Από το 2020, περισσότεροι από 200 ξένοι Χριστιανοί ιεραπόστολοι και οι οικογένειές τους έχουν απελαθεί από την Τουρκία. Η κατάσταση έχει επηρεάσει περίπου 350 άτομα, πολλοί από τους οποίους ζούσαν εκεί επί δεκαετίες, σύμφωνα με νέα έκθεση της Alliance Defending Freedom International (ADF).
«Η Τουρκία χαρακτηρίζει τους Χριστιανούς ως “απειλές για την εθνική ασφάλεια” για να δικαιολογήσει τις μαζικές απελάσεις», ανέφερε η ADF International.
Το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών ανέθεσε σε αυτούς τους ανθρώπους τους λεγόμενους “κωδικούς ασφαλείας” (όπως N-82 και G-87), απαγορεύοντάς τους ουσιαστικά την επανείσοδο στη χώρα και κατατάσσοντάς τους στις “απειλές για την εθνική ασφάλεια”.
Μεταξύ Δεκεμβρίου 2024 και Ιανουαρίου 2025, τουλάχιστον 35 νέοι κωδικοί εκδόθηκαν εναντίον ξένων Χριστιανών. Οι ενέργειες αυτές στέρησαν από πολλές Προτεσταντικές ενορίες την ποιμαντική τους ηγεσία και διέκοψαν τη θρησκευτική ζωή σε όλη τη χώρα.
Παρόλο που το Σύνταγμα της Τουρκίας κατοχυρώνει την ελευθερία της θρησκείας και της συνείδησης, η κυβερνητική πρακτική δείχνει το αντίθετο, σημείωσε η ADF International.
Οι απαγορεύσεις εισόδου και οι απελάσεις χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως εργαλεία για να φιμωθούν οι ξένοι Χριστιανοί ιεραπόστολοι, ενώ η θεολογική εκπαίδευση παραμένει αυστηρά περιορισμένη — η ιστορική Θεολογική Σχολή της Χάλκης παραμένει κλειστή, και οι Προτεσταντικές σχολές εξακολουθούν να μην έχουν νομική υπόσταση.
Την ίδια στιγμή, η διδασκαλία της Αγίας Γραφής απαγορεύεται, ενώ τα ισλαμικά θεολογικά μαθήματα επιτρέπονται ελεύθερα υπό κρατική εποπτεία. Οι εκκλησιαστικές ιδιοκτησίες αντιμετωπίζουν επίσης άδικους περιορισμούς· για παράδειγμα, η Προτεσταντική κοινότητα της Προύσας εκδιώχθηκε από τον χώρο λατρείας της.
Όλες αυτές οι πρακτικές αποκαλύπτουν ένα σύστημα συστηματικής διάκρισης εις βάρος των Χριστιανών, κατά παράβαση των Άρθρων 9 και 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των ίδιων των συνταγματικών εγγυήσεων της Τουρκίας.
Η ADF International υποστηρίζει σήμερα περισσότερες από 30 νομικές υποθέσεις Χριστιανών που αμφισβητούν τις αυθαίρετες απαγορεύσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των τουρκικών δικαστηρίων.
Ένας από αυτούς είναι ο Kenneth Arthur Wiest, Αμερικανός που του απαγορεύτηκε η επανείσοδος στην Τουρκία μετά από ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ζήσει στην Τουρκία για πάνω από 30 χρόνια με έγκυρη άδεια παραμονής. Του επιβλήθηκε ο κωδικός N-85 από τη Διεύθυνση Μετανάστευσης και το Υπουργείο Εσωτερικών, που σημαίνει ότι χρειάζεται ειδική έγκριση του Υπουργείου για να επανεισέλθει στη χώρα.
Ο κωδικός αυτός εκδόθηκε βάσει “απορρήτων πληροφοριών της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών”, σύμφωνα με την καταγγελία του Wiest στο ΕΔΑΔ. Οι τουρκικές αρχές του αρνήθηκαν την απαιτούμενη έγκριση και τα δικαστήρια δεν του επέτρεψαν να προσβάλει την απόφαση. Ούτε αυτός ούτε οι δικηγόροι του είχαν πρόσβαση στα έγγραφα που δικαιολογούσαν την απαγόρευση. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας απέρριψε τις προσφυγές του ως “αβάσιμες”.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναμένεται να εκδώσει σύντομα απόφαση, η οποία, όπως δήλωσε η ADF International, θα αποτελέσει σημαντικό νομικό προηγούμενο για την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ευρώπη και πέραν αυτής.
Η οργάνωση πρόσθεσε ότι η υπόθεση Wiest «αντιπροσωπεύει τον αυξανόμενο αριθμό πιστών που τιμωρούνται επειδή ασκούν ειρηνικά την πίστη τους».
Σύμφωνα με την Έκθεση Παραβιάσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2024 του Συνδέσμου Προτεσταντικών Εκκλησιών Τουρκίας, οι Προτεστάντες Χριστιανοί αντιμετωπίζουν αυξημένα φαινόμενα εγκλημάτων μίσους, ρητορικής μίσους, απειλών, διακρίσεων και απολύσεων λόγω της θρησκείας τους.
Αναφέρονται επίσης σωματικές επιθέσεις, έλλειψη επίσημης αναγνώρισης των εκκλησιών, ανυπαρξία νεκροταφείων για Χριστιανούς, απελάσεις ξένων Χριστιανών, άρνηση θεωρήσεων παραμονής, και απαγόρευση ίδρυσης και λειτουργίας θεολογικών σχολών. Οι κοινότητες εξαναγκάζονται να λειτουργούν μόνο ως “σωματεία”.
Η έκθεση σημειώνει:
«Άτομα ή θεσμοί Προτεσταντών Χριστιανών υπήρξαν θύματα εγκλημάτων μίσους ή φυσικών επιθέσεων αποκλειστικά λόγω της πίστης τους. Το 2024 σημειώθηκε αύξηση, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, τόσο στη γραπτή όσο και στην προφορική ρητορική μίσους που στοχεύει να υποκινήσει το κοινό εναντίον των Προτεσταντών Χριστιανών».
Μεταξύ των περιστατικών ήταν ένοπλη επίθεση στο κτίριο του Συλλόγου Εκκλησίας της Σωτηρίας στην Τσεκμεκιόι στις 31 Δεκεμβρίου: ο δράστης πυροβόλησε από αυτοκίνητο και προσπάθησε να αφαιρέσει τις πινακίδες του κτιρίου.
Σε άλλο περιστατικό, στις 20 Ιανουαρίου 2024, άγνωστοι πυροβόλησαν το κτίριο της Εκκλησίας της Σωτηρίας Εσκί Σεχίρ· καμία απώλεια δεν σημειώθηκε, αλλά οι σφαίρες έπληξαν οδοντιατρείο κάτω από τον ναό.
Η αστυνομία δεν συνέλεξε κάλυκες ούτε συνέταξε έκθεση, και δεν υπήρξε καμία διερεύνηση.
Μια Χριστιανή καθηγήτρια Αγγλικών απολύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου από ιδιωτική σχολή της Μαλάτειας χωρίς αιτιολόγηση· ένας διευθυντής της είπε:
«Πρόσεχε σε ποιους συλλόγους συμμετέχεις και με ποιους ξένους κάνεις παρέα».
Η προσφυγή της στις αρχές απορρίφθηκε.
Η έκθεση προσθέτει:
«Το 2024, οι νόμοι στην Τουρκία συνέχισαν να εμποδίζουν την εκπαίδευση Χριστιανών κληρικών και την ίδρυση σχολών για θρησκευτική εκπαίδευση των μελών των εκκλησιών».
Ωστόσο, «το δικαίωμα εκπαίδευσης και διαμόρφωσης θρησκευτικών ηγετών αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της ελευθερίας της θρησκείας και της πίστης».
Εν τω μεταξύ, η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, το μοναδικό ελληνικό ορθόδοξο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Τουρκία, παραμένει κλειστή εδώ και 54 χρόνια. Το κλείσιμό της το 1971 στέρησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τη δυνατότητα να εκπαιδεύει κληρικούς και θεολόγους, εμποδίζοντας τον οικουμενικό του ρόλο ως κέντρου ορθόδοξης γνώσης και έρευνας.
Επιπλέον, η τουρκική κυβέρνηση επιβάλλει αυστηρούς περιορισμούς θεωρήσεων σε φοιτητές και ιερείς που επιθυμούν να σπουδάσουν ή να υπηρετήσουν στο Πατριαρχείο, το οποίο δεν έχει δικαίωμα να διατηρεί δικό του τυπογραφείο, γεγονός που το εμποδίζει να εκδίδει θρησκευτικά περιοδικά, πραγματείες και βιβλία — πλήττοντας σοβαρά το θεολογικό και ποιμαντικό του έργο.
Ιστορικά, το Οικουμενικό Πατριαρχείο ιδρύθηκε από τον Απόστολο Ανδρέα, τον Πρωτόκλητο, το 37 μ.Χ. στη Βυζαντινή πόλη, η οποία αργότερα έγινε Κωνσταντινούπολη και σήμερα Κωνσταντινούπολη (Ιστανμπούλ).
Από τότε έως σήμερα, αποτελεί το πνευματικό κέντρο της Ορθοδοξίας. Ο όρος “Οικουμενικό Πατριαρχείο” εμφανίστηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ., υποδηλώνοντας το κύρος του Επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως μεταξύ των λοιπών Χριστιανικών Εκκλησιών.
Η Κωνσταντινούπολη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453, αλλά το Πατριαρχείο συνέχισε την ύπαρξή του στην πόλη, ασκώντας πνευματική ηγεσία στην παγκόσμια Ορθοδοξία. Παρ’ όλα αυτά, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το οικουμενικό καθεστώς του Πατριάρχη.
Η έλλειψη νομικής υπόστασης εμποδίζει το Πατριαρχείο να καταχωρεί περιουσία στο όνομά του· έτσι, ο Πατριάρχης αναγκάζεται να την καταχωρεί στο προσωπικό του όνομα.
Κατά τα χρόνια, πολλοί Χριστιανοί – ντόπιοι και ξένοι – δολοφονήθηκαν στην Τουρκία. Για παράδειγμα, ο Καθολικός Επίσκοπος Luigi Padovese, Αποστολικός Βικάριος της Ανατολίας, δολοφονήθηκε το 2010 από τον οδηγό του.
Η τουρκική κυβέρνηση διώκει τον Χριστιανισμό και όλα τα δόγματά του — Προτεσταντικό, Ορθόδοξο και Καθολικό. Κι όμως, η Τουρκία υπήρξε το κεντρικό έδαφος της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας κατά τον 1ο αιώνα.
Πολλοί Χριστιανοί δεν το γνωρίζουν, επειδή η Αγία Γραφή αναφέρεται στην περιοχή ως «Μικρά Ασία» ή «Ανατολία». Όταν ο πληθυσμός αποτελούνταν από Έλληνες, Αρμενίους, Ασσυρίους και Εβραίους, η Μικρά Ασία ήταν η πατρίδα των επτά εκκλησιών της Αποκάλυψης και των επτά Οικουμενικών Συνόδων.
Πολλά βιβλία της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν στην ή προς τη Μικρά Ασία, πολλοί Άγιοι γεννήθηκαν εκεί, και οι τρεις κύριοι Απόστολοι — Πέτρος, Παύλος και Ιωάννης — έζησαν ή δίδαξαν εκεί.
Η τουρκοϊσλαμική παρουσία στην περιοχή άρχισε μόλις τον 11ο αιώνα, όταν οι Τούρκοι από την Κεντρική Ασία εισέβαλαν και κατέκτησαν τη Μικρά Ασία το 1071.
Έκτοτε, οι γηγενείς Χριστιανοί καταπιέζονται από το τουρκικό ισλαμικό καθεστώς.
Σήμερα, παρόλο που η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια χώρα για ένταξη στην Ε.Ε., η καταπίεση συνεχίζεται με διάφορους τρόπους, εμποδίζοντας τους πολίτες να γνωρίσουν τη Χριστιανική πίστη.
