Γράφει η Μαρία Μαρή, θεατρολόγος
«Σιγήν ιχθύος» της Αφροδίτης Φλώρου, από τη Θεατρική Σκηνή Ηρακλείου έκανε πρεμιέρα το Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2023, στις 9 το βράδυ. Ένα έργο καταγγελία για τις γυναικοκτονίες, την κακοποίηση, μια φωνή της γυναίκας του σήμερα, ένα έργο, που παρακινεί όποιον έχει δεχτεί βία να το καταγγείλει, όπως επίσης και όποιος έχει αντιληφθεί βία σε άλλον να μιλήσει να ζητήσει βοήθεια. Η σιωπή είναι συνενοχή. Μίλα!
Άνθρωπος, που δεν έχει αγαπηθεί και δεν έχει αγαπήσει καταλήγει στη βία, γράφει η συγγραφέας Αφροδίτη Φλώρου, που έχει συμπεριλάβει στο έργο της πολλές εκδοχές βίας, ενδοοικογενειακή, εργασιακή, λεκτική, προσωπική. Στο “Σιγήν Ιχθύος” πρωταγωνιστούν γυναίκες, οι ιστορίες των οποίων αφορούν σε όλες τις ηλικίες, σε όλες τις χώρες, σε όλες αδιακρίτως τις γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για περιστατικά που καλύπτουν όλο το φάσμα της έμφυλης βίας, λεκτικής, σωματικής, ψυχολογικής υπενθυμίζοντας πως σε κάθε περίπτωση παραμένει βία και είναι κατακριτέα. Η “αόρατη” για το σύντροφό της Κατερίνα (Εύα Κζούνια), η “προκλητική” Νίνα (Ευγενία Λύτρα), η “φοβισμένη” Ντενίσα (Βάλια Χρηστάκη), η ερωτευμένη Βέρα (Βάλια Χρηστάκη), η αφοσιωμένη Μαριάννα (Αργυρώ Γκιαουράκη), η φυλακισμένη Άννια (Ευγενία Λύτρα), όλες τους μορφές της ΓΥΝΑΙΚΑΣ. Στην σκηνή γυναίκες κούκλες βιτρίνας και όλες με μαύρη ταινία πάνω τους. Μια μαύρη ταινία πόνου και φίμωσης. Μετά από κάθε περίπτωση βίας ο άνδρας δένει το στόμα της γυναίκας μ’ ένα μαύρο φουλάρι. Η μόνη απελευθέρωση θα έρθει αν μιλήσει, αν ξεπεράσει τον φόβο της και μιλήσει και καταγγείλει τη βία που έχει δεχθεί. Τώρα, όχι αργότερα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Σε κανέναν δεν αρμόζει μια τέτοια τύχη.
Με την παράσταση ξεκινά μια μαύρη πασαρέλα αφιερωμένη στο «αδύναμο» φύλο, ένα σπονδυλωτό έργο με περιπτώσεις γυναικών, αληθινές ιστορίες , ή και φανταστικές , έτσι που να δημιουργούν ένα είδος θεάτρου, θέατρο ντοκουμέντο. Το παίξιμο των ηθοποιών και η διδασκαλία του σκηνοθέτη τάσσεται στην πλευρά του ρεαλισμού.
Στην πρώτη ιστορία ο άνδρας της υποτιμά την Κατερίνα (Εύα Κζούνια) για ένα κακοσιδερωμένο πουκάμισο. Αυτή μια πωλήτρια, αυτός στέλεχος σε εταιρία. Σε κάθε βρισιά του είναι σαν να τρώει εκείνη γροθιά στη μούρη. Δεν μπορεί να ξεφύγει από τον κύκλο βίας, τον αγαπά χωρίς να αγαπά τον εαυτό της. Παραμένει πιστός σκύλος σε ένα αφεντικό, που τον κλωτσά.
Η Βέρα (Βάλια Χρηστάκη) είναι φοιτήτρια στο Παιδαγωγικό και το αγόρι της ελέγχει το τηλέφωνό της, το ντύσιμο της, την κατηγορεί ότι θέλει να «ανάβει» τους άνδρες και εκείνη αρχικά αντιδρά μετά κλαίει. «Σε όλα σώπα και μην κλαις! Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς! Ακούγεται η Γυναίκα (οff) (Μαρία Κάβουρα). Η Βέρα όμως αντιδρά. Όχι !
Τη Νίνα (Ευγενία Λύτρα), χορεύτρια που την πλευρίζει θαμώνας, την φλερτάρει με τρόπο επιθετικό και διεκδικητικό. Δεν δέχεται την άρνησή της και τη βιάζει. Για αυτόν η γυναίκα είναι σκεύος. Για να είναι χορεύτρια, θα είναι «πουτάνα» και σαν τέτοια, τη βιάζει ξεδιψώντας την άρρωστη λαγνεία του. Για την κοπέλα ήταν καθοριστικά τραυματική αυτή η εμπειρία. Δεν ξαναπήγε να δουλέψει στο θέατρο, να μην την ξαναδεί κανένας «να κουνά τον κώλο της.» Ένιωσε βρώμικη με μια βρωμιά που δεν μπορούσε να αφαιρεθεί, αντί να νιώσει αυτός «κρετίνος», που παραβιάζει την ελευθερία του άλλου, του πιο «αδύναμου».
Η Ντενίσα (Βάλια Χρηστάκη) Ρουμάνα φοιτήτρια στο μαθηματικό και σερβιτόρα. Ζει με τη μάνα της και έχει ανάγκη να δουλεύει. Ατιμωτική αντιμετώπιση της υπαλλήλου από το αφεντικό της, που την παρενοχλεί και την εκβιάζει. Και πώς να μιλήσει και να χάσει τη δουλειά; Πώς να μην μιλήσει πάλι;
Η Μαριάννα (Αργυρώ Γκιαουράκη) έχει σπουδάσει βοηθός μικροβιολόγου, αλλά έχει αφιερώσει όλη τη ζωή της στην οικογένειά της. Δουλεύει μόνο ο άνδρας της , ενώ εκείνη μένει εγκλωβισμένη μέσα στο σπίτι. Εκείνος πίνει και λίγο παραπάνω και επειδή κουράζεται ξεσπά πάνω της, κυρίως λεκτικά, αλλά ενίοτε του ξεφεύγει και καμιά ξανάστροφη. Δεν τολμά να μιλήσει , ούτε να πληγώσει τα παιδιά της, ενώ τον δικαιολογεί μέσα της. Έχει ύφος παρακλητικό, κλαψιάρικο και συμπονετικό για τον δυνάστη της.
Η Άνια (Ευγενία Λύτρα) από το Κίεβο θύμα trafficking ζει μέσα στον φόβο και την απειλή. Στην πορνεία την έσπρωξε ο φίλος της και τώρα πια εξυπηρετεί 40 πελάτες την ημέρα. Για να αποφύγει το βασανιστήριο προτιμά να τραυματιστεί για να απέχει από την εξαθλίωση αυτή μέχρι να φύγουν οι μελανιές. Το ξύλο της εξασφαλίζει εγγυημένο ρεπό.
Είναι καιρός να αλλάξουμε αυτό που σημαίνει να είσαι γυναίκα. Σε ένα γαϊτανάκι γύρω από μια κούκλα βιτρίνας μια γυναίκα με γάζες η Γυναίκα (οff) ( Μαρία Κάβουρα), που ενσωματώνει όλες τις κακοποιημένες γυναίκες και όλον τον πόνο και το αίμα που χύθηκε, όλον τον θάνατο που σκορπίστηκε πάνω σε γυναικεία κορμιά και όλες οι ηρωίδες του έργου, αναφέρονται σε όλα τα εγκλήματα κατά των γυναικών που απασχόλησαν τον ελληνικό και τον παγκόσμιο τύπο και ορκίστηκαν για ένα τέλος σε αυτό το έγκλημα.
Η σκηνοθεσία ήταν ανατρεπτική, κυρίως γιατί ο Μάνος Μανιάς επιχείρησε ένα τόσο δύσκολο έργο , που ακουμπά ευαίσθητες πτυχές της κοινωνίας, μιας κλειστής κοινωνίας όπως αυτή του Ηρακλείου και διάλεξε ερασιτέχνες ηθοποιούς , μερικοί πολύ νέοι για να ερμηνεύσουν δύσκολους ρόλους, που προϋπόθεταν βιωματικό πλούτο. Κατάφερε να εκπαιδεύσει και τους νεώτερους ηθοποιούς του, ενώ οι παλαιότεροι, όπως ο Μάριος Λιαπάκης , άνδρας δυνάστης, παίζει αληθοφανώς έναν κόντρα ρόλο στη φύση του, η Αργυρώ Γκιαουράκη δείχνει μεγάλη ωριμότητα και στέκεται με υψηλή ευγένεια και ευαισθησία στην σκηνή. Μεγάλη πρόοδο επέδειξε η ταλαντούχα Βάλια Χρηστάκη, ενώ αποκάλυψη ήταν η Ευγενία Λύτρα, με μια άριστη κίνηση, χορευτική δεινότητα και ευαίσθητη ερμηνεία. Εξαιρετική η Μαρία Κάβουρα, ωραία φωνή , σωστή ανταπόκριση και τραγική φιγούρα κακοποιημένης γυναίκας. Εξαιρετική η Εύα Κζούνια , που ξεκινά το έργο με έναν αποκαλυπτικό ρόλο καθημερινής βίας και δυναμικός με μεγάλες προοπτικές ο νεώτερος κακοποιητής Μιχάλης Χαλκιαδάκης. Όλοι εκπαιδευμένοι στη Θεατρική Σκηνή Ηρακλείου από τον εμπνευσμένο Μάνο Μανιά, που φέτος πειραματίζεται με ένα άλλο είδους θεάτρου, υπηρετεί το στρατευμένο θέατρο κατά της βίας εναντίον των γυναικών.
Στην παράσταση δήλωσε παραστάτης ο οργανισμός Ηρακλείου κατά των κακοποιημένων γυναικών.
Το σύνθημα είναι Μίλα! Όλες οι γυναίκες ενωμένες ποτέ ηττημένες. Μια παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσουν ακόμα και σχολεία για να αντιμετωπιστεί η βία και να δοθούν λύσεις για όσους ξεπερνούν το όριο και δεν σέβονται τον διπλανό τους και την ελευθερία του.
Ταυτότητα της παράστασης
Σκηνοθεσία, κίνηση & μουσική επιμέλεια:
Μάνος Μανιάς
Σκηνικά: Ειρήνη Μιλαθιανάκη
Τους ρόλους ερμηνεύουν:
Κατερίνα: Εύα Κζούνια
Βέρα, Τάσκε, Ντενίσα: Βάλια Χρηστάκη
Νίνα, Άννια: Ευγενία Λύτρα
Μαριάννα, Ρουάν: Αργυρώ Γκιαουράκη
Νεκρή, γυναίκα off: Μαρία Κάβουρα
Άντρας 1: Μάριος Λιαπάκης
Άντρας 2: Μιχάλης Χαλκιαδάκης
Γυναίκα (οff): Μαρία Κάβουρα
Θεατρική σκηνή Ηρακλείου
Εθνικής Αντιστάσεως 142
