Γράφει ο Φώτης Αλεξόπουλος
Οικονοµολόγος, Μέλος του ΙΝΚΑ/Γενική Οµοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία (European Green Deal) είναι το µεγάλο σχέδιο της ΕΕ για κλιµατική ουδετερότητα µέχρι το 2050. Η γεωργία βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς καλείται να προσαρµοστεί σε νέα πρότυπα παραγωγής µε λιγότερα φυτοφάρµακα, λιπάσµατα και µεγαλύτερη στροφή στη βιολογική καλλιέργεια.
Τι σηµαίνει για την Ελλάδα;
Η ελληνική γεωργία, µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της µικρής και οικογενειακής εκµετάλλευσης, αντιµετωπίζει ξεχωριστές προκλήσεις:
• Ελαιοκαλλιέργεια: Η µείωση φυτοφαρµάκων θέτει ζήτηµα προστασίας από τον δάκο και άλλες ασθένειες. Χωρίς νέες τεχνολογίες και στήριξη, το κόστος παραγωγής ελαιολάδου µπορεί να εκτοξευθεί.
• Βαµβάκι: Ως στρατηγική καλλιέργεια για την Ελλάδα, θα πρέπει να προσαρµοστεί σε αυστηρότερους περιβαλλοντικούς κανόνες, κάτι που ίσως πλήξει την ανταγωνιστικότητα έναντι τρίτων χωρών όπως η Τουρκία.
• Οπωροκηπευτικά: Οι εξαγωγές ελληνικών φρούτων και λαχανικών µπορούν να ενισχυθούν, αν «προβληθούν» ως προϊόντα υψηλής ποιότητας και χαµηλού περιβαλλοντικού αποτυπώµατος.
• Κτηνοτροφία: Ο περιορισµός των εκποµπών µεθανίου σηµαίνει επενδύσεις σε νέες µεθόδους εκτροφής και ζωοτροφές. Χωρίς στήριξη, µικροί κτηνοτρόφοι δύσκολα θα αντέξουν.
Οι πιθανές ευκαιρίες για την Ελλάδα
• Ποιοτικό brand name: Η χώρα µας µπορεί να αξιοποιήσει την εικόνα της «µεσογειακής διατροφής» και να συνδέσει τα προϊόντα της µε την πράσινη στροφή.
• Βιολογική γεωργία: Η Ελλάδα έχει ήδη παράδοση στη βιολογική παραγωγή (ελιά, κρασί, αρωµατικά φυτά) και µπορεί να αυξήσει το µερίδιό της στην ευρωπαϊκή αγορά.
• Αγροτουρισµός: Η πράσινη µετάβαση µπορεί να συνδυαστεί µε τουριστικά πακέτα που αναδεικνύουν την τοπική παραγωγή και το φυσικό περιβάλλον.
Οι κίνδυνοι για τους Έλληνες παραγωγούς
• Υψηλό κόστος: Η µικρή κλίµακα παραγωγής δυσκολεύει την επένδυση σε νέες τεχνολογίες, οδηγώντας σε πιθανή µείωση εισοδήµατος.
• Ανισότητα: Μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις σε άλλες χώρες της ΕΕ ίσως επωφεληθούν περισσότερο, αφήνοντας τους Έλληνες µικροκαλλιεργητές εκτεθειµένους.
• Εισαγόµενος ανταγωνισµός: Αν η ΕΕ δεν επιβάλει ίδιους κανόνες σε τρίτες χώρες, οι Έλληνες αγρότες θα δουν τα προϊόντα τους να πιέζονται από φθηνότερες εισαγωγές.
Το στοίχηµα για την Ελλάδα
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία µπορεί να αποδειχθεί είτε µοχλός αναγέννησης της ελληνικής γεωργίας είτε απειλή για την επιβίωσή της. Χρειάζεται:
• Εθνική στρατηγική για πράσινη καινοτοµία, µε στήριξη σε τεχνολογία και έρευνα.
• Στοχευµένη ενίσχυση µικρών και µεσαίων εκµεταλλεύσεων, ώστε να µην µείνουν εκτός παιχνιδιού.
• ∆ίκαιη εµπορική πολιτική που θα αποτρέπει την αθέµιτη πίεση από εισαγωγές τρίτων χωρών.
Η Ελλάδα, µε τον πλούτο της φύσης και τη µοναδικότητα της µεσογειακής διατροφής, µπορεί να γίνει πρωτοπόρος της πράσινης γεωργίας. Το κρίσιµο είναι να µην αφήσει τους µικρούς παραγωγούς στο περιθώριο. Αν οι πολιτικές εφαρµοστούν χωρίς κοινωνική µέριµνα, τότε αντί για πράσινη µετάβαση θα µιλάµε για πράσινη ανισότητα.
