Γράφει η
Μιλένα Αποστολάκη
Δικηγόρος, Βουλευτής ΠΑΣΟΚ στον Βόρειο Τομέα Αθηνών
Το σκάνδαλο των παράνομων επιδοτήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί τον ορισμό της κρατικής κακοδιαχείρισης, της κατασπατάλησης δημόσιου -εν προκειμένω ευρωπαϊκού- χρήματος και της διοχέτευσής του σε πελατειακά δίκτυα. Το σκάνδαλο αυτό φέρει αποκλειστικά την υπογραφή της Νέας Δημοκρατίας καθώς αφορά ευρήματα σαφώς χρονικά προσδιορισμένα και σε αυτό εμπλέκονται τα ονόματα πρώην υπουργών των κυβερνήσεων Ν.Δ. καθώς και διορισμένες από αυτούς διοικήσεις του Οργανισμού. Κατά συνέπεια, η ανακοινωθείσα πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής έρχεται να βεβαιώσει ότι το «αποτύχαμε» του κυρίου Μητσοτάκη δεν ήταν ποτέ μια δήλωση ανάληψης, αλλά αποποίησης της πολιτικής ευθύνης, που αφορά και τον ίδιο και την οποία επιχειρεί να διαχύσει στο απώτερο παρελθόν, προσπερνώντας κυνικά και προκλητικά τα χρονικά προσδιορισμένα ευρήματα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας.
Η υπόθεση των παράνομων ενισχύσεων αποτελεί επίσης αδιάσειστο τεκμήριο της αποτυχίας του επιτελικού κράτους του κυρίου Μητσοτάκη υπό το κέλυφος του οποίου έχουν εκκολαφθεί φαύλα και ανέλεγκτα συστήματα εξουσίας, τα οποία δεν θα μπορούσαν να λειτουργούν χωρίς πολιτική κάλυψη. Αυτά, από ένα κόμμα που το 2019 ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας με σημαία, μεταξύ άλλων, τη μεταρρύθμιση του κράτους, ώστε να πάψει να αποτελεί λάφυρο στα χέρια των εκάστοτε κυβερνώντων.
Υπάρχει ωστόσο ένα ολόκληρο πεδίο αδιαφανών πρακτικών, ανορθολογικής οικονομικής διαχείρισης και εκλεκτικών σχέσεων, το οποίο συνήθως περνά κάτω από το ραντάρ της προσοχής της κοινής γνώμης, των ΜΜΕ και του δημοσίου διαλόγου: αυτό των δημοσίων συμβάσεων και συγκεκριμένα των απ’ ευθείας αναθέσεων. Αυτό για το οποίο η Νέα Δημοκρατία ως αντιπολίτευση κατηγορούσε την τότε κυβέρνηση για «πάρτι» και «οσμή σκανδάλου», εστιάζοντας στη διαχείριση των κονδυλίων του προσφυγικού και των απ’ ευθείας αναθέσεων στον χώρο της Υγείας. Παρά τις περί αντιθέτου διακηρύξεις της, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όχι μόνο συνέχισε, αλλά επέκτεινε το «πάρτι» των απ’ ευθείας αναθέσεων. Η δε απόπειρα να αποδώσει την πρακτική αυτή στις πρωτοφανείς συνθήκες της υγειονομικής κρίσης και των ελλείψεων στην αγορά, διαψεύδεται από τα επίσημα στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου: οι απευθείας αναθέσεις μετά την πανδημία όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν σχεδόν 50% ως προς τον αριθμό τους και σχεδόν 100% ως προς την αξία τους! Σύμφωνα μάλιστα με έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σε ορισμένους κλάδους οι απευθείας αναθέσεις τείνουν να γίνουν ο κανόνας, φτάνοντας ενίοτε σε δυσθεώρητα ποσοστά: σε 7 νοσοκομεία και 2 ΥΠΕ, οι απευθείας αναθέσεις το 2023 κάλυψαν κατά μέσο όρο περίπου το 84% όλων των αναθέσεων, ενώ υπάρχουν Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης με απευθείας αναθέσεις σε ποσοστό που αγγίζει το 99%! Στις εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνεται μάλιστα η σκοπιμότητα -που παραπέμπει σε καταχρηστικότητα- της κατάρτισης δαπανών ώστε να εμπίπτουν στα όρια απευθείας ανάθεσης.
Το «ξεχείλωμα» των απ’ ευθείας αναθέσεων επί των ημερών της σημερινής κυβέρνησης αφορά επίσης και τα ανώτατα ποσά τους, που αυξήθηκαν κατά 50%, από τις 20.000 στις 30.000 ευρώ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έργων ή ειδικών υπηρεσιών τριπλασιάστηκαν! Οι απ’ ευθείας αναθέσεις αντιστοιχούσαν το διάστημα 2020-2024 στο 15,5% των διαθέσιμων πιστώσεων, ποσοστό που εκτοξεύεται στο 22% αν σε αυτές προστεθούν και οι συμβάσεις με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσιότητα, όταν το σχετικό πλαφόν που έχει ψηφιστεί από την ίδια τη Νέα Δημοκρατία είναι στο 10%. Με λίγα λόγια, τουλάχιστον 1 στα 5 ευρώ ξοδεύθηκε με μη διαγωνιστική διαδικασία. Ο διαπρύσιος κήρυκας της «διαφάνειας», της «λογοδοσίας» και της «αξιοκρατίας» αποδεικνύεται ο πιστότερος υπηρέτης πελατειακών αντιλήψεων και πρακτικών.
Μπορεί κανείς να εμπιστευτεί πλέον μια κυβέρνηση, η οποία, έχοντας ευνοήσει τη λειτουργία φαύλων, αδιαφανών και ανέλεγκτων συστημάτων εξουσίας -αναρίθμητων «κολλητών», «φραπέδων» και «χασάπηδων»- στερεί τη χώρα από πολύτιμους πόρους που θα μπορούσαν να είχαν διατεθεί σε παραγωγικούς, αναπτυξιακούς ή κοινωνικούς σκοπούς; Μια κυβέρνηση που μεταθέτει το δυσθεώρητο οικονομικό κόστος των παραλείψεών της στους πολίτες και το πολιτικό κόστος των ευθυνών της σε «διαχρονικές παθογένειες»; Που αγνοεί την ελληνική και την ευρωπαϊκή Δικαιοσύνη, όταν δεν τις επικαλείται όταν και όπως τη συμφέρει;
Την προφανή απάντηση, δεν μπορεί πια να αποκρύψει κανένας πολιτικός ή επικοινωνιακός ελιγμός. Η κυβέρνηση βρίσκεται ήδη σε φάση αποδρομής, υπό το βάρος των συστημάτων διαφθοράς και συναλλαγής που με επιμέλεια ή και ανοχή η ίδια δημιούργησε. Και δεν μπορεί, παρά αργά η γρήγορα να λογοδοτήσει.
