίπεδο στους Δήμους. Οι διοικητικές Υπηρεσίες του Κτηματολογίου θα παρέχουν υποστηρικτικό ρόλο για την ομαλή ένταξη και λειτουργία της νέας Διεύθυνσης.

Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα, την αποστολή ή τον τρόπο λειτουργίας του Ελληνικού Κτηματολογίου, αλλά αντιθέτως ενισχύει την οργανωτική του δομή, δίνοντάς του τη δυνατότητα να προσφέρει πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες. Για τους πολίτες, η αλλαγή αυτή σημαίνει:

• ταχύτερη εξυπηρέτηση,
• απλούστερες διαδικασίες,
• περισσότερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
• λειτουργία στη λογική της υπηρεσίας μιας στάσης (one-stop-shop)

Η μετάβαση των ΥΔΟΜ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο αποτελεί μια νέα οργανωτική πρωτοβουλία με τελικό σκοπό την εξυπηρέτηση του πολίτη, που επηρεάζει όμως σημαντικά και θετικά και τους ίδιους τους εργαζόμενους. Η Πολιτεία αναγνωρίζει τον καθοριστικό ρόλο των δημοσίων λειτουργών στην προσπάθεια αυτή φροντίζοντας ότι η διαδικασία αυτή θα γίνει οικειοθελώς, με σεβασμό στην προσωπική και υπηρεσιακή πορεία όλων των εργαζομένων.

Η μετάβαση θα γίνει σταδιακά και με προγραμματισμένο τρόπο, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών και η ομαλή ενσωμάτωση του προσωπικού που θα επιλέξει να ενταχθεί στην νέα οργανωτική δομή.

Η ένταξη θα πραγματοποιηθεί μέσω της δημιουργίας νέας αυτοτελούς οργανικής μονάδας – Διεύθυνσης, στο πλαίσιο του Ελληνικού Κτηματολογίου. Στο προσωπικό που θα επιλέξει να συμμετάσχει θα δοθούν κίνητρα για την ομαλή μετάβαση και την ενίσχυση της υπηρεσιακής του πορείας. Η νέα οργανωτική δομή θα στελεχωθεί μέσω της κινητικότητας από τις σημερινές ΥΔΟΜ, με τη θέσπιση ισχυρών κινήτρων, τα οποία σε συνδυασμό με τα ψηφιακά εργαλεία που διαθέτει το Ελληνικό Κτηματολόγιο, τον ψηφιακό χάρτη, τον νέο χωροταξικό σχεδιασμό και τον νέο Κώδικα Χωροταξίας & Πολεοδομίας που κυρώνεται άμεσα, θα λειτουργήσουν θελκτικά προς την κατεύθυνση αυτή.

Τμήματα Πολεοδομικού Σχεδιασμού εν… Δήμω

Η μεταρρύθμιση προβλέπει ότι στους Δήμους παραμένουν τα τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού, ενώ στο Κτηματολόγιο μεταφέρονται μόνο τα τμήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών, τα οποία θα λειτουργούν πλέον σε ενιαίο, ψηφιακό και διαφανές πλαίσιο. Ο τομέας του πολεοδομικού σχεδιασμού συνεχίζει να υπάγεται στους Δήμους, χωρίς όμως να επηρεάζει τη νέα οργανωτική δομή των νέων Κέντρων Δόμησης.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

«Είμαστε αντίθετοι στη μεταφορά, έτοιμοι να προσφύγουμε στο ΣτΕ»

Ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. της Ένωσης κατά της προωθούμενης αλλαγής από το ΥΠΕΝ κατά τη συνεδρίασή του την Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου και ενόψει συνάντησης με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου

Την «κάθετη και κατηγορηματική αντίθεσή του» με την προωθούμενη μεταφορά της αρμοδιότητας των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο εκφράζει με απόφασή του κι ενόψει της επικείμενης συνάντησης με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ την Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου, το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) κατά τη συνεδρίασή του την Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου.

Η ΚΕΔΕ καταλογίζει στο κεντρικό κράτος ευθύνες για τις δυσλειτουργίες των ΥΔΟΜ, προαναγγέλλοντας μάλιστα την πρόθεσή της να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά τα πρότυπα των ενεργειών της για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ).

Συγκεκριμένα, η απόφαση αναφέρει τα εξής:

Για την ΚΕΔΕ είναι καταρχήν ζήτημα συνταγματικής τάξης, αφού οι αρμοδιότητες που ασκούν οι Πολεοδομίες αφορούν, σύμφωνα με το άρθρο 102 του Συντάγματος, αποκλειστικά τοπικές υποθέσεις. Για την Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού αποτελεί «κόκκινη γραμμή» κάθε προσπάθεια να μεταφερθούν εκτός Δήμων κρίσιμες και συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες που αφορούν την ποιότητα ζωής των πολιτών και τη φυσιογνωμία των πόλεών μας, όπως είναι ο καθορισμός των όρων δόμησης και οι χρήσεις γης.

Η ΚΕΔΕ πρώτη έχει επισημάνει την ανάγκη για τη λειτουργία σύγχρονων Πολεοδομιών, που θα λειτουργούν με το αναγκαίο προσωπικό και με ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο, πάντα όμως ως αρμοδιότητα κι ευθύνη των Δήμων.

Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τον ισχυρισμό ότι η διαφθορά αποτελεί κανόνα για το σύνολο των Πολεοδομιών και των Δήμων. Για τα μεμονωμένα φαινόμενα διαφθοράς που πράγματι εμφανίζονται στη λειτουργία κάποιων Πολεοδομιών, δεν ευθύνεται το γεγονός ότι ανήκουν στην ευθύνη των Δήμων. Αντίστοιχα, και περισσότερα φαινόμενα παρατηρούνταν κατά το διάστημα που η ευθύνη λειτουργίας τους ανήκε στις Κρατικές Νομαρχίες, πριν στη συνέχεια μεταφερθούν στον πρώτο βαθμό. Τα φαινόμενα διαφθοράς οφείλονται σε άλλες, πολύχρονες παθογένειες του Κράτους, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται απλά με μεταφορά των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο. Παθογένειες όπως:

• Η έλλειψη χωροταξικών σχεδίων και η ανυπαρξία ενός ξεκάθαρου πλαισίου που θα επιτρέπει σε πολίτες κι επενδυτές να γνωρίζουν πού μπορούν να χτίσουν, τι και με ποιους όρους. Δεν ευθύνονται οι Δήμοι αλλά το Κεντρικό Κράτος που δεν έχουν καταρτιστεί ακόμη τα σχέδια αυτά.
• Η πολυνομία και η έλλειψη ξεκάθαρων αρμοδιοτήτων μεταξύ των βαθμίδων του Κράτους.
• Η υποστελέχωση των Πολεοδομιών. Η ΚΕΔΕ συστηματικά ζητά την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στο δύσκολο έργο τους.
• Η ψήφιση αντισυνταγματικών νομοσχεδίων, για την οποία ασφαλώς δεν ευθύνονται οι Δήμοι αλλά το Κεντρικό Κράτος. Αντισυνταγματικών νομοσχεδίων όπως ο πρόσφατος ΝΟΚ, που κρίθηκαν αντισυνταγματικοί, κατέπεσαν στο ΣτΕ και έχουν δημιουργήσει μεγάλη αναταραχή στην αγορά γης.
• Με βάση τα πραγματικά δεδομένα που παραθέτουμε, δεν αντιλαμβανόμαστε πώς το Κεντρικό Κράτος θα κάνει καλύτερα τη δουλειά όσον αφορά τις Πολεοδομίες, όταν σε δικά του λάθη και παραλείψεις οφείλονται προβλήματα όπως η μη ολοκλήρωση έως σήμερα της λειτουργίας του Κτηματολογίου, η έλλειψη χωροταξικών πλαισίων, η προώθηση και ψήφιση αντισυνταγματικών νομοθετικών ρυθμίσεων, κ.λπ.

Είμαστε απολύτως κατηγορηματικοί πως οι Δήμοι μπορούν, αν έχουν τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία και το προσωπικό, να λειτουργήσουν καλύτερα από όλους τις Πολεοδομίες, με μεγαλύτερη διαφάνεια κι αποτελεσματικότητα.

Στο πλαίσιο αυτό και για να αποτρέψουμε την απόφαση για μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο, η ΚΕΔΕ ομόφωνα αποφασίζει τα παρακάτω:

1. Την ανάληψη μιας σειράς επικοινωνιακών δράσεων, με χρήση των κατάλληλων μέσων, με στόχο την ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει στην καθημερινότητα των πολιτών και τη φυσιογνωμία των πόλεών μας, η μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο.
2. Τη συνάντηση της Ε.Ε. της ΚΕΔΕ με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος αλλά και το σύνολο των πολιτικών κομμάτων, προκειμένου να ενημερωθούν για τις θέσεις μας πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
3. Τη συνάντηση αντιπροσωπείας της ΚΕΔΕ με επιστημονικούς φορείς, όπως το Προεδρείο του ΕΜΔΥΔΑΣ, για την ανάληψη κοινών δράσεων πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
4. Την προετοιμασία από πλευράς ΚΕΔΕ όλων των απαραίτητων ενεργειών προκειμένου να υπάρξει προσφυγή κατά διοικητικών πράξεων υλοποίησης της επικείμενης νομοθέτησης της μεταφοράς των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο.