Γράφει ο Ευστάθιος Χιώτης*
ΜΕΡΟΣ Β’
Οι θέσεις ΗΠΑ και Κίνας
Οι θέσεις ΗΠΑ και Κίνας εξετάζονται από κοινού, διότι είναι συγκρίσιμες, αλλά με διαφορές. Οι δηλώσεις ικανοποίησης της Αμερικής ήταν συγκρατημένες, παρόλο που ήταν ο διακριτικός εμπνευστής και μεγάλος κερδισμένος της Συμφωνίας και της πολιτικής που άνοιξε διάπλατα τη πόρτα στην πυρηνική ενέργεια, στο υδρογόνο ανεξαρτήτως χρώματος και σε όλες τις ενεργειακές πηγές μηδενικού ή έστω χαμηλού άνθρακα. Είχε προηγηθεί η συνεννόηση ΗΠΑ – Κίνας και η Συμφωνία Dubai – COP28 βοήθησε την Ευρώπη να υπερβεί το στάδιο αποτελμάτωσης σε προβληματισμούς, χάριν της εξασφάλισης ενδοευρωπαϊκών συμβιβασμών.
Με πολιτική κινήτρων υπέρ του υδρογόνου, οι ΗΠΑ προσελκύουν επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια, σε σημείο που ανησύχησαν την Ευρώπη. Ένα παράδειγμα ενδεικτικό της προτίμησης των επενδυτών προς τις ΗΠΑ, αλλά και της ενεργειακής μετεξέλιξης, είναι η Mitsubishi. Σε πρώτη φάση η Mitsubishi Power εστίασε στην καύση μείγματος φυσικού αερίου-υδρογόνου με τροποποίηση σύγχρονων εγκαταστάσεων συνδυασμένου κύκλου που βρίσκονται σε λειτουργία και πέτυχε να ανεβάσει την αναλογία υδρογόνου στο 30%, οπότε οι εκπομπές CO2 μειώθηκαν κατά 10% με περιορισμένες τροποποιήσεις. Η πλήρης απαλλαγή από το διοξείδιο του άνθρακα με καύση καθαρού υδρογόνου απαιτεί νέα τεχνολογία, η οποία εκτιμάται ότι θα εφαρμοσθεί σε εμπορική κλίμακα μετά από μια δεκαετία περίπου (Mitsubishi Power, 2021:11).
Για την ανάπτυξη της νέας τεχνολογίας εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, όπου συνεργάζεται με άλλες εξειδικευμένες εταιρίες σε επιδοτούμενο πρόγραμμα με στόχο την ανάπτυξη τουρμπίνας συνδυασμένου κύκλου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την καύση υδρογόνου που θα παράγεται από ηλεκτρόλυση με ρεύμα από ΑΠΕ. Το μείγμα τροφοδοσίας θα είναι αρχικά 30% υδρογόνο και 70% φυσικό αέριο και τελικά υδρογόνο 100%. Τα πλεονεκτήματα των ΗΠΑ στην προώθηση σύνθετων προγραμμάτων ανάπτυξης τεχνολογίας είναι το πεδίο της απαραίτητης συνεργασίας με εξειδικευμένες εταιρίες, η πολιτική κινήτρων, οι ευνοϊκοί όροι αδειοδότησης και χρηματοδότησης και η μεγάλη αγορά για την εμπορική εφαρμογή.
Η Κίνα και οι ΗΠΑ συνεργάσθηκαν για την επιτυχία της Συνόδου COP28, με τη συνάντηση των επικεφαλής των αντιπροσωπειών των δύο χωρών δύο εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο και δημοσιοποίησαν δήλωση στις 14/11/23 για την ενίσχυση της συνεργασίας τους στην κλιματική κρίση. Η συνεργασία αυτή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, όχι μόνον γιατί είναι οι δυο μεγαλύτεροι μολυντές, αλλά και για τις θέσεις που υποστήριξαν, μεταξύ των οποίων ο στόχος των G20 για τριπλασιασμό της παγκόσμιας ισχύος ΑΠΕ μέχρι το 2030 και η πρόθεση επιτάχυνσης της υποκατάστασης άνθρακα, πετρελαίου και αερίου για τη μείωση των εκπομπών, χωρίς αναφορά όμως σε διακοπή κατασκευής νέων μονάδων καύσης άνθρακα.
Δήλωσαν επίσης ότι θα αναπτύξουν δράσεις για τη μείωση εκπομπών μεθανίου. Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη δεσμευθεί μαζί με άλλες 150 χώρες για την περικοπή των εκπομπών μεθανίου κατά 30% μέχρι το 2030 και ότι πρόσφατα ανακοινώθηκε το αναμενόμενο από καιρό σχέδιο μεθανίου, χωρίς όμως να εξειδικεύεται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα. Για την ακρίβεια, τη Συμφωνία των 150 χωρών έχει συνυπογράψει το 2021 και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά χωρίς ουσιαστικά μέτρα μέχρι τώρα.
Όσον αφορά την υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, η κινεζική αντιπροσωπεία δήλωσε ότι επιθυμεί την επίτευξη συμφωνίας και πρότεινε διατύπωση χωρίς ρητές δεσμεύσεις: «(We) massively promote renewable energy deployment and use it to gradually and orderly substitute oil, gas and coal power generation, so that we can reduce greenhouse gas emissions». Εξήγησαν επίσης τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τις ΑΠΕ, που απαιτούν μεγάλης κλίμακας αποθήκευση ενέργειας, έξυπνα δίκτυα και εικονικούς σταθμούς.
Η ασφυκτική εξάρτηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Κίνας από τον άνθρακα είναι προφανής από την Εικόνα 1. Παρά την εντυπωσιακή τους διείσδυση από το 2005, οι ΑΠΕ δεν αρκούν ούτε καν για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης και αυτό είναι γενικότερο πρόβλημα που έχει υποτιμηθεί. Η κατανάλωση άνθρακα εξακολουθεί να είναι σε ανοδική πορεία και αναμένεται να φθάσει στο μέγιστο σε λίγα χρόνια στην τρέχουσα δεκαετία. Παρόλο που η συμμετοχή του άνθρακα στο ενεργειακό μείγμα μειώθηκε από 77% πριν σαράντα χρόνια σε 56%, η κατανάλωση την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 650%. Άλλο μαρτύριο του Σίσυφου! Η εξόρυξη άνθρακα το 2022 στην Κίνα έφθασε τα 5,61 δισεκατομμύρια τόνους και επιπλέον χρειάστηκαν εισαγωγές 293 εκατομμυρίων τόνων από Ινδονησία, Ρωσία και Αυστραλία. Η κρίση με τις υπερβολικές τιμές φυσικού αερίου, η ανάκαμψη της οικονομίας μετά την επιδημία και η ξηρασία 2022-23 με μείωση της συμβολής υδροηλεκτρικών έδωσε νέα ώθηση στον άνθρακα, με την κατασκευή νέων σταθμών άνθρακα. Η επιλογή αυτή αντανακλά το μέγα πλεονέκτημα του άνθρακα, πέρα από το χαμηλότερο πραγματικό κόστος καυσίμου, είναι ασφαλής πηγή, ανεπηρέαστη από καιρικές διακυμάνσεις και διεθνείς ενεργειακές κρίσεις. Επιπλέον οι νέοι σταθμοί έχουν υψηλότερη απόδοση και καθαρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Στο επόμενο το ΜΕΡΟΣ Γ’
*Δρ. Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΕΜΠ Μηχανικός Πετρελαίων Imperial College πρώην διευθυντής στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων και στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους
Διαβάστε επίσης: Το ενεργειακό τοπίο μετά τη Συμφωνία Dubai – COP28 (Μέρος Α’)
