Όποιος είχε την τύχη να την παρακολουθήσει το 2010 στην Αθηναΐδα στην εμβληματική παράσταση «Γυναίκα τριαντάφυλλο» (οι παραστάσεις επαναλήφθηκαν 4 χρόνια αργότερα στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης»), σίγουρα δεν μπορεί να ξεχάσει την μελωδική φωνή της.
Η Ηρώ Σαΐα έκτοτε έχει δημιουργήσει το δικό της μουσικό αποτύπωμα, συμμετέχοντας σε σωρεία μουσικών παραστάσεων με υψηλά ποιοτικά δεδομένα. Μια από αυτές είναι και το «Χρονικό των 10 ημερών» που βασίζεται στο ομώνυμο ημερολόγιο της Αγάπης Μολυβιάτη – Βενέζη και η οποία αποτέλεσε την αφορμή για την κουβέντα μας.
Το «Χρονικό των δέκα ημερών» θα ξεκινήσει το ταξίδι του τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου με μια παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ένα σημείο τοπόσημο, αφού αποτέλεσε μια από τις πρώτες στέγες προσφύγων στην περιοχή, ενώ στη συνέχεια, θα παρουσιαστεί για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Το «Χρονικό των 10 ημερών» περιγράφει τα τραγικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο Αϊβαλί το 1922 και βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Αγάπης Μολυβιάτη – Βενέζη. Πώς θα εισαγάγατε στο κλίμα του έργου τον αμύητο θεατή;
Κατ’ αρχάς, με την ουσιαστική παρουσία μου επί σκηνής, με το να συμμετέχω, να παρακολουθώ και να «συμπάσχω» με τα πρόσωπα του έργου. Το να είναι «παρών» με όλη του την ουσία κανείς στη σκηνή, θεωρώ πως είναι το πιο σημαντικό, ακόμα κι αν δεν έχει την οδηγία να κάνει τίποτα άλλο.
Στην περίπτωσή μου άλλωστε, μου έχει δοθεί από τη σκηνοθέτη του έργου, την υπέροχη Μάνια Παπαδημητρίου, το πλεονέκτημα να μπορώ να εκφράζομαι μέσω της φωνής μου στην παράσταση αυτή με μεγάλη ελευθερία, κυμαινόμενη πάντοτε σε ηχοχρώματα που παραπέμπουν στη Μικρασία, αλλά και μέσω των πολύ ωραίων μουσικών θεμάτων και τραγουδιών που έχει γράψει η Μαρίνα Χρονοπούλου. Με λιγότερα λόγια λοιπόν, ο δικός μου ρόλος είναι να εισαγάγω τον θεατή στο κλίμα του έργου μέσω του συναισθήματος. Του συναισθήματος που μπορεί να προκαλέσει το τραγούδι.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να μεταφέρει κάποιος επί σκηνής μνήμες μιας χαμένης πατρίδας μέσω της μελωδίας και του τραγουδιού;
Για μένα δεν ήταν πολύ δύσκολο διότι αυτό το είδος τραγουδιού (σμυρναίικα, αμανέδες, ήχοι της Ανατολής) υπάρχει στα ακούσματά μου από τα παιδικά μου χρόνια, αλλά υπάρχει και το συναίσθημα, μιας και η γιαγιά μου είχε έρθει το 1922 από τον Πόντο, έχω ακούσει ιστορίες για τους Τούρκους, τον ξεριζωμό, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν για να έρθουν… Το θέμα λοιπόν του έργου μού είναι οικείο, αλλά και η φωνή μου με βοηθάει ώστε να υπηρετήσω τις απαιτήσεις αυτής της παράστασης.
Γεννηθήκατε στη Λάρισα, μεγαλώσατε στην Κόρινθο. Αληθεύει ότι ήρθατε στην πρωτεύουσα με σκοπό να σπουδάσετε οδοντιατρική και τυχαία προέκυψε η γνωριμία και αργότερα συνεργασία με τον Σταμάτη Κραουνάκη;
Ναι, φυσικά αληθεύει, όμως θα έχω μια μικρή αντίρρηση ως προς το «τυχαία». Αν και πολύ μικρή τότε, είχα την τόλμη και κατά κάποιον τρόπο προκάλεσα την τύχη μου, από το πουθενά και χωρίς κανένας να με παροτρύνει. Γράφτηκα στο Ωδείο, δήλωσα συμμετοχή στα σεμινάρια από τα οποία αργότερα δημιουργήθηκε η «Σπείρα – Σπείρα» και γενικά ήμουν ένα παιδί που ήθελε να μάθει και να βελτιώνεται συνεχώς. Ήθελα να ψάχνομαι και να διαβάζω και να γίνομαι καλύτερη – και ήμουν μόνο 18 χρόνων, ένα παιδί από την επαρχία …
Στην περίπτωσή μου, ίσως η τύχη δεν βοήθησε και τόσο, εγώ έγινα η τύχη μου. Και φυσικά μέχρι και σήμερα δε σταματώ να θέλω να γίνομαι καλύτερη και να επιλέγω εγώ ποια είναι η τύχη μου. Στο μέτρο του εφικτού και του ανθρώπινου φυσικά.
Ήταν παιδικό σας όνειρο να ασχοληθείτε με το τραγούδι;
Μου άρεσε πάντα να τραγουδάω. Οι γονείς μου με ήθελαν γιατρό. Εγώ δεν ήξερα τι ήθελα και σίγουρα δεν πίστευα ότι θα καταφέρω να έχω το τραγούδι που τόσο αγαπούσα ως επάγγελμα.
Τι ακούσματα είχατε;
Τα ακούσματά μου ως παιδί ήταν βυζαντινοί ύμνοι, δημοτικά τραγούδια, λαϊκά τραγούδια, ποντιακά τα οποία άκουγαν οι γονείς μου. Και πολύ Γλυκερία, Μοσχολιού και Αλεξίου.
Σπουδάσατε υποκριτική στη δραματική σχολή του Γιώργου Αρμένη. Θέλατε να γίνετε ηθοποιός ή το κάνατε… επικουρικά ως ένα επιπλέον εφόδιο;
Το έκανα για να μπορώ να σκέφτομαι διαφορετικά. Ο στόχος θεωρώ ότι επετεύχθη. Όμως σαφώς με βοήθησε πάρα πολύ και στα εκφραστικά μου μέσα επί σκηνής, είτε τραγουδάω είτε συμμετέχω σε μια θεατρική παράσταση.
Με την υπογραφή Σταμάτη Κραουνάκη το 2010 παρουσιάσατε στο κοινό ένα ρεσιτάλ που αγαπήθηκε πολύ, με τίτλο «Γυναίκα τριαντάφυλλο» ηχογραφώντας και έναν ομώνυμο δίσκο. Πόσο άλλαξε η μουσική από τότε; Πόσο εύκολο για παράδειγμα είναι σήμερα για έναν καλλιτέχνη να παρουσιάσει στο κοινό μια ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά;
Και τότε το ίδιο δύσκολα ήταν. Για καλλιτέχνες που δε στηρίζονται από δισκογραφικές και προσπαθούν να
παρουσιάζουν ιδιαίτερες δουλειές, πάντα ήταν δύσκολο. Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, με τις playlist των ραδιοφώνων είναι ακόμα πιο δύσκολα. Διότι δεν υπάρχει όραμα για το τραγούδι από την πλευρά των δισκογραφικών, αλλά και των ραδιοφώνων. Μόνο κέρδος. Πάντα, όμως, θα υπάρχουν κάποιοι που επιμένουν.
«Η μητρότητα άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τη ζωή»
Είστε μητέρα δύο διδύμων παιδιών. Είστε από τους ανθρώπους που διαχωρίζουν τη ζωή τους σε δυο κεφάλαια: πριν γίνουν γονείς και αφού έγιναν γονείς;
Αυτό εννοείται και δεν θέλει και εξήγηση νομίζω. Άλλωστε μόνο αν το ζήσει κανείς μπορεί να το καταλάβει.
Τι σας έχει διδάξει η εμπειρία της μητρότητας;
Πάρα πολλά τα οποία είναι αδύνατον να απαριθμήσω εδώ. Όμως αν κάτι πρέπει να αναφέρω, θα πω πως αλλάζουν τα κριτήρια και η αξιολόγηση απέναντι σε καταστάσεις, ανθρώπους και αξίες. Με έναν μαγικό τρόπο η μητρότητα σίγουρα μου άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τη ζωή συνολικά.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Όταν τελειώσουν σε λίγο οι φθινοπωρινές εμφανίσεις, θα ήθελα να εστιάσω στα επόμενα δισκογραφικά μου βήματα.
«Το χρονικό των 10 ημερών»
Η παράσταση είναι βασισμένη στο βιβλίο «Το χρονικό των 10 ημερών», ένα ημερολόγιο της Αγάπης Μολυβιάτη – Βενέζη
Η Αγάπη – Μολυβιάτη Βενέζη, αδερφή του συγγραφέα Ηλία Βενέζη, αφηγείται. Μια αληθινή ιστορία, μια ιστορία ντοκουμέντο. Μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου της δημιουργεί το δικό της μνημείο ειρήνης και αγάπης τόσο αδελφικής, όσο και προς κάθε πλάσμα ζωντανό που ούτε ήθελε ούτε επεδίωξε ποτέ τον πόλεμο, αλλά βρέθηκε στη δίνη του ως θύμα των καιρών και της διεθνούς συγκυρίας.
Αμέσως μετά την εισβολή του τουρκικού στρατού στο Αϊβαλί το ’22, η Αγάπη Μολυβιάτη – Βενέζη ρίχνεται στη φωτιά να σώσει τον αδελφό της. Κι εκεί που όλα έχουν χαθεί, σχεδόν λιπόθυμη, στο χείλος του θανάτου, συναντά άνθρωπο ξεχωριστό, εχθρό και αλλόθρησκο, αλλά κι αληθινό σωτήρα, που είχε κάποτε ορκιστεί εκδίκηση ενάντια στους Έλληνες.
Η Μάνια Παπαδημητρίου μάς ταξιδεύει στην εποχή του μεγάλου κακού στη Μικρά Ασία, δημιουργώντας ένα
θεατρικό μονόλογο που αναμοχλεύει τη μνήμη, ξυπνάει βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα, αναβιώνει εικόνες και ιστορικά ντοκουμέντα που έχουν γίνει πια μέρος του συλλογικού ασυνείδητου. Με φόντο πραγματικές εικόνες από τα χρόνια εκείνα της φωτιάς και την πρωτότυπη μουσική της Μαρίνας Χρονοπούλου, σκηνοθετεί την Αγγελική Καρυστινού και τον Βαγγέλη Ψωμά, την ίδια στιγμή που η Ηρώ Σαΐα ζωντανεύει με τη φωνή της τραγούδια και μελωδίες μιας χαμένης πατρίδας. Η ίδια η Μάνια Παπαδημητρίου επί σκηνής δίνει το μοναδικό της στίγμα σε μια αφήγηση που συγκινεί.
Η ιστορία μιας Αγάπης που υπογραμμίζει ότι η… αγάπη και η πίστη στον άνθρωπο νικά το μίσος που γεννά ο πόλεμος.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Κείμενο: Αγάπη Μολυβιάτη – Βενέζη
Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Μάνια Παπαδημητρίου
Πρωτότυπη Μουσική: Μαρίνα Χρονοπούλου
Βίντεο: Μάτα Καστρησίου, Ίρις Κάτσουλα, Θωμαΐς Τριανταφυλλίδου
Φωτισμοί: Γιάννης Ζέρβας
Ιστορική Σύμβουλος: Ειρήνη Σαρίογλου
Γραφιστικά: Θεώνη Σαλαμπερίτζε
Παραγωγή: Καλλιτεχνική εταιρία CALD
Ερμηνεία: Αγγελική Καρυστινού
Αφήγηση: Μάνια Παπαδημητρίου, Βαγγέλης Ψωμάς
Πιάνο: Μαρίνα Χρονοπούλου
Στο τραγούδι και τους μουσικούς αυτοσχεδιασμούς η Ηρώ Σαΐα
Παραστάσεις
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: 10 Οκτωβρίου
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης:
17 &18, 24 & 25, 31 Οκτωβρίου και 1 Νοεμβρίου
Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά
Προπώληση εισιτηρίων:
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, viva.gr.
