Γράφει ο ∆ημήτριος Γ. Σουλιώτης
Εδώ και λίγο καιρό ο π. Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει επανέλθει µε µελετηµένα και προσεκτικά βήµατα στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας.
Το πρώτο βήµα ήταν η απόφασή του να παραδώσει την έδρα του στο κοινοβούλιο. Ακολούθησε η συνέντευξή του – µετά από δύο και πλέον χρόνια σιωπής – στην «Εφηµερίδα των Συντακτών», κατόπιν η ανακοίνωση του Επιστηµονικού Συµβουλίου του Ιδρύµατός του και τέλος αναµένεται στο τέλος του µήνα η έκδοση του βιβλίου του και η περιοδεία του για την παρουσίασή του σε πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ίσως η απόφασή του να επανενεργοποιηθεί πολιτικά να έχει σχέση τόσο µε την κατάρρευση της Μητσοτακικής Ν∆, όσο και µε την αδυναµία των Κοµµάτων της Αντιπολίτευσης να προσφέρουν εναλλακτική λύση στη συνεχιζόµενη παρακµή και το πολιτικό αδιέξοδο.
Στο σηµείο αυτό ξεπηδά ένα κρίσιµο ερώτηµα: Προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί ο Αλέξης Τσίπρας µετά το νέο του ξεκίνηµα; Προς τη ρήξη ή προς τον συµβιβασµό µε το σύστηµα;
Προσπαθώντας να εντοπίσω τα βαθύτερα νοήµατα, που κρύβονται πίσω από τις λέξεις, σταχυολογώ κάποια σηµεία του λόγου του. Στη συνέντευξή του στην «Εφηµερίδα των Συντακτών» ο π. πρωθυπουργός αναφέρει: «Πιστεύω ότι η πατρίδα µας χρειάζεται ένα µεγάλο αποφασιστικό σοκ, που θα το έλεγα σοκ εντιµότητας, δικαιοσύνης και δηµοκρατίας.
Να ξανασυνδεθεί η Πολιτική µε την Ηθική… Υπάρχει ανάγκη ενός νέου πατριωτισµού, όσον αφορά τη φορολόγηση του µεγάλου πλούτου… Κυριαρχούν στη χώρα µας η διαφθορά, η χειραγώγηση της ∆ικαιοσύνης, η παράλυση των θεσµών, η προκλητική στήριξη των µεγάλου πλούτου εις βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας, η διακυβέρνηση µε όρους προσωπικού πλουτισµού»…
Το τελευταίο ίσως να έχει σχέση και µε την αναφορά του π. Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά σε συνέντευξή του: Οι κυβερνήσεις είναι τριών κατηγοριών: α) οι αδέσµευτες κυβερνήσεις (π.χ. του Ανδρέα Παπανδρέου), β) οι κυβερνήσεις – υπήκοοι σε εσωτερικά και εξωτερικά κέντρα ισχύος και γ) οι κυβερνήσεις – «συνεταιράκια» µε αυτά τα κέντρα… Και ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει: «Αν δεν κάνουµε τη διαφορά πρωτίστως ηθικά, αξιακά, πολιτιστικά, πως θα πείσουµε ότι είµαστε διαφορετικοί; Πως θα αλλάξουµε τον κόσµο αν δείχνουµε βολεµένοι µε τον σηµερινό;».
Από το παραπάνω απόσπασµα της συνέντευξης προκύπτει ότι ο κύριος στόχος του είναι µια ηθική επανάσταση – αντίδοτο στην παρακµή, η οποία θα ξεκινά από τον ίδιο και τους ανθρώπους που θα τον πλαισιώσουν στο εγχείρηµά του και θα µεταβολιστεί στο λαό. Με άλλα λόγια δεν µιλά για οικονοµία, παραγωγικό µοντέλο, ανάπτυξη, παραγωγικότητα, κ.τ.λ., δηλαδή δεν αναφέρεται σε οικονοµικές – τεχνοκρατικές έννοιες… Μιλά για Ηθική, Εντιµότητα, ∆ικαιοσύνη, Ισότητα, γενικά για πνευµατόδοξες και όχι υλικές αξίες.
Και ξαφνικά αυτές οι άυλες αξίες λαµβάνουν υλική υπόσταση µε τη θέση του για τη φορολόγηση του µεγάλου πλούτου, που αποτελεί την άλλη όψη του νοµίσµατος για τη µείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους.
Είναι το σηµείο τοµή, το σηµείο συνάντησης µε όλους τους προοδευτικούς πολιτικούς και οικονοµολόγους του κόσµου µας, το σηµείο συνάντησης µε τον Μπέρνυ Σάντερς, την Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτέζ, τον Ζοράν Μαµντάνι, τον Tomas Piketty, τον Gabriel Zucman, αλλά και τον δικό µας Νίκο Χριστοδουλάκη. Ο τελευταίος σε άρθρο του στην «Καθηµερινή» (Η φορολογία στην Ελλάδα και ο «φόρος Ζουκµάν», 5/10/2025) προτείνει για τον πλούτο άνω των 100 εκατ. ευρώ φορολογία 2% ετησίως και για τον πλούτο από ένα έως 99 εκατ. ευρώ φορολογία 1%. Ελπίζω αυτή να είναι και η θέση του όλου ΠΑΣΟΚ… Για όλους αυτούς η Πολιτική δεν είναι «η τέχνη του εφικτού», αλλά ο αγώνας για τη διεύρυνση των ορίων του εφικτού.
Στο σηµείο αυτό κρίνω σκόπιµο να αναφέρω ένα εξαιρετικό βιβλίο των Cabriel Zucman – Emmanuel Saez (Ο θρίαµβος της αδικίας – Πως οι πλούσιοι αποφεύγουν του φόρους και πως θα τους κάνουµε να πληρώσουν). Στο βιβλίο περιλαµβάνεται και µια σηµαντική πρόταση για τη σύσταση εθνικής εποπτικής αρχής για την εποπτεία των εταιριών – συµβούλων φοροδιαφυγής – φοροαποφυγής των πλουσίων.
Πολύ καλός γνώστης του θέµατος, λόγω εµπειρίας, είναι και υπουργός της σηµερινής κυβέρνησης… Στις συγκεκριµένες εταιρίες (νοµικές, λογιστικές, ελεγκτικές, συµβουλευτικές), οι οποίες εµπλέκονται σ’ αυτή τη δραστηριότητα, περιλαµβάνονται και οι τέσσερις µεγάλες πολυεθνικές (big four), που διαθέτουν αρµόδια τµήµατα «εξυπηρέτησης» των πλουσίων…
Όσον αφορά την καταπολέµηση των παρακµιακών φαινοµένων της διαφθοράς, της χειραγώγησης της ∆ικαιοσύνης, της παράλυσης των θεσµών, η κατεύθυνσή του Αλέξη Τσίπρα προς τη ρήξη θα φανεί αν ο ίδιος και το επιτελείο του υιοθετήσουν και προβάλλουν θέσεις – προτάσεις όπως οι ακόλουθες: Παρεµβάσεις προς την κατεύθυνση εκδηµοκρατισµού των θεσµών, γιατί οι θεσµοί λειτουργούν σαφώς δεξιόστροφα και χρειάζεται αλλαγή πορείας. Σχετικές εναλλακτικές προτάσεις θα µπορούσαν να ήταν η διακοµµατική συναίνεση για την ανάδειξη των ηγεσιών τους, η εκλογή των ηγεσιών – ειδικά της δικαστικής εξουσίας – αποκλειστικά από τα µέλη τους ή αδέσµευτες επιτροπές, η αξιολόγηση από ουδέτερους, αντικειµενικούς αξιολογητές – ακόµη και εκτός της χώρας – για τη στελέχωσή τους κ.τ.λ.
Θέση – πρόταση ρήξης είναι επίσης η αλλαγή του καλπονοθευτικού εκλογικού νόµου και η καθιέρωση ενός αναλογικότερου – δικαιότερου, ώστε να δηµιουργηθεί κουλτούρα συνεργασιών και να αποδυναµωθεί η ισχύς του «µπετόν αρµέ» ποσοστού της συντηρητικής παράταξης, που για ιδιοτελείς και συναισθηµατικούς λόγους συντελεί στην αναπαραγωγή νησίδων προνεωτερικότητας. Επιπλέον η αλλαγή του µοντέλου της πρωθυπουργικής δηµοκρατίας µας, για την αποδυνάµωση της απόλυτης εξουσίας πρωθυπουργών µειωµένης νοµιµοποίησης. Ο διαχωρισµός Κράτους – Εκκλησίας, η αποκοµµατικοποίηση της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης µέσω αξιολόγησης για την επιλογή στελεχών από ουδέτερους – αµερόληπτους ελεγκτές κ.τ.λ.
Είναι σίγουρο ότι τέτοιου είδους θέσεις ρήξης θα συναντήσουν λυσσαλέες αντιδράσεις από τα οικονοµικά κέντρα ισχύος και τους πολιτικούς εκπροσώπους τους (Κεντροδεξιά), που ελέγχουν και αναπαράγουν ένα διεφθαρµένο, παρακµιακό σύστηµα. Τους βολεµένους µε την ανισότητα δεν τους ενδιαφέρουν προτάσεις δικαιοσύνης και ισότητας… Όµως µόνο µε θέσεις ρήξης µε το σύστηµα, µπορεί το rebranding του π. πρωθυπουργού να έχει αξία. Γιατί µόνο τότε θα συναντηθεί µε τους πολλούς, τους χαµένους του συστήµατος.
∆ιαφορετικά αν για ιδιοτελείς λόγους επιλέξει το δρόµο του συµβιβασµού και της ενσωµάτωσης στο σύστηµα, αν δεν προσπαθήσει να αλλάξει τους στηµένους από την Κεντροδεξιά κανόνες του παιχνιδιού, που την αναδεικνύουν διαχρονικά νικήτρια, θα κινδυνεύσει να αποτελέσει το νέο «Ποτάµι»… ∆ηλαδή µια «Κεντροδεξιά» µεταµφιεσµένη σε «Κεντροαριστερά», σαν αυτή του Τόνυ Μπλερ. Και τότε όλοι αυτοί που περιµένουν µια αστραπή ελπίδας στον συννεφιασµένο ουρανό της χώρας µας, σαν αυτή του Μαµντάνι στη Ν. Υόρκη, θα µείνουν για άλλη µια φορά απογοητευµένοι…
