Παρουσιάζει και σχολιάζει ο Άγγελος Πολύδωρος
Ένα ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στη ζωή του Νίκου Πλουμπίδη, με τη διεισδυτική ματιά του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου («Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη», «Μαραθώνιος μίας ημιτελούς άνοιξης – Γρηγόρης Λαμπράκης» κ.ά.), ο οποίος πέραν του βιογραφικού περιεχομένου της ταινίας, αναδεικνύει με τόλμη και το γεγονός ότι η αχαριστία σε πολιτικό επίπεδο σημαίνει απομάκρυνση από βασικές ηθικές αρχές και αξίες (συντροφικότητα, αλληλεγγύη, κλπ).
Ο Νίκος Πλουμπίδης υπήρξε αγωνιστής και ηγετικό στέλεχος του παράνομου, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, αλλά έφυγε μόνος, συκοφαντημένος από εχθρούς και φίλους, ατιμασμένος, θύμα αφ’ ενός της εκδικητικής μανίας των νικητών και αφ’ ετέρου της τυχοδιωκτικής, αλλοπρόσαλλης πολιτικής του Νίκου Ζαχαριάδη. Αν και στιγματισμένος και εξοβελιστέος από το κόμμα του, αρνήθηκε να αποκηρύξει τις αρχές του και να υπογράψει δήλωση μετανοίας, κάτι που θα του έσωζε τη ζωή.
Σ’ αυτές τις στιγμές της ζωής του, ο φακός του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου διεισδύει με καθαρή και αντικειμενική ματιά, για να αποκαλύψει το πώς οι περγαμηνές του από την Εθνική Αντίσταση κατά των κατακτητών, δεν στάθηκαν ικανές να τον σώσουν από το εκτελεστικό απόσπασμα.
Ο Πλουμπίδης υπερασπίστηκε με πάθος την ιδεολογία του και το κόμμα του -παρ’ όλο που το τελευταίο τον είχε άδικα καταγγείλει σαν χαφιέ και προβοκάτορα- και εκτελέστηκε φωνάζοντας «Ζήτω το ΚΚΕ», την ίδια ώρα που οι σύντροφοί του έβγαζαν ανακοίνωση ότι η εκτέλεση ήταν σκηνοθετημένη και ο προδότης απολαμβάνει τα αργύρια της προδοσίας του στην Αμερική.
Μετά το θάνατο του Στάλιν, την καθαίρεση του Ζαχαριάδη από την ηγεσία του Κόμματος και κυρίως μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ και τις αλλαγές που δρομολογήθηκαν στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, έγινε μια δειλή αποκατάσταση του Νίκου Πλουμπίδη η οποία ανακοινώθηκε ιδιωτικά στη σύζυγό του και χρόνια αργότερα, δημοσιεύτηκε σε ένα περιορισμένης κυκλοφορίας κομματικό έντυπο.
Είναι δε, χαρακτηριστικό για την προσωπικότητα του Πλουμπίδη, το γεγονός πως αρκετά νωρίς, πριν έρθει σε επαφή με τις αριστερές ιδέες, είχε επαναστατήσει κατά της αδικίας και της εκμετάλλευσης που υφίσταντο οι αγρότες, ενώ και στο χωριό που είχε πρωτο-διοριστεί δάσκαλος, είχε συμβάλλει στην αυτοοργάνωση και τον αγώνα των κατοίκων.
Με πλούσιο υλικό και δηλώσεις ανθρώπων που γνώριζαν τον Πλουμπίδη, ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, με την τολμηρή του ματιά, και με μια ανεπανάληπτη (για ντοκιμαντέρ) δραματική ένταση, στην οποία συμβάλλουν η φωτογραφία του Νίκου Βασιλόπουλου και η μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη, μας δείχνει ότι ουσιαστικά ο Πλουμπίδης παραμένει ένα ανεπούλωτο τραύμα για τον κόσμο της Αριστεράς -ή έστω για κάποιο κομμάτι της- και σίγουρα αποτελεί, αν όχι μελανή, τουλάχιστον μια θολή σελίδα της ιστορίας της.
Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν, ως ειδικός συνεργάτης ο Δημήτρης Πλουμπίδης και ως επιστημονικοί συνεργάτες οι Βαγγέλης Καραμανωλάκης (Καθηγητής Θεωρίας & Ιστορίας της στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), η Ιωάννα Παπαθανασίου (Ιστορικός – Διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών), ο Τάσος Σακελλαρόπουλος (Ιστορικός – Υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη), ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης (Διδάκτορας Ιστορίας του ΕΚΠΑ και εμφανίζεται ο Νίκος Δ. Πλουμπίδης
Συνολικά, πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, που προκάλεσε θετικές εντυπώσεις, τόσο κατά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Χανίων, όσο και στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αλλά και στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου της Αθήνας.
(Βαθμολογία: 5/5)
INFO
Είδος: Ντοκιμαντέρ, Πολιτικό, 100΄
Χώρα: Ελλάδα, 2024
Έρευνα / Σενάριο / Σκηνοθεσία: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος
