Κάποτε στην Ινδία ένας άρχοντας κάλεσε έξι εκ γενετής τυφλούς και, βάζοντάς τους να ψηλαφίσει ο καθένας ένα διαφορετικό μέρος του σώματός ενός τεράστιου ελέφαντα, τούς ζήτησε να περιγράψουν το συγκεκριμένο ζώο. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι περιγραφές τους, παρά τα κοινά σημεία, διίσταντο σοβαρά. Έτσι, σε λίγη ώρα οι τυφλοί άρχισαν να διαπληκτίζονται έντονα, στην προσπάθειά του ο καθένας να υποστηρίξει τη δική του «αλήθεια». Η χειροδικία μεταξύ τους ήταν το τελικό στάδιο της «συζήτησής» τους!
Αυτή τη μυθική διήγηση επικαλείται ο ιδρυτής του Βουδισμού, Σιντάρτα Γκαουτάμα, προκειμένου να υποστηρίξει αφενός την αδυναμία του ανθρώπου να περιγράψει αντικειμενικά το Θείο και αφετέρου την τάση των πιστών των διαφόρων θρησκειών να αποδέχονται ως ορθή μόνο τη δική τους θρησκευτική προσέγγιση, με επακόλουθο τη ρήξη με τους πιστούς των άλλων θρησκειών.
Ατυχώς, η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από θρησκευτικούς πολέμους. Οι οπαδοί των θρησκειών, στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τις αξίες και τα ιδανικά της πίστης τους, οδηγήθηκαν συχνά στην πιο κατάφωρη καταπάτησή τους! Ας θυμηθούμε απλώς τη σφαγή της νύκτας του Αγίου Βαρθολομαίου, όπου Γάλλοι χριστιανοί Ρωμαιοκαθολικοί έσφαξαν στο όνομα του Χριστού χιλιάδες συμπατριώτες τους Χριστιανούς Ουγενότους!
Κάθε θρησκεία έχει δύο βασικούς πυλώνες: ο ένας είναι η ανάγκη για πίστη, η οποία γίνεται αρωγός στις καθημερινές δυσκολίες του ανθρώπου και απαντά στην υπαρξιακή του αγωνία μπροστά στο απειλητικό χάσμα του μηδενισμού του από τον θάνατο, προσφέροντάς του ελπίδα και αξιακή καθημερινή συμπεριφορά. Ο άλλος συνιστά το δογματικό περιβάλλον που εξασφαλίζει στον πιστό της κάθε θρησκευτικής ομολογίας τη βεβαιότητα της «αλήθειας», που θωρακίζει το εγώ του και προσφέρει την «αίσθηση» ότι βρίσκεται στην ορθή πλευρά της ιστορίας, διαχωρίζοντάς τον από τους άλλους. Εδώ ικανοποιείται η ψυχολογική ανάγκη του ατόμου για την ορθότητα των απόψεών του και η ματαιοδοξία του. Ο πυλώνας αυτός, προϊόν πολλαπλών ιστορικοκοινωνικών παραγόντων, είναι εκείνος που περιχαρακώνει την κάθε θρησκεία και συνήθως διχάζει τους ανθρώπους τόσο στις διαφορετικές θρησκείες όσο και στην ίδια θρησκεία (Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί, Διαμαρτυρόμενοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, παλαιοημερολογίτες, σιίτες – σουνίτες κλπ). Ατέλειωτες «συζητήσεις» για το ορθότερο δόγμα!
Η διδασκαλία του Ιησού Χριστού, μέλους της εβραϊκής μονοθεϊστικής θρησκείας του Γιαχβέ, καινοτομεί. Απευθύνεται στον σκεπτόμενο άνθρωπο. Έτσι σχετικοποιεί την αξία του θρησκευτικού τυπικού1. Αρνείται τα εθνικά στερεότυπα της εποχής του2. Προβάλλει ως κριτήριο καταξίωσης του ανθρώπου την καθημερινή πράξη, τη συνεισφορά στον συνάνθρωπο3. Προσεγγίζει από άλλη οπτική γωνία την έννοια της δικαιοσύνης4. Έχει γυναίκες μαθήτριες στην παρέα του- ασύλληπτο για την εποχή του5. Στηλιτεύει τη θρησκευτική υποκρισία6. Συνδιαλέγεται7, οργίζεται8, συγχωρεί. Καταδικάζει τη βία9. Δεν αρνείται τις διαφορετικές θρησκευτικές προσεγγίσεις10. Αποδέχεται τον σκεπτόμενο αμφισβητία11. Καλεί τους μαθητές του να προωθήσουν το νόημα της Αγάπης στον κόσμο. Τελικά, καταδικάζεται για τις ιδέες του, επειδή το ιερατείο της θρησκείας του δεν κατανοεί τη φιλελεύθερη προσέγγισή του: δεν είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, απελευθερωτής του Ισραήλ από τους Ρωμαίους, αλλά αυτός που θα θέσει τα θεμέλια της απελευθέρωσης από τα πάθη του εαυτού μας μέσω της αγάπης, ως καταλυτικής αναγκαιότητας στην ανθρώπινη κοινωνία.
Ο πραγματικός χριστιανός σέβεται τη διαφορετική πίστη ακόμη και την απιστία των συνανθρώπων του, δεν μάχεται τις αντίθετες περί Θεού προσεγγίσεις των άλλων. Συμβιώνει με αυτές φιλικά. Ασχολείται με τον άνθρωπο, όχι με τις «ιδιότητες» του Θεού. Κατανοεί τη λειτουργία των δογμάτων αλλά δεν τα απολυτοποιεί. Ο χριστιανός ρωτάει, αμφισβητεί, όπως ο Θωμάς. Μάχεται μόνο το κακό και κυρίως τον ακαλλιέργητο εαυτό του. Συνεργάζεται με τον συνάνθρωπό του αδιαφορώντας για τις ιδέες του. Ο χριστιανός επενδύει στο καλό, όχι για να «πάει στον Παράδεισο», αλλά επειδή κατανοεί τη λειτουργική αξία της αγάπης στην κοινωνία. Η αμοιβή του είναι η χαρά της συντελούμενης ποιότητας στη ζωή12.
Γεώργιος Γενετζάκης
Φιλόλογος στο Χαλάνδρι
1. «Δεν έγινε ο άνθρωπος για το Σάββατο αλλά το Σάββατο
για τον άνθρωπο», Μάρκ. 2,23-27.
2. «Ο καλός Σαμαρείτης», Λουκ. 10, 30-37
3. «Πείνασα και μού δώσατε..» Ματθ. 25, 31-45 και Ιακ. 2, 24
4. «Ο αναμάρτητος ας ρίξει πρώτος…» Ιωάν. 8, 3-9
5. « Η Μάρθα κάθισε στα πόδια του Ιησού..» Λουκ. 10, 38-42
6. «Θεέ μου, σε ευχαριστώ που δεν είμαι σαν τους άλλους…», Λουκ. 18, 9-14
7. «Εσύ είσαι Ιουδαίος και εγώ..» Ιωαν. 4, 7
8. «κάνατε μαγαζί το σπίτι του Πατέρα μου…», Ιωαν. 2, 13-17
9. «Βάλε το μαχαίρι στη θήκη…», Ιωαν. 18, 1-11
10. Όποιος δεν είναι εναντίον μας…» Μαρκ. 9, 40.
11. «Φέρε το δάχτυλό σου..» Ιωάν. 20, 24-29
12. Χρήστος Γιανναράς, Ενάντια στη Θρησκεία, εκδ. Ίκαρος, 2010.
