Αφορμή για αυτή την κουβέντα μας, στάθηκε η παρουσίαση του νέου της άλμπουμ «Άστρον πεσμένον» με τραγούδια που έγραψε τα τελευταία χρόνια κάτω από την επήρεια «της μαγείας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» και τα οποία παίχτηκαν και ηχογραφήθηκαν μαζί με το B.Y.S trio των Χ. Μπουκάλη. Κ. Γιαξόγλου και Ν. Σιδηροκαστρίτη.
H παρουσίαση θα γίνει την Πέμπτη 18 και την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου, στις 20:30, στη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στην Αίθουσα Γ. Μαρίνος.
Η Φένια Παπαδόδημα είναι ηθοποιός, τραγουδίστρια, συνθέτης και σκηνοθέτης.
Ο λόγος της, κατά τη διάρκεια της συνέντευξής μας, με συγκινεί βαθιά.
Το ταλέντο της τεράστιο. Οι σπουδές της σημαντικές.
Απαντάει με ιδιαίτερο μεράκι σε όλες τις ερωτήσεις μου.
Ξεχωρίζω τον δυναμισμό της, την αγάπη της για την τέχνη. Τον ενθουσιασμό της.
Σε μια συνέντευξη εφ’όλης της ύλης, μιλάμε για το νέο της άλμπουμ: «Άστρον πεσμένον», για την εποχή μας, για το μήνυμα που επιθυμεί να περάσει στο κοινό μέσα από τις τόσο σημαντικές δουλειές της. Μιλάμε για τους συνεργάτες της ενώ μας αποκαλύπτει και τα σχέδιά της.
Και καθώς εγώ περιμένω με μεγάλη αγωνία να την δω επί σκηνής, σας παραδίδω τη σκυτάλη, για να απολαύσετε κι εσείς αυτή την τόσο όμορφη κουβέντα μας.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗ
«Άστρον πεσμένον», το νέο σας άλμπουμ – Μιλήστε μας για αυτό
Το «Άστρον πεσμένον», δανεισμένο από το «Άνθος του γιαλού» του Α. Παπαδιαμάντη, είναι μία συλλογή από τραγούδια που έγραψα τα τελευταία χρόνια με αφορμή μία σειρά μουσικοθεατρικών παραστάσεων πάνω σε κείμενα του Παπαδιαμάντη, διαβάζοντας ξανά και ξανά ορισμένα από τα διηγήματα του που μ’ έχουν σημαδέψει : «Άνθος του γιαλού», «Όνειρο στο κύμα», «Ο ξεπεσμένος δερβίσης», «Ο νεκρός ταξιδιώτης», «Αγάπη στον κρεμνό» κ.α
Τα τραγούδια όμως και κυρίως οι στίχοι, μπορεί να εμπνέονται από τον μαγικό κόσμο του Παπαδιαμάντη, παραμένουν όμως απόλυτα δεμένα με την σημερινή πραγματικότητα. Τελικά δεν ξέρω τι ήρθε πρώτο σε αρκετά από αυτά, ο Παπαδιαμάντης ή η αληθινή ζωή;
Τα τελευταία χρόνια γράφετε μουσική και τραγούδια για το μουσικό θέατρο αντλώντας έμπνευση από τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και την Οδύσσεια του Ομήρου- Πως και γιατί προέκυψε αυτή η καλλιτεχνική ανάγκη
Η ανάγκη αυτή ξεπήδησε μέσα μου την περίοδο που ζούσα στο Παρίσι. Έκανα τις σπουδές μου τότε στην Ανώτατη Δραματική σχολή της Γαλλίας, και διάβαζα κυρίως γαλλικό ρεπερτόριο. Όταν λοιπόν μια μέρα άνοιξα τυχαία «Τα διηγήματα της αγάπης» του Παπαδιαμάντη, μία πολύ όμορφη συλλογή με ζωγραφιές του Γ. Κόρδη, και ήρθα σε επαφή με τον λόγο του, ανοίχτηκε μπροστά μου ο ορίζοντας του Αιγαίου, οι μυρωδιές της φύσης των νησιών, ο παλμός μιας άλλης ζωής που είχα εντελώς ξεχάσει. Κι ένιωσα πως η ψυχή μου ανήκει εκεί. Το ίδιο συνέβη όταν συνεχίζοντας να διαβάζω ελληνικά κείμενα έπεσα πάνω στη Νέκυια του Ομήρου σε μετάφραση του Δ. Μαρωνίτη. Ο παλμός, η μουσική, η μυθική – μεταφυσική διάσταση του Ομηρικού λόγου, που στην δική μου αντίληψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον λόγο του Παπαδιαμάντη, με συνεπήρε. Από τότε γεννήθηκε μέσα μου η επιθυμία κατ’ αρχήν να επιστρέψω στην Ελλάδα και στη συνέχεια να γράψω τη μουσική και τους στίχους που μου ενέπνεαν αυτά τα κείμενα.
Είστε ηθοποιός, τραγουδίστρια, συνθέτης και σκηνοθέτης. Ως καλλιτέχνης, έχετε δημιουργήσει έναν προσωπικό μουσικό τρόπο αφήγησης, τόσο στο θέατρο όσο και στο σινεμά, όπου η μουσική οδηγεί τη δραματουργία και τη δράση. Αλήθεια κυρία Παπαδόδημα, τι είναι η μουσική για εσάς
Η μουσική είναι ένα άνοιγμα του χωροχρόνου. Η αναγνώριση του εαυτού μας σε μία άλλη διάσταση. Μία διαδικασία που περνάει μέσα από τον ήχο και το πως τοποθετούμε τον εαυτό μας μέσα στον ήχο. Είναι άνοιγμα ψυχής. Επαναφορά σ’ έναν τόπο που δεν εξηγείται περιγραφικά αλλά νιώθουμε πως είναι το σπίτι μας. Η μουσική είναι απαραίτητη στον νου, στην ψυχή αλλά και στο σώμα κατά συνέπεια. Είναι το νερό που χρειάζομαι για να ζήσω. Κι ακόμη, μέσα στα χρόνια, η μουσική έχει συνδεθεί μέσα μου με την λειτουργική ζωή, είτε μέσα από τη Βυζαντινή μουσική, αλλά και πολύ ευρύτερα κι ελεύθερα μέσα από κάθε μουσική που απευθύνεται σε όλο μας το είναι και όχι μόνο στις ανάγκες της ψυχολογικής η επιθυμητικής μας εκτόνωσης.
Μέσα από τους στίχους των τραγουδιών σας σκιαγραφείται ένας κόσμος πνευματικός, αινιγματικός- Πως θα περιγράφατε την εποχή μας; Για εσάς τα χρόνια που βιώνουμε αποτελούν πηγή έμπνευσης; Και αν ναι, τι σας εμπνέει και τι σας απωθεί;
Ζούμε στην εποχή της εμπορευματοποίησης κάθε πιθανής έκφανσης της ζωής. Πιστεύω πως στόχος δεν είναι μόνο το χρηματικό κέρδος αλλά και η αλλαγή του τρόπου σκέψης και ύπαρξης τους ανθρώπου. Μας δίνονται συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Τόσο όσον αφορά στην τέχνη, αυτά που είναι καλό ή καλύτερο, η πιο in, η ακόμη χειρότερα πιο «απαραίτητο» για την σωστή ενημέρωση μας, ν’ ακούμε, να μοιραζόμαστε, να δημιουργούμε. Το χειρότερο είναι ότι αυτό περνάει και στην παιδεία των παιδιών μας. Πόσα από τα νέα παιδιά γνωρίζουν τον Σεφέρη, τον Ελύτη, κατά λάθος μπορεί να έχουν κάτι ακούσει για τον Παπαδιαμάντη- ίσως να τον κάνουν κι αυτόν σε λίγο σαν τον Santa Clauss, για να είναι πιο εύπεπτος. Ακόμη και τα αποσπάσματα των Ομηρικών επών ολοένα και αφαιρούνται από τη διδακτική ύλη. Αντιθέτως καθετί που υποστηρίζει την υστερική καταναλωτική ευφορία στην οποία οφείλουμε να συμμετέχουμε κι εμείς όλοι, «χαρούμενοι», διαφημίζεται, προωθείται και τελικά επιβάλλεται με όλα τα μέσα. Σ’ αυτή την πραγματικά αντι-πνευματική εποχή που ζούμε, είναι βάλσαμο στην ψυχή όταν κανείς διαβάσει ξανά π.χ. το δοκίμιο που έχει γράψει ο Ελύτης «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη». Εκεί πολύ όμορφα εξηγεί πως η δύναμη αυτών των κειμένων θα ανακτήσει στο μέλλον την επικαιρότητα που έχει χάσει. Γιατί εμείς θα έχουμε αλλάξει. Κι ακόμη δεν πρέπει να μπερδεύουμε την πνευματικότητα με τον ελιτισμό. Όπως πολύ εύστοχα γράφει ο Ελύτης κάθετι σπουδαίο στην ποίηση μας παραπέμπει κατευθείαν στη φύση. Στον χτύπο της καρδιάς του ζώου, στο νερό που τρέχει στην πηγή.
Η επιλογή μου να παρουσιάζω στο θέατρο και στις συναυλίες μου αυτά τα κείμενα είναι ένας τρόπος αντίστασης σ’ αυτό που μας περιβάλλει. Όσο δύσκολο κι αν είναι αξίζει γιατί από αυτό αντλώ ζωή αληθινή.
Έχετε παρουσιάσει μεταξύ άλλων τη μουσική εκδοχή της Νέκυιας της Οδύσσειας. «Όταν σε λίγο κατεβήκαμε στη θάλασσα», στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και στο Θέατρο Τέχνης, τη μουσική παράσταση « Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Α. Παπαδιαμάντη στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή και πολλές άλλες υπέροχες δουλειές….Επιθυμείτε να περάσετε κάποιο μήνυμα στο κοινό, μέσα από τις συγκεκριμένες επιλογές;
Θα χαιρόμουν πολύ αν με τις παραστάσεις μου κατάφερνα να κεντρίσω το ενδιαφέρον του κοινού να διαβάσει ξανά, ν’ ανακαλύψει ξανά τον Όμηρο, τον Παπαδιαμάντη, τον Σεφέρη και τόσους άλλους. Θα ήθελα ακόμη να μεταφέρω στο κοινό την αίσθηση του εφήμερου της ζωής μας, να το κάνω ν’ αφουγκραστεί, έστω και ασυνείδητα, το μετά. Αυτό που νιώθει κανείς διαβάζοντας αυθεντική ποίηση. Κι έχουμε τόσους σπουδαίους ποιητές στην Ελλάδα! Αλλά συγκριτικά με τη Γαλλία για παράδειγμα, τίποτα στη χώρα μας δεν μας σπρώχνει να τους διαβάσουμε, να τους γνωρίσουμε, να αντιληφθούμε την αξία τους.
«Η τέχνη ξεπλένει από την ψυχή τη σκόνη της καθημερινότητας», είχε πει κάποτε ο σπουδαίος Πάμπλο Πικάσο- Τι προσφέρει κατά τη γνώμη σας η τέχνη στον ίδιο τον καλλιτέχνη αλλά και στο κοινό
Η αληθινή σχέση με την τέχνη προϋποθέτει μία ζωή μονίμως στα όρια. Μία διαρκή υπέρβαση της φτωχής καθημερινότητας καθώς και την μεταμόρφωση της σ’ ένα πεδίο όπου τα ερεθίσματα και οι αντιδράσεις που γεννούν έχουν μία άλλη κατεύθυνση, έναν άλλο στόχο. Την συνύπαρξη με άλλους δημιουργούς, σ’ ένα άλλο επίπεδο συνομιλίας. Αυτό επίσης προϋποθέτει το να παραμένει κανείς ταπεινός και πάντα ανοιχτός στους διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας των άλλων. Δεν είναι καθόλου εύκολο, μιας και πολύ γρήγορα γλιστράει ο καλλιτέχνης στη χώρα του ναρκισσισμού και τότε…δύσκολα ξυπνάει από αυτή την κατάσταση.
Αυτό που ουσιαστικά προσφέρει η τέχνη τόσο στο κοινό όσο και στον καλλιτέχνη τον ίδιο είναι η αφύπνιση. Η ενθύμηση του εαυτού του ζωντανού κάθε στιγμή σε σχέση με τους άλλους και με τον Θεό.
Να επιστρέψουμε στον δίσκο σας για να σας ζητήσω να μιλήσουμε για τους συνεργάτες σας
Η συνάντηση με το B. Y. S trio των Χρυσόστομου Μπουκάλη στο κοντραμπάσο, του Κώστα Γιαξόγλου στο πιάνο και του Νίκου Σιδηροκαστρίτη στα τύμπανα, ήταν καθοριστική. Μέσα από τον ήχο και το παίξιμο του συγκεκριμένου σχήματος τα τραγούδια παίρνουν μία άλλη διάσταση, ξεφεύγουν από μία στενή «έντεχνη» προσέγγιση και ανακτούν ένα ορίζοντα ελευθερίας.
Η συμμετοχή της χορωδίας Cantus Angelicus υπό τη διεύθυνση της Αναστασίας Χατζηπαύλου είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική γιατί φέρνει μία αύρα διαφορετική και πολύτιμη στα τραγούδια.
Με τον Χάρη Λαμπράκη έχουμε παίξει σε διαφορετικές περιστάσεις τα τελευταία χρόνια, συμμετείχε και στον Ξεπεσμένο δερβίση, όταν είχαμε παίξει στο Θέατρο Ροές. Ο τρόπος που παίζει είναι μία μοναδική εμπειρία για τον ακροατή.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του συνθέτη και μπασίστα Γιώργου Παλαμιώτη, ο οποίος έχει συμβάλλει στην ενορχήστρωση κάποιων τραγουδιών κι έχει φωτίσει με τις ιδέες του αυτό το υλικό, βοηθώντας με όλα αυτά τα χρόνια να υλοποιήσω διαφορετικές εκδοχές τους. Είναι μέρος αυτής της δουλειάς ακόμη κι αν δεν παίζει μαζί μας.
Κλείνοντας. Τι ετοιμάζετε αυτή την περίοδο;
Αυτή την περίοδο προετοιμάζω μία σειρά συναυλιών στο Παρίσι που θα ξεκινήσουν την άνοιξη, καθώς και το ανέβασμα της Νέκυιας του Ομήρου, που θα γίνει το Φλεβάρη στο Μέγαρο Μουσικής.
Θα παίξουμε μέσα στις γιορτές μία πολύ αγαπημένη μουσική παράσταση αφιερωμένη στη Μαρίκα Παπαγκίκα, το “Marika’s dream”, μετά από πρόσκληση της Ρηνιώς Κυριαζή στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων.
Και στις 22 Ιανουαρίου θα παίξουμε ξανά στο Half Note jazz Club με μία εξαιρετική παρέα μουσικών , τον Γιώργο Παλαμιώτη στο μπάσο, τον Ραφαήλ Μελετέα στο πιάνο, τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο στην τρομπέτα και τον Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα.
Οι παρουσιάσεις πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Μελωδικό καράβι
Info
Φένια Παπαδόδημα – Μουσική – στίχοι- φωνή
B. Y. S τρίο: Νίκος Σιδηροκαστρίτης – τύμπανα
Κώστας Γιαξόγλου- πιάνο
Χρυσόστομος Μπουκάλης – κοντραμπάσο
Συμμετέχουν:
Χορωδία Cantus Angelicus, διεύθυνση Αναστασία Χατζηπαύλου
Χάρης Λαμπράκης – νέυ
Ήβη Παπαθανασίου- τσέλο
Αλέξης Γκίκας – Ηχοληψία
Προλογίζει ο Θέμης Ροδαμίτης
Συντελεστές
Φωτογραφίες: Νίκος Παγωνάκης
Σχεδιασμός Αφίσας: Sughatank – Γιάννης Ρουμπάνης
Φωτογραφία αφίσας :Alex Kat
Social Media: Σωτήρης Γεραίκος
Παραστάσεις:
Πέμπτη 18 & Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου, 20.30
Tιμές Εισιτηρίων:
14€ Early bird μέχρι 11/12
16€ Προπώληση
18€ Κανονικό
14€ φοιτητικό/ανέργων/ΑμεΑ
Προπώληση: Ticketservices.gr
Εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39 Ι Τηλεφωνικά: 2107234567
