Η Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία διοργανώνει, για 10η χρονιά, σειρά κινηματογραφικών προβολών με τίτλο «Σινεμά με τον Φρόυντ». Ο φετινός κύκλος πραγματοποιείται και πάλι σε συνεργασία με τον Κινηματογράφο Τριανόν.
Παρακολουθούμε ταινίες του κλασικού και σύγχρονου κινηματογράφου, με μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Η ψυχαναλυτική ματιά, επιχειρεί να αναδείξει τη σύνδεση πλευρών της εσωτερικής και της εξωτερικής πραγματικότητας, μέσα από τα αλληλένδετα στοιχεία της μορφής και του περιεχομένου της ταινίας που διακινούν το ενδιαφέρον μας. Μετά το πέρας κάθε προβολής, το κοινό έχει την ευκαιρία να παρακολουθεί, αλλά και να συμμετέχει στη συζήτηση ψυχαναλυτών με ανθρώπους της τέχνης και των επιστημών, ώστε να συναντηθούν, μέσω του διαλόγου, οι διαφορετικοί τρόποι ερμηνείας και απόλαυσης της κινηματογραφικής εμπειρίας.
Το κεντρικό θέμα των πέντε ταινιών διαφορετικών εποχών και προσεγγίσεων, που θα παρακολουθήσoυμε αυτή τη χρονιά, μετά το θέμα του έρωτα του προηγούμενου κύκλου, είναι ο Ναρκισσισμός
Ο ναρκισσισμός είναι η αγάπη προς τον εαυτό. Αποτελεί αναγκαία συνθήκη ύπαρξης και στήριγμα για κάθε επόμενη κίνηση. Ωστόσο, ο καθορισμός του βαθμού και της μορφής αυτής της αγάπης προς τον εαυτό – σε αντιπαράθεση ή σε συνάρτηση με την αγάπη προς τον άλλο – αποτελεί συχνά ένα δύσκολο, δυσεπίλυτο και κάποιες φορές επώδυνο ζήτημα.
Στην ψυχαναλυτική θεωρία, ο ναρκισσισμός νοείται τόσο ως στάδιο της πρώιμης ανάπτυξης του παιδιού όσο και ως ιδιαίτερος τρόπος ψυχικής επένδυσης. Κυρίως, όμως, είναι μια θέση· μια ανυπέρβλητη και διαρκής συνιστώσα του ανθρώπινου υποκειμένου. Οι εκφάνσεις του ναρκισσισμού – ευμενείς ή δυσμενείς – από τον θρίαμβο έως την αυτοκαταστροφή, έχουν αποτυπωθεί επανειλημμένα στον κινηματογράφο. Εξάλλου, η ίδια η δημιουργία ενός έργου είναι – και προϋποθέτει – ένα ναρκισσιστικό βήμα και αίτημα, τόσο προς τον εαυτό όσο και προς τους άλλους. Οι φετινές επιλογές ταινιών, σε συνάφεια με το κεντρικό θέμα του ετήσιου συνεδρίου της ΕΨΕ, θα μας δώσουν την ευκαιρία να απολαύσουμε και να συζητήσουμε καίρια ερωτήματα γύρω από τον ναρκισσισμό.
Ημερομηνίες προβολών 2025 – 2026
• Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025, American Psycho της Mary Harron (102’, 2000)
• Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2026, Νευρικός Εραστής (Annie Hall) του Woody Allen (93’, 1977)
• Kυριακή 15 Φεβρουαρίου 2026, Η παράσταση αρχίζει (All that jazz) του Bob Fosse (125’, 1979)
• Kυριακή 29 Μαρτίου 2026, Ανατομία μίας πτώσης (Anatomie of a fall) της Justine Triet (150’, 2023)
• Κυριακή 29 Απριλίου 2026, Mephisto του Istvan Szabo (146’, 1981)
Ώρα έναρξης προβολών: 17.00 στον Κινηματογράφο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101).
Γενική είσοδος: 8 ευρώ
Οργανωτική επιτροπή: Ι. Αμβραζιάδου, Α. Βαλτάς, Μ. Ζέης, Ι. Κλεώπας (συντονιστής) Μ. Παραδείση, Α. Χριστοπούλου
Πρόγραμμα προβολών 2025 – 2026
Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025
American Psycho της Mary Harron (102’, 2000)
Σε αυτή την ταινία τρόμου και κωμικού, αχαλίνωτων σκηνικά και ψυχικά ανατροπών, παρακολουθούμε έναν διάλογο μεταξύ ενός ανέφικτου ναρκισσισμού ζωής και δημιουργίας, και ενός ναρκισσισμού θανάτου. Σύμφωνα ίσως με την αρχή ότι τελικά τίποτε δεν ανήκει απόλυτα στο εγώ παρά αυτό που πιστεύει ότι μπορεί να καταστρέψει.
Έτσι ο Bateman, ο ήρωας της ταινίας, ενδιαφέρεται για την ομορφιά, την τάξη και την συμμόρφωση, το να είναι ένας τέλειος καταναλωτής. Και, προτού κατακρεουργήσει τους καλεσμένους του – η M. Harron σχολιάζει έτσι τον μισογυνισμό του πρωταγωνιστή – θα εκφράσει τον θαυμασμό του για τον επαγγελματισμό και την αρτιότητα διάσημων άλλων.
Αυτά που τον ηρεμούν είναι τα ιδανικά καθίσματα σε ένα εστιατόριο ή η αίσθηση από το ιδανικό σώμα του. Ωστόσο οι ναρκισσιστικές εμμονές του είναι κούφιες και ο κόσμος μοιάζει πολύ ελαττωματικός για να τις ικανοποιήσει. Σε ένα άλλο επίπεδο ενός κοινωνικού ναρκισσισμού, αυτή η ταινία στο γύρισμα της χιλιετίας, έστω και με άλλους όρους από τον υλικό καταναλωτισμό, μοιάζει πάντα, ή ίσως και περισσότερο επίκαιρη.
Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2026
Νευρικός Εραστής (Annie Hall) του Woody Allen (93’, 1977)
Ο Alvy Singer, ένας νευρωτικός Νεοϋορκέζος κωμικός, αφηγείται την ιστορία της σχέσης του με την Annie Hall, μια εκκεντρική, αμήχανη αλλά αυθεντική γυναίκα της μικροαστικής Αμερικής. Η ταινία είναι εξομολογητική και αυτοαναφορική — σχεδόν σαν συνεδρία ψυχανάλυσης: ο Alvy απευθύνεται στον θεατή άμεσα, αναστοχάζεται, ερμηνεύει και ανακαλεί. Η αφήγηση ξεκινά μετά τον χωρισμό. Ο Alvy, προσπαθώντας να καταλάβει τι πήγε στραβά, περιδιαβαίνει το παρελθόν του: παιδικές εμπειρίες, ενοχές, φοβίες, δύο πρώτες αποτυχημένες συζυγικές σχέσεις, και τελικά την Annie — μια σχέση που προσωρινά του έδωσε την ψευδαίσθηση πληρότητας.
Η Annie, ωστόσο, όσο πιο πολύ «αναλύεται» και «καλλιεργείται» μέσα από εκείνον, τόσο περισσότερο απομακρύνεται. Η σχέση τους δεν αντέχει τη ναρκισσιστική του ανάγκη να καθρεφτίζεται πάνω της: εκείνη γίνεται το αντικείμενο – καθρέφτης, αλλά όχι το αντικείμενο – Άλλος. Όταν εκείνη αρχίζει να επιθυμεί αυτoνομία (νέες παρέες, μουσική, δημιουργικότητα), ο Alvy βιώνει απειλή, απώλεια ελέγχου και εγκατάλειψη. Το χιούμορ λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας απέναντι στο άγχος και το κενό. Μπορεί ο έρωτας να αναλυθεί πλήρως; Ο έρωτας που ζει για λίγο σε όλο του το παράλογο;
Kυριακή 15 Φεβρουαρίου 2026
Η παράσταση αρχίζει (All that jazz) του Bob Fosse (125’, 1979)
Το All That Jazz αφηγείται την ιστορία του Joe Gideon, ενός αλκοολικού, ερωτύλου άνδρα πριν τα 50, που καπνίζει ασταμάτητα, οδηγεί με ταχύτητα και καταναλώνει χάπια αμφεταμίνης, και ο οποίος συγχρόινως είναι και ένας εξαιρετικά ταλαντούχος χορογράφος.
Πολύ περιζήτητος και εξίσου επίφοβος για τους ανθρώπους που τον θαυμάζουν λόγω των συνεχόμενων ανατροπών που εισάγει στις δημιουργικές του προσπάθειες. Κάτι το οποίο καθιστά την εσωτερική και εξωτερική ζωή τους σε μία δίνη, περικυκλωμένος από όλες τις πλευρές από πιέσεις από παλιές και τρέχουσες ερωμένες, μια παραμελημένη κόρη στην εφηβεία που λαχταρά την προσοχή του, παραγωγούς που απαιτούν τα πάντα από εκείνον.
Παρά αυτή την αυτοκαταστροφική πορεία, ο Gideon δεν δέχεται να μετριάσει τις φιλοδοξίες του, και συνεχίζει ακάθεκτος, καθοδηγούμενος από τις παρορμήσεις του να κάνει ό,τι χρειαστεί για να σχεδιάσει την επόμενη δημιουργία ή άραγε την επόμενη ρουτίνα της ζωής του, μέχρι το τέλος. Βαδίζοντας προς εκεί, συναντά την παρουσία της Angelique, μιας όμορφης και απόκοσμης αγγελιοφόρου ενός μεταθανάτιου βασιλείου
Kυριακή 29 Μαρτίου 2026
Ανατομία μίας πτώσης (Anatomie of a fall) της Justine Triet (150’, 2023)
Ένα ζευγάρι συγγραφέων, με ένα παιδί που δεν βλέπει καλά, ζει κάπου στις Άλπεις, μέσα στα εκτυφλωτικά χιόνια. Ένα μεσημέρι, ο σύζυγος θα βρεθεί νεκρός έξω από το σπίτι τους.
Παρούσα την ώρα του θανάτου ήταν μόνο η σύζυγος του. Η αρχές θα καταλήξουν ότι το θέμα του φόνου μένει ανοιχτό και θα ξεκινήσει μια διαδικασία ανακρίσεων και στην συνέχεια δίκης. Ένας ανεύθυνος σκύλος κυκλοφορεί στο σπίτι από την αρχή μέχρι το τέλος της ταινίας.
Τι ευθύνη έχουμε για αυτά που νιώθει και κάνει ο άλλος κάτω από την επίδραση της σχέσης του μαζί μας; Πώς τον ζωντανεύει ή τον σκοτώνει η παρουσία μας; Πόσο μεταφορικός και πόσο κυριολεκτικός μπορεί να είναι ο θάνατος του εξ αιτίας των χειρισμών μας; Πώς η στάση μας μπορεί να ισοδυναμεί με έναν καθαρό φόνο εν πλήρη αθωότητι και με το πρόσχημα της προσωπικής μας εκπλήρωσης;
Η ταινία της Justine Triet κέρδισε Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Η ερμηνείες των ηθοποιών (ιδιαίτερα της Sandra Huller) είναι αριστουργηματικές, σε ένα σενάριο που διεκδικεί το στάτους ενός φιλοσοφικού δοκιμίου για την αλήθεια και την ηθική.
Κυριακή 29 Απριλίου 2026
Mephisto του Istvan Szabo (146’, 1981)
Ο Hendrik Hoefgen (Klaus Maria Brandauer) είναι ένας νεαρός, φιλόδοξος ηθοποιός στη Γερμανία των τελευταίων χρόνων της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Εγωκεντρικός, γεμάτος ανασφάλειες, αλλά με ακαταμάχητη ανάγκη θαυμασμού, κυνηγά την καλλιτεχνική αναγνώριση περισσότερο ως καθρέφτισμα του εαυτού του παρά ως αυθεντική δημιουργία.
Η τέχνη για εκείνον δεν είναι τρόπος να αγγίξει το αληθινό, αλλά να κατοχυρώσει μια φαντασιακή εικόνα μεγαλείου που θα του επιτρέψει να ξεπεράσει τα αισθήματα μηδαμινότητας που τον βασανίζουν. Η συναισθηματική του ζωή είναι εξίσου διχασμένη: παντρεύεται μια γυναίκα από ανώτερη κοινωνική τάξη, που αντιπροσωπεύει την αστική αποδοχή που λαχταρά, ενώ παράλληλα συνδέεται με μια μαύρη χορεύτρια, σύμβολο της καταπιεσμένης του επιθυμίας και του απαγορευμένου Άλλου. Η σχέση του με τις δύο γυναίκες αντανακλά τη διχοτόμηση ανάμεσα στο αποδεκτό Εγώ και στο εκτοπισμένο Εγώ: το φως και τη σκιά, την τάξη και τη λαγνεία, την κοινωνική ταύτιση και την ασυνείδητη εξέγερση. Με την άνοδο των ναζί, η πολιτική και η τέχνη συνδέονται με έναν τρόπο παραμορφωτικό. Ο Hoefgen, αρχικά ειρωνικός απέναντι στο καθεστώς, σύντομα αντιλαμβάνεται ότι η εξουσία προσφέρει την πιο εκτυφλωτική σκηνή — κι εκείνος δεν μπορεί να αντισταθεί στο κάλεσμα του θαυμασμού. Οδηγείται να ταυτιστεί με τους φορείς της εξουσίας, μετατρέποντας τη συμβολική του υποταγή σε ναρκισσιστική επένδυση. Όταν αναλαμβάνει τον ρόλο του Μεφιστοφελή στο Φάουστ, η ταύτιση γίνεται ολοκληρωτική. Ο ρόλος λειτουργεί ως προβολικό αντικείμενο του ίδιου του εσωτερικού του δαίμονα: του δαίμονα της μεγαλομανίας, της εξάρτησης από το βλέμμα, της απώλειας του υπερεγωτικού ορίου: «Να λάμπεις, ό,τι κι αν κοστίσει».
Έτσι, η ψυχική του οικονομία διολισθαίνει από τον χώρο της επιθυμίας (που προϋποθέτει έλλειψη, σχέση με τον Άλλο) στον χώρο της ανάγκης για καθρέφτισμα — εκεί όπου το υποκείμενο δεν επιθυμεί, αλλά απαιτεί να υπάρχει μέσω του βλέμματος των άλλων. Ποιό είναι το όριο της επιθυμίας για ναρκισσιστική πληρότητα; Ποιό είναι το μέλλον του υποκειμένου πίσω από το προσωπείο του ρόλου;
INFO
Επίσημη ιστοσελίδα: https://psychoanalysis.gr/
Προπώληση εισιτηρίων: Viva.gr
