Με τη συμμετοχή δημάρχων, αντιδημάρχων και προσωπικοτήτων από ευρωπαϊκούς φορείς Αυτοδιοίκησης, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ «Πληρώνω όσο Πετάω: ελληνικές εμπειρίες και ευρωπαϊκές πρακτικές».
Το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω» αφορά ένα διαφορετικό σύστημα χρέωσης των δημοτικών τελών στον τομέα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, το οποίο και θα αποτελεί οικονομικό κίνητρο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για τη μείωση του όγκου των αποβλήτων τους και την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Την εκδήλωση, στην οποία συζητήθηκαν οι προκλήσεις, οι ελληνικές και ευρωπαϊκές εφαρμογές του συστήματος, καθώς και οι δυνατότητες τιμολόγησης και συμμετοχής του κοινού, άνοιξαν με χαιρετισμούς ο περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης και ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ Μ. Γραφάκος. Εκ μέρους της ΚΕΔΕ χαιρετισμό απεύθυνε ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Διαχείρισης Απορριμμάτων και δήμαρχος Αγρινίου Γ. Παπαναστασίου.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο πρόεδρος του ΕΔΣΝΑ Β. Κόκκαλης, o πρόεδρος του ΕΟΑΝ Ν. Χιωτάκης, και οι δήμαρχοι Ασπροπύργου Ν. Μελετίου, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Γ. Κωνσταντέλλος, Ηρακλείου Ν. Μπάμπαλος, Μοσχάτου – Ταύρου Α. Ευθυμίου, Ραφήνας – Πικερμίου Ε. Μπουρνούς και Περάματος Γ. Λαγουδάκης.
Πρόκειται για την πρώτη εκδήλωση στο πλαίσιο της συνεργασίας της Περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ με την Ένωση Πόλεων και Περιφερειών της Ευρώπης για την Ανακύκλωση και την αειφόρο διαχείριση πόρων.
«Στη 2η φάση ανταγωνιστικού διαλόγου για τη μονάδα Πειραιά»
Στην ομιλία του ο Γ. Πατούλης εστίασε στους βασικούς άξονες του ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης στερεών αποβλήτων που υλοποιεί η Περιφέρεια Αττικής. Στο πλαίσιο αυτό και αναφερόμενος στους διαγωνισμούς που στο σύνολο τους αγγίζουν τα 800 εκ. ευρώ για 3 νέες μονάδες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, ανακοίνωσε ότι η Περιφέρεια θα προχωρήσει άμεσα στη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη δεύτερη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου για τη μονάδα του Πειραιά και στην πρόκληση υποβολής δεσμευτικών προσφορών, ενώ όπως τόνισε έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι αναζητήσεις κατάλληλων χώρων στη ΝΑ Αττική και το Βόρειο Τομέα Αθηνών, ενώ αναμένουμε και τις προτάσεις για τον Κεντρικό Τομέα πριν προχωρήσουμε στην υλοποίηση των σχετικών έργων.
Σε ό,τι αφορά στο σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω», υπογράμμισε μεταξύ άλλων πως «η εμπειρία από τα Κινητά Πράσινα Σημεία και τους 200.000 εγγεγραμμένους χρήστες αποδεικνύει ότι οι πολίτες είναι έτοιμοι να υποδεχθούν και να αγκαλιάσουν τέτοιες πολιτικές».
Από την πλευρά του, ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ Μ. Γραφάκος χαρακτήρισε το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω» ως «θρυαλλίδα για να αλλάξουν οι συνήθειες των πολιτών στα ζητήματα ανακύκλωσης, τόνισε ότι το υπουργείο θα στηρίξει τους Δήμους στην προσπάθεια αυτή» και συνεχάρη τον Περιφερειάρχη για τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει στα ζητήματα της ανακύκλωσης.
Πρακτικές ανακύκλωσης από Δήμους
Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν από δημάρχους, αντιδημάρχους και εκπροσώπους Δήμων οι προσπάθειες και οι εμπειρίες συνδυασμού ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή με εφαρμογές «Πληρώνω όσο Πετάω» στους Δήμους Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Βριλησσίων, Μοσχάτου – Ταύρου, Περιστερίου, Ραφήνας – Πικερμίου, Χαλανδρίου. Τοποθετήσεις έγιναν από τους δήμαρχους Βάρης – Βούλας-Βουλιαγμένης Γ. Κωνσταντέλλο, Ραφήνας – Πικερμίου Ε. Μπουρνούς, Μοσχάτου – Ταύρου Α. Ευθυμίου, τον αντιδήμαρχο Βριλησσίων Α. Μαυραγάνη, την αντιδήμαρχο Περιστερίου Μ. Τσιώτα, τον διευθυντή ανακύκλωσης ΒΒΒ Μ. Καβράκο και τον δημοτικό σύμβουλο Χαλανδρίου Γ. Λυμπεράτο. Τη συζήτηση συντόνισε ο σύμβουλος του περιφερειάρχη σε ζητήματα Περιβάλλοντος Α. Μαυρόπουλος.
Κοινό συμπέρασμα ήταν ότι οι Δήμοι της Αττικής μπορούν με προσεκτικά και καλά σχεδιασμένα βήματα να προχωρήσουν σε εφαρμογές Πληρώνω όσο Πετάω με τέσσερεις προϋποθέσεις:
Α. Την ολοκλήρωση του ενιαίου περιφερειακού καμβά υποδομών ανακύκλωσης
Β. Την υλοποίηση πετυχημένων πιλοτικών
Γ. Την σε βάθος ανάλυση κόστους – οφέλους
Δ. Την ενίσχυση από Πολιτεία και ΦοΔΣΑ σε θέματα εξοπλισμού και τεχνογνωσίας.
Παρεμβάσεις δημάρχων
Στην τοποθέτησή του ο δήμαρχος ΒΒΒ Γ. Κωνσταντέλλος παρουσίασε τις καινοτόμες δράσεις του Δήμου του σχετικά με το ΠοΠ και την ανακύκλωση και τόνισε την ανάγκη υλοποίησης τοπικών μονάδων ΜΕΒΑ αλλά και ολοκληρωμένων πράσινων σημείων. Ο δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου Ε. Μπουρνούς εξήγησε ότι η συνεργασία με τον ΕΔΣΝΑ είναι κλειδί για την επίτευξη των εθνικών στόχων. Αναφέρθηκε επίσης στο ολιστικό πρόγραμμα διαχείρισης αποβλήτων που εφαρμόζει ο Δήμος εδώ και δυο χρόνια, και έδωσε έμφαση στη δημιουργία της διαδημοτικής ΜΕΒΑ στην περιοχή και τις αναμενόμενες θετικές επιδράσεις που θα επιφέρει.
Ο δήμαρχος Μοσχάτου – Ταύρου Α. Ευθυμίου μίλησε για την κοινωνική διάσταση της τιμολόγησης των υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων και περιέγραψε το τοπικό πρόγραμμα διαχείρισης βιοαποβλήτων. Επίσης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα άμεσης δημοπράτησης του Πράσινου Σημείου Μοσχάτου – Ταύρου. Η αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Περιστερίου Μαίρη Τσιώτα αναφέρθηκε στις σημαντικές δυσκολίες εξεύρεσης χώρων ακόμα και για μικρές υποδομές αλλά και στη μεγάλη προσπάθεια εκτροπής των βιοαποβλητων που γίνεται σε συνεργασία με τον ΕΔΣΝΑ.
Ακολούθησαν τοποθετήσεις από εκπροσώπους ευρωπαϊκών φορέων Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι ανέλυσαν ευρωπαϊκές πρακτικές εφαρμογής συστημάτων ανακύκλωσης αλλά και της μεθόδου «Πληρώνω όσο Πετάω». Μεταξύ αυτών που τοποθετήθηκαν ήταν ο διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Πόλεων και Περιφερειών της Ευρώπης για την Ανακύκλωση Φρανσέσκο Λέμπο, η επικεφαλής του τομεά ανακύκλωσης της Περιφέρειας της Καταλονίας Τερέζα Γκερέρο και o, διευθυντής ανακύκλωσης στην περιφερειακή ενότητα της Ανκόνα,. Ματέο Τζιαντομάσι.
«Εργαζόμαστε αδιάκοπα για την επόμενη ημέρα της ανακύκλωσης στην Αττική»
Στην ομιλία του ο περιφερειάρχης Αττικής υπογράμμισε τη σημασία της κατάλληλης προετοιμασίας και της διαμόρφωσης των όρων προκειμένου να εφαρμοστούν με επιτυχία τα συστήματα «Πληρώνω όσο Πετάω» ή «Κερδίζω όσο Ανακυκλώνω».
«Πρέπει δηλαδή, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη ημέρα της ανακύκλωσης στην Αττική, για την οποία εργαζόμαστε αδιάκοπα να συζητήσουμε σε βάθος το θέμα των κινήτρων και της αλλαγής της συμπεριφοράς των πολιτών και το ρόλο που θα έχουν σε αυτή την κατεύθυνση τα παραπάνω συστήματα», ανέφερε.
Αναφερόμενος στο σχέδιο διαχείρισης στερεών αποβλήτων που εφαρμόζει η Περιφέρεια, τόνισε πως κομβικό στοιχείο κάθε ολοκληρωμένης προσπάθειας είναι η δημιουργία του καμβά των υποδομών ανακύκλωσης σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο, η διακριτή συλλογή και αξιοποίηση των βιοαποβλήτων και η δημιουργία πολλαπλών δυνατοτήτων ανακύκλωσης για τους πολίτες, με τη χρήση των πλέον εξελιγμένων τεχνικών και εξοπλισμού.
Προετοιμάζεται δίκτυο 10 μονάδων επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων
Στη συνέχεια επισήμανε πως από το πρόγραμμα εξοπλισμού ανακύκλωσης των Δήμων από την Περιφέρεια αναμένεται πάνω από 200.000 τόνους πρόσθετη ανακύκλωση λόγω του εξοπλισμού που θα τοποθετηθεί εντός του 2023, ενώ όπως ανακοίνωσε προετοιμάζεται δίκτυο 10 μονάδων επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων με δυναμικότητα άνω των 130.000 τόνων και προϋπολογισμό της τάξης των 80 εκ. ευρώ. Οι 3 μεγαλύτερες από αυτές (Κορωπί, Λαύριο, Ραφήνα) θα εφαρμόζουν τεχνικές αναερόβιας επεξεργασίας με παραγωγή ενέργειας.
«Προωθούμε την άμεση μείωση της ταφής , μέσω της γενικευμένης ανακύκλωσης βιοαποδομήσιμων αποβλήτων που επιτυγχάνεται και με τη δωρεάν διανομή στους Δήμους από τον ΕΔΣΝΑ 200 υπερσύγχρονων καφέ απορριμματοφόρων για τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων, καθώς και 35.000 καφέ κάδων, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα.
Με την καινοτόμο δράση των Κινητών Πράσινων Σημείων, για πρώτη φορά η ανακύκλωση πάει εκεί που είναι ο κάθε πολίτης αντί να περιμένουμε τον πολίτη να πάει εκεί που γίνεται η ανακύκλωση. Διεξάγονται πάνω από 700 δρομολόγια το μήνα καλύπτοντας το σύνολο της Αττικής και ήδη έχουμε πάνω από 200.000 εγγεγραμμένους χρήστες στην ανταποδοτική κάρτα ανακύκλωσης που αποτελεί, στην πράξη, μια εφαρμογή τύπου «Κερδίζω όσο Ανακυκλώνω», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ακολούθως ο κ. Πατούλης αναφέρθηκε στη λειτουργία του «Παρατηρητηρίου Ανακύκλωσης» της Αττικής, το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη της Αττικής, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας, να παρακολουθεί 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο, την πορεία της ανακύκλωσης σε κάθε Δήμο του Λεκανοπεδίου, τονίζοντας ότι στις αρχές του 2023, «σε ειδική εκδήλωση θα βραβεύσουμε τους δήμους – πρωταθλητές της ανακύκλωσης και θα παρουσιάσουμε τις επιδόσεις του 2022 στην Αττική».
«Θα παραμείνουμε σταθεροί αρωγοί των Δήμων»
Ως προς τα συστήματα «Πληρώνω όσο Πετάω» ή «Κερδίζω όσο Ανακυκλώνω», υπογράμμισε πως «δεν πρέπει να είμαστε φοβικοί στην εφαρμογή τέτοιων συστημάτων.
«Μέσω του συγκεκριμένου μέτρου, το οποίο έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές περιπτώσεις στο εξωτερικό, δίνεται η δυνατότητα στους Δήμους να χρεώνουν χαμηλότερα δημοτικά τέλη σε όλους όσοι παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο» τόνισε και επισήμανε:
«Επικοινωνιακά, το πολιτικό στοίχημα είναι να μην εκληφθεί ως ένα είδος φοροεισπρακτικού μέτρου αλλά ως μια παρέμβαση για την προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. δαπανηρά για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εφαρμογή του μέτρου οδήγησε σε ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων σε άλλους δήμους και συνοδεύτηκε από χαλαρή επιτήρηση λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης και μειωμένων ποσοστών δέσμευσης από την πλευρά των πολιτών.
Συμπερασματικά, η επιτυχία των εφαρμογών «Πληρώνω όσο πετάω» απαιτεί επαρκείς υποδομές και ετοιμότητα από την πλευρά των δήμων και στόχους για υψηλότερα ποσοστά».
«Από τη μεριά της Περιφέρειας Αττικής αλλά και του ΕΔΣΝΑ θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα σταθούμε αρωγοί στις προσπάθειες των δήμων να υλοποιήσουν τέτοιες εφαρμογές με πολλούς και διάφορους τρόπους», σημείωσε κλείνοντας ο Γ. Πατούλης.
