Ο καταξιωμένος καλλιτέχνης, μας μιλά για την αναδρομική έκθεση «50 χρόνια δρόμος» που θα φιλοξενηθεί από τον Δήμο Ηρακλείου όπου ζει και δημιουργεί, καθώς και για το ταξίδι του στον μαγικό κόσμο της ζωγραφικής και των εικαστικών τεχνών.
Πέμπτη πρωί. Περπατώ στα σοκάκια του Ηρακλείου. Ψάχνω την οδό Φιλύρων 18, για να βρεθώ στο εργαστήρι – ατελιέ του εικαστικού Ανέστη Πρωταίου. Μια κυρία μου δείχνει τον δρόμο…«Κατεβείτε τα σκαλοπάτια, θα τον συναντήσετε».
Μπαίνω μέσα στον χώρο. Ένας χώρος ζεστός. Γεμάτος από πίνακες, χρώματα και ιστορία. Μυρωδιές. Δημιουργία. Το ζεστό του χαμόγελο και το ευγενικό του βλέμμα με υποδέχονται. Νιώθω όμορφα. Μια ηρεμία διαπερνά και την τελευταία ευαίσθητη χορδή της ψυχής μου. Στο τραπέζι που έχει ετοιμάσει με περιμένουν καλούδια. Και μια τεράστια σοκολάτα με γεύση μπισκότο και φράουλα, που φεύγοντας την παίρνω μαζί μου. Ακούμε Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Στη ματιά του αντικρύζω μια σπίθα, μια φωτιά. Νιώθω συγκίνηση. Του ζητώ να χαμηλώσουμε τον ήχο της μουσικής και να μιλήσουμε. Έτσι απλά. Όπως κουβεντιάζουν δυο καλοί φίλοι.
Μιλάμε για τη ζωγραφική, τον χορό, τις τέχνες, τα ταξίδια, τη ζωή. Τις ζωές μας.
Για την έκθεσή του με θέμα «50 Χρόνια Δρόμος» που θα φιλοξενηθεί στο «Πολιτιστικό Πολύκεντρο» από τις 8 έως τις 15 Δεκεμβρίου υπό την αιγίδα του Δήμου Ηρακλείου. Αλλά και για τη μοναδική στιγμή που βίωσε ένα βράδυ στην Καισαριανή, σε ένα ιστορικό μαγαζί με φυσιογνωμίες αξεπέραστες, όταν συνάντησε τον Γιάννη Τσαρούχη.
Με λόγο ευγενικό και ένα χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπό του, μιλάμε σαν δυο φίλοι που τσουγκρίζουν τα ποτήρια σε ένα γλέντι.
Αν κάτι αγάπησα και αγαπώ πολύ στη ζωή είναι το δικαίωμα που μου έδωσε να γράφω και να ονειρεύομαι ελεύθερα μέσα από τις ζωές ανθρώπων. Και ο Ανέστης Πρωταίος μου έδωσε το δικαίωμα να βιώσω δίπλα του μια από τις πιο όμορφες και γλυκές στιγμές της ζωής μου και της -επιτρέψτε μου την περιγραφή- πορείας μου.
Ο φωτισμός χαμηλώνει,στο βάθος ακούγεται μια ήρεμη μελωδία, κάποια palmas από φλαμένκο δίνουν ένταση και η κουβέντα μας αρχίζει.
Συνέντευξη ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗ
Πώς ξεκίνησε αυτό το πενηντάχρονο ταξίδι σας στον μαγικό κόσμο της ζωγραφικής;
Τα όμορφα ταξίδια ξεκινούν από το πουθενά και τελειώνουν στο πάντα. Δεν θυμάσαι τίποτα για το ταξίδι. Ξέρεις μονάχα πως δεν θέλεις να τελειώσει.
«Τον αγάπησα τόσο πολύ που το βράδυ θα κοιμηθώ μαζί του»
Αλήθεια, γιατί επιλέξατε το Ηράκλειο ως τόπο διαμονής αλλά και δημιουργίας. Υπάρχει κάτι που σας εμπνέει στη συγκεκριμένη πόλη;
Το Ηράκλειο από την πρώτη στιγμή με εντυπωσίασε. Διάχυτο ένα πράσινο φως θύμιζε στο ανώριμο εφηβικό βλέμμα μου την πατρίδα μου, το πανέμορφο χωριό Πρώτη Σερρών. Ίσως επειδή το είχα ανάγκη. Στην πορεία αγάπησα τον κόσμο και αγαπήθηκα από αυτόν. Με αγκάλιασε σαν οικογένειά μου. Νιώθω σαν να γεννήθηκα εδώ. Έγινα ντόπιος, γιατί ένιωσα απαραίτητος. Η Πρώτη θα έχει πάντα την πρώτη θέση στην καρδιά μου. Όμως ο τόπος που ζεις… γίνεται ο τόπος σου. Δεν γίνεται αλλιώς.
Έργα σας φιλοξενούνται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ποιο στοιχείο χαρακτήρα και προσωπικότητας, κατά τη γνώμη σας, χαρακτηρίζει τους μεγάλους δημιουργούς, τους σπουδαίους καλλιτέχνες;
Ταξίδεψα, διάβασα, σκέφτηκα πολύ. Οι ζωγράφοι για μένα, έκρυβαν πάντα, μια βαθιά μοναξιά. Ένα ερώτημα θα μένει πάντοτε αναπάντητο σε κάθε έργο. Ο ζωγράφος πάντα θα επιχειρεί να απαντήσει και έτσι εξελίσσεται η ζωγραφική με παρακαταθήκες και κληροδοτήματα. Αν το αιώνιο ερώτημα απαντηθεί, θα πάψει και η τέχνη.
Μιλήστε μου για τις πηγές έμπνευσής σας.
Όλα αρχίζουν από τον άνθρωπο και στον άνθρωπο καταλήγουν. Ο άνθρωπος είναι που εμπνέει. Σε κάθε στιγμή του. Στα πάθη του, στις αδυναμίες του, στην ακμή του, στην πτώση του. Αυτός είναι πάντα το ζητούμενο. Που αγναντεύει τη θάλασσα, που ερωτεύεται κάτω από ένα δέντρο, που απελπίζεται μέσα σε ένα σπίτι. Κι εσύ θέλεις με πάθος να ελπίζει ξανά. Να πιστέψει, να ζήσει.
Έναν καλλιτέχνη, έναν δημιουργό, τον εγκλωβίζει η μονοτονία της καθημερινότητας; Μπορεί αυτή η ρουτίνα να τον κάνει και μη παραγωγικό;
Ένας καλλιτέχνης ζει πάντα και σε ένα δεύτερο πλάνο. Σε μια δεύτερη ζωή. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο. Η πρώτη τού φαίνεται μονότονη, κανονική. Δεν του αρκεί. Η δεύτερη είναι το καταφύγιό του. Καταφεύγει, υπεκφεύγει… αποφεύγει. Δραπετεύει… μόνο έτσι δημιουργεί.
Ο έρωτας αποτελεί πηγή έμπνευσης για εσάς;
Ο έρωτας για εμένα θα τολμήσω να πω ότι χώρισε τη ζωή μου σε δυο μέρη. Την εποχή πριν τον έρωτα και την μετά τον έρωτα εποχή. Ναι, ο έρωτας! Αυτός ο αήττητος φτερωτός θεός, που εμπνέει ακόμη και όταν νομίζεις ότι του έχεις διαφύγει. Στον αληθινό, το μεγάλο έρωτα της ζωής είσαι ευλογημένος. Γιατί τότε ερωτεύεσαι τη ζωή την ίδια.
Κάποτε ο Βαν Γκογκ είχε πει: «Ονειρεύομαι ότι ζωγραφίζω και μετά ζωγραφίζω αυτό που ονειρεύομαι». Τι είναι η ζωγραφική για εσάς;
Για εμένα σπουδαίος ζωγράφος υπήρξε ο Τσαρούχης. Τον θαυμάζω απεριόριστα. Η παλέτα του μύριζε Ελλάδα. Βαθύ πνεύμα αγέραστο, έζησε με συνέπεια και ήθος. Τον συνάντησα ένα βράδυ στην Καισαριανή, σε ένα ιστορικό μαγαζί με φυσιογνωμίες αξεπέραστες. Τσιτσάνης, Μπέλλου. Έζησα μια πραγματικά συγκλονιστική στιγμή. Η Μπέλλου αφιερώνει ένα βαρύ ζεϊμπέκικο και με τη χαρακτηριστική φωνή της του λέει. «Σήκω δάσκαλε να χορέψεις». Εκείνος προσπάθησε αλλά δυσκολευόταν. Τότε με τη βοήθεια δυο αντρών και υποβασταζόμενος σηκώθηκε και χόρεψε. Αυτή ήταν από τις πιο συγκλονιστικές εικόνες στη ζωή μου. Ένας μεγάλος καλλιτέχνης προς τη δύση του, παρέδιδε μαθήματα ζωής. Με γενναιότητα, αξιοπρέπεια και πάθος.
Ετοιμάζετε κάτι αυτή την περίοδο;
Ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να ετοιμάζει τίποτα και πρέπει πάντα να είναι έτοιμος. Αφήνεται, ονειρεύεται, υποθέτει, καταθέτει. Το μόνο σίγουρο είναι η Έκθεσή μου που θα γίνει στο «Πολιτιστικό Πολύκεντρο» από τις 8 έως τις 15 Δεκεμβρίου υπό την αιγίδα του Δήμου Ηρακλείου. Τα εγκαίνια θα γίνουν τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου στις 8 το βράδυ. «50 χρόνια δρόμος» βλέπεις… και έχουμε δρόμο ακόμη πολύ.
Κλείνοντας… Γιατί ζωγραφίζετε; Σας το ζητάει η ψυχή, η καρδιά, το μυαλό, η σκέψη;
Δεν ξέρω. Δεν απαντώ. Δεν έχω απάντηση. Και δεν τη βρήκα και ποτέ. Αν τύχει και τη βρω δεν θα ξαναζωγραφίσω. Έτσι πορεύτηκα ως τώρα και έτσι έμαθα να ζω. Και συνεχίζω.
